Μέρος 46ο Γ. Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ Σ’ αυτήν την περίοδο (αρχές 17ου αι.) ο σεβασμός στο πρόσωπο του δασκάλου παίρνει ευρύτατες διαστάσεις· η θέση του βελτιώνεται αισθητά. Στο τέλος του αιώνα οι δάσκαλοι είναι περιζήτητοι και οι αμοιβές τους ικανοποιητικές. «Ο χρονικός των μισθός – διαβάζουμε σε πρόταση του 1799 – έσεται: των μεν έλληνι (= καθηγητής αρχαίων...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 45ο Γ. Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ Οι ανώτερες σχολές: τροφοδοτούν με διδακτικό προσωπικό τις δύο πρώτες βαθμίδες. Όλες οι ανώτερες Σχολές, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δημιουργούνται ή αναμορφώνονται στο χρονικό διάστημα 1669-1821. Στο προηγούμενο κεφάλαιο αναφέραμε τα ζώπυρα (κέντρα) της εκπαίδευσης. Εδώ θα αναφέρουμε μόνο τους τόπους που λειτούργησαν ανώτατες...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 44ο Γ. Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ Εκτός όμως από αυτή τους την πλευρά την ευεργετική για το Γένος, υπάρχει και η άλλη, η σκοτεινή που έβλαψε αφάντα το Έθνος. Οι Φαναριώτες σ’ ολόκληρο τον «αιώνα των Φαναριωτών» (1669-1774) είχαν μια επιβολή που έφτανε μέχρι και την καταδυνάστευση της Εκκλησίας. Η Εκκλησία ήταν μονίμως υπερχρεωμένη (είχε δηλ. μόνιμη πολιτική αλλά και...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 43ο Γ. Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ [Θα κλείσουμε την εξέταση της πρώτης περιόδου (1453-1699) της Τουρκοκρατίας αναφερόμενοι σε κάποια κέντρα (ζώπυρα) παιδείας εντελώς συνοπτικά, γιατί τα έχουμε εξετάσει στο προηγούμενο κεφάλαιο]. Στα Γιάννενα έχουμε μια άνθηση της παιδείας εκπληκτική. Η στενή σχέση της Ηπειρωτικής πρωτεύουσας με τη Βενετία μορφοποιεί μια έφεση προς...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 42ο Γ. Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ Από το τέλος του 17ου αι. παρατηρείται ανάπτυξη των ελληνικών γραμμάτων εξαιτίας της κάπως ηπιότερης συμπεριφοράς των Τούρκων, της ακμής του εμπορίου και της επικοινωνίας με τους ξένους λαούς. Στην ανάπτυξη, αργότερα συντελούν οι ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης και οι πλούσιοι ομογενείς, που με τα άφθονα χρήματά τους ιδρύουν...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 41ο Γ. Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ Η Κρήτη θεωρείται αυτή την εποχή σημαντικότατη εστία των ελληνικών σπουδών και των Ελληνικών γραμμάτων του υπόδουλου Τουρκοκρατούμενου ή Βενετοκρατούμενου Ελλαδικού χώρου. Στις Βενετοκρατούμενες περιοχές φαίνεται πως λειτουργούν κάποια σχολεία. Στα 1480 π.Χ. ανώνυμος περιηγητής μιλάει για σχολείο στην Κορώνη και στην...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 40ο Γ. Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ Τα σχολεία επί Toυρκοκρατίας δεν ήταν ίδρυματα όπως τα σημερινά (κυρίως κατά την πρώτη περίοδο: 1453-1669). Επρόκειτο για μια ομάδα 10-15 μαθητών κάθε ηλικίας, μαζεμένοι στο νάρθηκα της εκκλησίας ή σε κάποιο χώρο – ταπεινό οίκημα – παρακολουθούσαν τις αυτοσχέδιες παραδόσεις του μοναδικού δασκάλου που γινόταν πρωί ή βράδυ ή όταν...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 39ο Γ. Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ Βάρη ασήκωτα για το Πατριαρχείο, όπως σημειώσαμε στο προηγούμενο δημοσίευμά μας, παρ’ όλα αυτά μέσα στα σύνορα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας συνέχισε να υπάρχει. Ο Πατριάρχης δε μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον μεγαλοπρεπή καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας, που είχε μετατραπεί σε τζαμί, αλλά με διάταγμα του Σουλτάνου έγινε πολιτικά...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 38ο Γ. – Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ Μετά την Άλωση ο μόνος θεσμός της Βυζαντινής παράδοσης που έμενε, σχεδόν, ανέπαφος ήταν η Εκκλησία. Ενδεικτικό για τις διαθέσεις του Μωάμεθ απέναντι στη θρησκεία των κατακτημένων ήταν, ότι με ενέργειές του πληρώθηκε ο πατριαρχικός θρόνος που έμενε κενός από το 1450. Με διαταγή του συγκροτήθηκε Σύνοδος (6 Ιαν. 1454) από τις ασιατικές...
