Άγιοι Αγγελής, Μανουήλ, Γεώργιος και Νικόλαος

Εκ Μελάμπων Ρεθύμνης 

Ο  Άγιος Αγγελής, ο αδελφός του Μανουήλ και τα ξαδέλφια του Γεώργιος και Νικόλαος Ρετζέπης ζούσαν στο χωριό Μέλαμπες του Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης, τον 19ο αιώνα. Ήταν Κρυπτοχριστιανοί, έφεραν Τούρκικα ονόματα, συμμετείχαν στα Τουρκικά έθιμα, αλλά κρυφά παρέμειναν πιστοί στις χριστιανικές παραδόσεις.

Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής επανάστασης του 1821 συμμετείχαν σε πολεμικές επιχειρήσεις  εναντίον των Τούρκων. Όταν επέστρεψαν στη γενέτειρά τους και πήγαν να πληρώσουν τους καθιερωμένους φόρους στους Τούρκους, τους κατήγγειλαν σαν αποστάτες του Μουσουλμανισμού στο Μεχμέτ Πασά του Ρεθύμνου.

Αμέσως συνελήφθηκαν  και βασανίστηκαν σκληρά, για να απαρνηθούν τη θρησκεία τους και αφού το αρνήθηκαν, τους απαγχόνισαν μπροστά από τη Μεγάλη Πόρτα του Ρεθύμνου, στις 28 Οκτωβρίου του 1824.

Τα λείψανά τους παρέμειναν άταφα για τρεις μέρες και μετά τα συνέλεξαν χριστιανοί και τα έθαψαν. Οι κάρες τους φυλάσσονται στο Ναό των Τεσσάρων Μαρτύρων στο Ρέθυμνο. Η μνήμη τους τιμάται στις 28 Οκτωβρίου.

Ἀπολυτίκιον

«Τῆς Κρήτης γεννήματα καὶ Λάμπῃς θρέμματα, τοὺς τετραρίθμους Νεομάρτυρας ἀνευφημήσωμεν, Γεώργιον, Ἀγγελήν, Μανουὴλ καὶ Νικόλαον, οὗτοι γὰρ διὰ πίστιν τοῦ Κυρίου σφαγέντες, τὸ αἷμα αὐτῶν ἐθελουσίως ἐν τὴ Ρεθύμνη ἐξέχεαν, διὸ καὶ παρρησίαν ἔχοντες πρὸς Χριστόν, πρεσβεύουσιν ἀεί, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἠμῶν».

Ανδρέας ο εν Κρίσει

εκ Κρήτης

Κατάγονταν από την Κρήτη και έζησε τον 8ο αιώνα, επί βασιλείας του εικονομάχου Κωνσταντίνου Ε΄του Κοπρώνυμου. Από μικρή ηλικία ξεχώρισε για τις αρετές του και όταν μεγάλωσε, αποφάσισε να γίνει μοναχός.

Ακούγοντας για τους διωγμούς των εικονομάχων βασιλέων, αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολη και πήγε στο παλάτι του Αγίου Μάμαντος την ώρα που ο αυτοκράτορας ανέκρινε μοναχούς και ασκητές.

Παρουσιάστηκε μπροστά στον αυτοκράτορα και τον ρώτησε: «ἄρα χριστιανὸς εἰ, βασιλεῦ;». Ο Κωνσταντίνος έμεινε εμβρόντητος στην αρχή, εξοργίσθηκε για το θράσος του μοναχού και  διέταξε να τον συλλάβουν.

Ένας υπασπιστής του κτύπησε τον Ανδρέα και συγχρόνως τον ρώτησε: «οὕτως ἐδιδάχθης ἀτιμάζειν τὸν βασιλέα;».

Και ο Ανδρέας του απάντησε με τον εξής αθάνατο λόγο: «οὐδεὶς ἁμαρτάνει βασιλέα ἐλέγχων παρανομοῦντα».  

