Πέρασαν 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και το διωγμό των προγόνων μας από τις εστίες τους, από ένα χώρο όπου για χιλιετίες  άνθησε ο Ελληνικός πολιτισμός. Τώρα, 100 χρόνια μετά το διωγμό, καθήκον όλων μας είναι να διατηρήσουμε στη μνήμη μας, την ιστορία του ιερού αυτού τόπου και να τη μεταφέρουμε στους απογόνους μας.

Αν δεν το κάνουμε, οι αλησμόνητες αυτές πατρίδες, όπως μας αρέσει να τις αποκαλούμε, θα είναι οριστικά χαμένες.   

Κοτζαερίδης Γεώργιος

Φώκαια

H Φώκαια ήταν αρχαία πόλη της Ιωνίας  χτισμένη σε Αιολικό έδαφος,  πάνω σε μια χερσόνησο βορειοδυτικά της Σμύρνης. Η χερσόνησος αυτή χώριζε τον κόλπο της Κύμης, μια αιολική περιοχή, από τον κόλπο του Έρμου, όπου ήταν χτισμένες η Σμύρνη και οι Κλαζομενές.

Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς η Φώκαια, η βορειότερη από τις 12 ιωνικές πόλεις,  βρίσκονταν ανάμεσα στην Κύμη και στην Σμύρνη, ιδρύθηκε από αποίκους της Φωκίδας με αρχηγό τον Αθηναίο Φιλογένη σε γη που τους παραχωρήθηκε από τους Κυμαίους.

Αργότερα σύμφωνα με τον Παυσανία εγκαταστάθηκαν στην πόλη απόγονοι του βασιλιά Κόδρου των Αθηνών, οι ονομαζόμενοι Κοδρίδες.

Διέθετε δύο φυσικά λιμάνια, γεγονός που την βοήθησε  να γίνει μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη και ίδρυσε αποικίες στην Μαύρη θάλασσα και στις ακτές της Ισπανίας και της Γαλλίας, με πιο σημαντικές την Μασσαλία, την Αντίπολη, την Ελέα στην Κάτω Ιταλία,  την Αλαλία στην Κορσική, την Ολβία στην Σαρδηνία, το Εμπόριο και το Ημεροσκοπείο(Ampurias) στην Ιβηρική Χερσόνησο και την Λάμψακο στον Ελλήσποντο.

 Σύμφωνα με τον Στράβωνα τους Φωκαείς αποίκους ακολούθησε η ιέρεια του ναού της Αρτέμιδος της Εφέσου,  μεταφέροντας ένα λατρευτικό άγαλμα της θεάς εισάγοντας  τη λατρεία της στο νέο τόπο.

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι Φωκαείς ήταν οι πρώτοι Έλληνες θαλασσοπόροι, οι οποίοι είχαν εξελίξει ένα είδος πλοίου, την Πεντηκόντορο, με την οποία μπορούσαν να κάνουν μακρινά ταξίδια, όπως στις Αδριατικές ακτές, την Τυρρηνική θάλασσα, μέχρι την Ισπανία  όπου ο βασιλιά  της τοπικής φυλής των Ταρτησσών, ο Αργανθώνιος, τους πρότεινε να εγκατασταθούν μόνιμα εκεί. 

Αν και έλαβε αρνητική απάντηση, όταν έμαθε ότι η Φώκαια απειλούνταν από τους Πέρσες έστειλε οικονομική βοήθεια για να οχυρώσουν την πόλη.

Η πόλη πήρε το όνομά της μάλλον από το σχήμα των παρακείμενων νησιών που μοιάζουν με φώκιες, και το ζώο αυτό  απεικονίζεται  πάνω στα νομίσματα της πόλης. Υπήρξε πλούσια και πολύ οχυρωμένη πόλη, τα τείχη της οποίας, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο  έφθαναν τα πέντε χιλιόμετρα.

Η Φώκαια ανήκε στην  Ιωνική Δωδεκάπολη. Στα μέσα του 6ου π.Χ αιώνα η πόλη παρήκμασε  και υποτάχθηκε πρώτα στους Λυδούς  και αργότερα στους Πέρσες, αναγκάζοντας πολλούς κατοίκους της να καταφύγουν στην Χίο στην Αλαλία της Κορσικής και στην Ελέα της Κάτω Ιταλίας, η οποία εξελίχθηκε σε σημαντική πόλη.

Οι Φωκαείς συμμετείχαν στην Ιωνική επανάσταση με τρία μόνο πλοία, και μετά τους Περσικούς πολέμους  έγιναν μέλη της Δηλιακής συμμαχίας.

Κατά την διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου, με την υποστήριξη της Σπάρτης επαναστάτησε κατά των Αθηναίων, και αργότερα με την Ανταλκίδειο Ειρήνη έγινε πάλι τμήμα της Περσικής Αυτοκρατορίας, μέχρι το 334π.Χ  οπότε απελευθερώθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο.

Αργότερα, όπως όλες οι Ελληνικές πόλεις, πέρασαν στα χέρια των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου, μέχρι την κατάκτησή της από τους Ρωμαίους το 190 π.Χ οι οποίοι την λεηλάτησαν.

Στην Βυζαντική και κατόπιν Οθωμανική περίοδο, αναφέρεται σαν Παλιές Φώκιες. Η Φώκαια ήταν από τις πρώτες πόλεις  που έκοψαν νομίσματα που ήταν από κράμα αργύρου και χρυσού, πολλά από τα οποία εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο.

Σήμερα διασώζεται μέρος των τειχών της που άρχισε να κατασκευάζεται το 590-580 με την βοήθεια του Αργανθώνιου,  και ερείπια από διάφορα Ιερά της Κυβέλης και της Αθηνάς.

Πρόσφατα αποκαλύφθηκε το αρχαίο θέατρο της πόλης που είναι του 4ου π.Χ αιώνα.