Διαβάστε το άρθροΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Από το υπ’ αριθ. 5/20-3-2020 πρακτικό συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου Βέροιας Το Δημοτικό Συμβούλιο Βέροιας με την αρ. 87/2020 απόφασή του αποφάσισε κατά πλειοψηφία την έκδοση του παρακάτω ψηφίσματος : ΨΗΦΙΣΜΑ «Το Δ.Σ. Βέροιας εκφράζει την συμπαράστασή του στο δίκαιο αίτημα του Σωματείου «Πανελλήνια Συντονιστική Επιτροπή Επαναπατριζομένων, Ελλήνων-Ποντίων». Το Δ.Σ. Βέροιας ζητά...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 37ο Γ. - Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ Πολλοί αγνοούν το ρόλο που διαδραμάτισε η Εκκλησία μας με τον ιερό της κλήρο στη διάσωση της Ορθόδοξης Πίστης, της εθνικής μας γλώσσας και στην προετοιμασία της Ελληνικής Επανάστασης, στην οποία συμμετείχε ενεργά με πολλές και μεγάλες θυσίες. Κέντρο και συνισταμένη της εθνικής μας ζωής υπήρξε στα σκοτεινά εκείνα χρόνια η...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 36ο Β. – ΤΑ ΖΩΠΥΡΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ «Και το πρώτον και τα μεταγενέστερα βεράτια παρεβιάσθησαν ευθύς εξ αρχής και δεν έπαυσαν έκτοτε παραβιαζόμενα. Κυριοτάτη τούτων αιτία υπήρξεν η αυθαιρεσία της Οσμανικής κυβερνήσεως καθ’ ης ουδέναν τρόπον είχεν να αντισταθή ο Πατριάρχης…» (1). Οι υπόδουλοι βρίσκονταν συνεχώς κάτω από το έλεος και τις ορέξεις ενός βάρβαρου, με όλη τη σημασία της λέξης, κατακτητή....
Διαβάστε το άρθροΜέρος 35ο Β. ΤΑ ΖΩΠΥΡΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Ως τώρα παρουσιάσαμε στοιχεία που δείχνουν ότι στα χρόνια της Τουρκοκρατίας λειτούργησαν ανεμπόδιστα πλήθος σχολείων: Σχολεία στοιχειώδη (που δίδασκαν τα κολλυβογράμματα), αλλά και σχολεία ανώτερα (Σχολές, που πολλές από αυτές ήταν πάνω από μέσου επιπέδου και κάποτε κάποτε μάλιστα έφτασαν να αμιλλώνται ξένα ανώτερα ιδρύματα). Αυτά τα σχολεία, όπως είδαμε,...