Ο Κοπρώνυμος  εξοργίστηκε και διέταξε να τον βασανίσουν σκληρά. Αργότερα τον παρέδωσαν σε όχλο εικονομάχων, που τον έσυραν επάνω σε κοφτερές πέτρες. Κατόπιν κάποιος από τους βασανιστές του, κρατώντας ένα κοφτερό τσεκούρι, έκοψε το πόδι του Αγίου, ο οποίος μετά από λίγο πέθανε.

Το λείψανό του το έριξαν σε ένα μέρος, όπου πετούσαν τα πτώματα των κακούργων, αλλά κάποιοι χριστιανοί  το πήραν τη νύκτα και το έθαψαν ευλαβικά σε τόπο ονομαζόμενο «της Κρίσεως».

Η μνήμη του τιμάται στις 17 Οκτωβρίου και  επαναλαμβάνεται  την 21η Οκτωβρίου, μετά των Άγιων Στεφάνου, Παύλου και Πέτρου.

Ἀπολυτίκιον .

Ἀσκητικῶς προγυμνασθεῖς ἐν τῷ ὄρει, τᾶς νοητᾶς τῶν δυσμενῶν παρατάξεις, τὴ πανοπλία ὤλεσας παμμάκαρ τοῦ Σταυροῦ, αὔθις δὲ πρὸς ἄθλησιν, ἀνδρικῶς ἀπεδύσω, κτείνας τὸν Κοπρώνυμον, τῷ τῆς πίστεως ξίφει, καὶ δι' ἀμφοὶν ἐστέφθης ἐκ Θεοῦ, Ὁσιομάρτυς, Ἀνδρέα ἀοίδιμε.

 Άγιος Ανδρόνικος

εκ  Κρήτης

Κατάγονταν από την Κρήτη και μαρτύρησε την περίοδο των εικονομαχιών, αγωνιζόμενος για την αναστήλωση των εικόνων. Η μνήμη του τιμάται στις 20 Οκτωβρίου.

Όσιος Ιωάννης ο ερημίτης και οι 98 Όσιοι Πατέρες

οι εν Κρήτη

Στις αρχές του 1600 πήγαν στην Κύπρο, από την Αίγυπτο, 37 Πατέρες της εκκλησίας μας, για να αφοσιωθούν απερίσπαστοι στη λατρεία του θεού.  Άγνωστοι οι λόγοι που τους οδήγησαν στην Κύπρο. Η φήμη τους εξαπλώθηκε πολύ  γρήγορα στο νησί, και πολλοί  πιστοί  έρχονταν να τους συναντήσουν, για να ακούσουν τη διδασκαλία τους.

Κοντά σε αυτούς προστέθηκαν και άλλοι 38 Κύπριοι  Πατέρες. Αναζητώντας περισσότερη ηρεμία, κατέφυγαν στην Αττάλεια της Μικράς Ασίας, όπου  προστέθηκαν στο κοινόβιό τους άλλοι 24 Πατέρες. Αλλά και εκεί, μη βρίσκοντας την ησυχία που αναζητούσαν, αναγκάστηκαν να καταφύγουν στην Κρήτη. 

Πλησιάζοντας στην Κρήτη  με το καράβι που τους μετέφερε, έπεσαν σε μεγάλη τρικυμία, που τους εμπόδιζε να αράξουν και έτσι κατέφυγαν στη Γαύδο. Εκεί έμειναν 24 μέρες και όταν ηρέμησε ο καιρός, έφυγαν για την Κρήτη. Περιπλανήθηκαν στην περιοχή των Σφακίων  και στην επαρχία Σελίνου, κοντά στο χωριό Αζωγυρέ, όπου βρήκαν δυο σπηλιές και εγκαταστάθηκαν.

Έτρωγαν χαρούπια  και καρπούς σκίνου ζώντας ασκητικά, προσευχόμενοι προς τον Κύριο. Όλοι τους ήταν ευχαριστημένοι με τον κοινόβιο τους εκτός από έναν, τον Ιωάννη τον ερημίτη, ο οποίος θέλησε να αποχωρήσει, για να συνεχίσει μόνος την ασκητική του ζωή. Στην τελευταία τους προσευχή, ζήτησαν από το Θεό να τους εκπληρώσει μια καθολική επιθυμία, να πεθάνουν όλοι την ίδια μέρα.

Φεύγοντας ο  Ιωάννης από τον Αζωγυρέ, σύμφωνα με την παράδοση, πέρασε από τη Μαραθοκεφάλα Κισσάμου, όπου ακόμη και σήμερα υπάρχει ένα εκκλησάκι, που γιορτάζει στη μνήμη του.

Ο Ιωάννης έφθασε στο Ακρωτήρι Χανίων, όπου βρήκε ένα σπήλαιο στα βάθη ενός τρομακτικού φαραγγιού, στο χείλος του οποίου κτίστηκε αργότερα η Μονή Γουβερνέτου, όπου ζούσε ασκητεύοντας.

Στο φαράγγι αυτό βρίσκεται η σπηλιά  της Παναγίας Αρκουδιώτισσας με ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στην Υπαπαντή του Χριστού. Πιο κάτω από τη σπηλιά της Παναγίας βρίσκεται η σπηλιά του Οσίου Ιωάννη.

Μια μέρα, που ο Άγιος έψαχνε να βρει αγριόχορτα, που ήταν η καθημερινή του τροφή, ένας βοσκός τον πέρασε για θήραμα  και τον χτύπησε με το τόξο του. Ακολουθώντας τα αίματα, ο βοσκός έφτασε στη σπηλιά, όπου είχε συρθεί  ο Ιωάννης. Στεναχωρημένος ο βοσκός ζητούσε να τον συγχωρήσει και τότε με ήρεμη φωνή του απάντησε ο Ιωάννης: «εγώ σε συγχωρώ μα το σπουδαιότερο είναι πως ο Θεός που αγαπά την σωτηρία των ανθρώπων θα δεχθεί την μετάνοια σου….»

Μετά το θάνατό του, οι χριστιανοί έχτισαν κοντά στη σπηλιά μια εκκλησία και την αφιέρωσαν στο όνομα του Οσίου. Από τότε στην περιοχή αυτή συνέβαιναν πολλά θαύματα. Tον 18o αιώνα, στην περιοχή όπου πέθανε ο Όσιος Ιωάννης κτίστηκε Μοναστήρι, το οποίο λειτουργεί μέχρι και σήμερα.

Σύμφωνα με την παράδοση, την ίδια ώρα που πέθανε ο Άγιος Ιωάννης πέθαναν και οι  υπόλοιποι 98 Πατέρες στο σπήλαιο όπου ζούσαν και έτσι εκπληρώθηκε η επιθυμία τους. Μάλιστα ήταν τόσο αιφνίδιος ο θάνατός τους, που άλλοι ήταν καθιστοί και ακουμπισμένοι στα ραβδιά τους, άλλοι κοιμώμενοι και άλλοι σε στάση προσευχής.

Όλα αυτά συνέβησαν την 6η Οκτωβρίου του 1632. Ο Όσιος Ιωάννης και οι υπόλοιποι 98 θεοφόροι Πατέρες ήταν ιδιαίτερα αγαπητοί στην Κρήτη και θεωρούνται από τους πρωτοπόρους του ορθόδοξου μοναχισμού. Τους Όσιους αυτούς ασκητές, μόνο ο Άγιος Νικόδημος τους αναφέρει στο συναξαριστή του. Ακολουθία τους εκδόθηκε στο Ηράκλειο το 1879 μ.Χ

Η Εκκλησία μας τους τιμά στις 7 Οκτωβρίου με απόφαση του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης Κυρίλλου Λούκαρη, που κατάγονταν από την Κρήτη.

Απολυτίκιο

 «Η μεγαλόνησος Κρήτη εφραίνεται, ότι εν όρεσι αυτής ενίκησαν, τον πολυμήχανον εχθρόν πατέρες οι θειότατοι, δάκρυσι νηστείαις τε, προσευχές και δεήσεσι, όθεν και τα πνεύματα συν Αγγέλοις αγάλλονται, τα λείψανα τα θεία δε τούτων, ρώσιν χαρίζουσι τοις κάμνουσι».