Διαβάστε το άρθροΣτο παρόν σημείωμα έχω τη τιμή να σκιαγραφήσω τα όσα γράφει, στις σελίδες 25-37, ο Αρχιμ. Γρηγόριος Δημ. Παπαθωμάς στο βιβλίο, με τον τίτλο ‘Από Δωρικά Νάματα, τα Νάματα (Πιπιλίστσα) Ασκίου - Βοϊου Κοζάνης’ του ιδίου (ως συγγραφέα) και της Αναστασίας Δ. Παπαθωμά - Πήλιουρη, εκδόσεις Επέκταση, 2012. Πρόκειται για ένα δοκίμιο, με τίτλο «Δωρικό Απαύγασμα (το χωριό ΝΑΜΑΤΑ στην αναζήτηση της απώτερης...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 34ο Β. ΤΑ ΖΩΠΥΡΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 3. ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ (συνέχεια από το προηγούμενο) Ο Ματθαίος Παρανίκας εξαίροντας το έργο των Σχολών της Καισάρειας και της Μονής του Τιμίου Προδρόμου λέει ότι: Ου μόνον δε σύμπασα η επαρχία αιτήσατο εκ των Σχολών τούτων δασκάλους των γραμμάτων και του θείου λόγου, αλλά και πάσαι τη Καισαρεία γειτνιάζουσαι επαρχίαι της Μ. Ασίας, μέχρι της Βιθυνίας» (1). Στα 1842 η Σχολή...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 33ο Β. ΤΑ ΖΩΠΥΡΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 2. ΑΙΟΛΙΔΑ (συνέχεια από το προηγούμενο) Εκτός από τις Κυδωνιές σχολεία λειτουργούσαν και σε άλλα μέρη της Αιολίδας γης. Η Πέργαμος ήταν το εκπαιδευτικό της κέντρο, από τις αρχές του 19ου αι. και μετά το πρώτο σχολείο της Περγάμου ιδρύθηκε στις αρχές του 19ου αι. και προστατεύτηκε από τον εμπνευσμένο και πολυμορφωμένο μητροπολίτη της Εφέσου τον Διονύσιο Καλλιάρχη από τη...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 32ο Β. – ΤΑ ΖΩΠΥΡΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 1. – ΙΩΝΙΑ: Σμύρνη: Κλείνοντας την αναφορά μας στη Σμύρνη παραθέτουμε την κρίση του λαμπρού Σμυρναίου Χρίστου Σολομωνίδη: «Η Ευαγγελική Σχολή» υπήρξε το καύχημα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Σμύρνης. Ήταν ο περίλαμπρος ναός της Γνώσεως, η πνευματική Ακρόπολις του μικρασιατικού Ελληνισμού, ο φαεινός φάρος της Θεόδοτης σοφίας και γι’ αυτό είχε στη μετόπη της σαν...
Διαβάστε το άρθροΑγαπητές συμπολίτισσες, Αγαπητοί συμπολίτες Η επέτειος της 25ης Μαρτίου και ο εορτασμός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου βρίσκει τη χώρα μας και όλους τους Έλληνες πολίτες σε μία πολύ δύσκολη συγκυρία. Σε αυτή την έκτακτη κατάσταση καλούμαστε όλοι να μιμηθούμε το φρόνημα και το ηθικό των Ελλήνων ηρώων της επανάστασης του 1821, οι οποίοι με πράξεις γενναιότητας και αυτοθυσίας, υπερασπίστηκαν το υπέρτατο αγαθό...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 31ο Β. – ΤΑ ΖΩΠΥΡΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 2. – ΙΩΝΙΑ Σμύρνη: Στα 1708, μας λέει ο Παρανίκας (1), ιδρύεται το «παλαιό σχολείο» (επάνω μαχαλά) επί πατριάρχη Γαβριήλ (1702-1708), όπου διδάσκει ο Αδαμάντιος Ρύσιος. Επειδή όμως ο πληθυσμός της πόλης είναι μεγάλος και διαρκώς αυξάνεται παρίσταται ανάγκη να ιδρυθεί κι άλλο σχολείο. Έτσι, ιδρύεται τώρα η «Ευαγγελική Σχολή» στις 22-6-1733. Η λειτουργία της Σχολής σιγά – σιγά...
Διαβάστε το άρθροΜέρος 30ο Β. – ΤΑ ΖΩΠΥΡΑ ΤΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 1. – ΠΟΝΤΟΣ ΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ Την υπόθεση της παιδείας στον Πόντο δεν την υπηρέτησαν με συνέπεια μόνο τα «κοσμικά» σχολεία, αλλά με την ίδια αγάπη και τα εκκλησιαστικά, τα μοναστηριακά. Ο Πόντος από πολύ παλιά είχε πολλά και φημισμένα μοναστήρια. Στην περιοχή Χαλδίας μόνο υπήρχαν 22 μοναστήρια (8 ανδρών και 14 γυναικών). Τα πιο φημισμένα μοναστήρια του...
Διαβάστε το άρθρο
