Η στήλη αυτή έχει ως σκοπό της να διατηρήσει και να επαναφέρει στη μνήμη μας όλα αυτά, που τόσα χρόνια μας έχουν διηγηθεί οι πρόγονοί μας, γύρω από τη ζωή, τα ήθη και έθιμά τους, τα διάφορα ιστορικά γεγονότα της εποχής και τέλος τη μαρτυρική έξοδο από τις εστίες τους. Είναι ένα ύστατο χαίρε, καθώς και μια τιμητική αναφορά σε μια πολύπαθη γενιά, η οποία πλέον έχει εκλείψει και εμείς, που αποτελούμε τη συνέχειά της, έχουμε καθήκον να μεταλαμπαδεύσουμε στις επόμενες γενεές την τραγική ιστορία της.
Κοτζαερίδης Γιώργος
Από τον τόπο του Άη Βασίλη με νοσταλγία
Ποιος είπε ότι ο Τρελλαντώνης δεν είχε ταίρι; Κάπου μέσα στην πρώτη εικοσαετία του 1900, ο μικρός Μποντοσάκης ή… επισήμως Πρόδρομος Νικολάου Ουσουλτζόγλου στη Μουταλάσκη της Καππαδοκίας έκανε δύσκολη τη ζωή της μάνας του Χαρίκλειας.
Έδειχνε να μη θέλει τα γράμματα, φανέρωνε όμως από τότε –ως γνήσιος Καππαδόκης- το εμπορικό του δαιμόνιο. Ο πατέρας του Νικόλαος, έτρεχε ολημερίς για τις οικογενειακές επιχειρήσεις, το εκκοκκιστήριο στα Άδανα, τις μεταφορές προϊόντων και χίλια δυό.
Η Χαρίκλεια είχε όλο το «βάρος» του άτακτου «πρωτότοκου» στο κεφάλι της. Δυό- τρία χαρακτηριστικά περιστατικά που διηγούνταν η Χαρίκλεια -πριν να πεθάνει τη δεκαετία του 1960 σεβάσμια γερόντισσα στη Βέροια πια-,όπως και πολλά άλλα, έφερναν ακόμη τον τρόμο στα μάτια της…
Για να αποφύγει ο Πρόδρομος το ιδιαίτερο μάθημα γαλλικών, που τον προετοίμαζε για να φοιτήσει αργότερα στο Saint Josef της Κωνσταντινούπολης, μόλις άκουσε ότι έρχεται ο Γάλλος καθηγητής του, κρύφτηκε… στο πηγάδι της αυλής!
Κατάφερε με ανοιχτά πόδια και χέρια να κρατηθεί κρυμμένος εκεί μέσα, στηριζόμενος στα τοιχώματα αρκετή ώρα! Μέχρι που απογοητεύθηκε η μάνα κι ο δάσκαλος να τον φωνάζουν και να τον ψάχνουν. Έφυγε ο δάσκαλος κι αφού ήταν σίγουρος πια ότι βρίσκεται σε τέτοια απόσταση που δεν μπορεί να επιστρέψει και το μάθημα ματαιώθηκε, άρχισε να φωνάζει να τον βγάλουν από το πηγάδι.
Άντε έλα στη θέση αυτής της μάνας…
Η περιπέτεια όμως είχε και συνέχεια. Για ν’ αποφύγει τις …ξυλιές, τρύπωσε μέσα σε ένα τεράστιο δωμάτιο και κλείδωσε από μέσα την πόρτα. Σ’ αυτό το δωμάτιο είχαν αποθηκεύσει μεγάλες ποσότητες τσιγάρων, γιατί η μπανκανότα (το νόμισμα της εποχής) θα σημείωνε πτώση και η πανέξυπνη Χαρίκλεια είχε επενδύσει πολλά χρήματα σε τσιγάρα που είχαν ανερχόμενη αξία.
Κλειδώθηκε λοιπόν εκεί ο πιτσιρίκος…κι άρχισε να δοκιμάζει να καπνίσει. Ανακάλυψε όμως και κάτι πολύ ενδιαφέρον στην κρυψώνα του: ανακάλυψε πιστόλια! Πήρε ένα κι άρχισε να το περιεργάζεται. Το όπλο εκπυρσοκρότησε. Από την τουφεκιά, τον εντόπισαν και πήγε η μάνα του έξω από την πόρτα και ούρλιαζε:
«είσαι καλά; Είσαι καλάαααα;»
Η θρασύτατη απάντηση δεν άργησε: «Έχω και τα πέντε δάχτυλά μου…»
Κι άρχισε το παζάρι : «Βγες από κει και δεν θα φας ξύλο. Δεν θα σ’ αγγίξω..»
Άντε, λοιπόν, ξαναέλα στη θέση αυτής της μάνας.
Όσο για το σκασιαρχείο της εποχής, υπάρχουν επίσης ενδιαφέρουσες αφηγήσεις. Το καλοκαίρι στην περιοχή της Καισάρειας ήταν πολύ ζεστό, αλλά κι ο χειμώνας εξαιρετικά βαρύς.
Φεύγανε λοιπόν απ΄ το σχολειό κρυφά μια παρέα, μεταξύ των οποίων ο Μανώλης Γιαβρόγλου, μεγαλέμπορος ειδών προικός στην οδό Αιόλου αργότερα, ο Χυτήρογλου ο γνωστός ιδρυτής της φίρμας υφασμάτων επιπλώσεων, κουρτινών κλπ, ο Πρόδρομος και άλλοι κι έχτιζαν.... ιγκλού με το χιόνι, έμπαιναν μέσα κι απολάμβαναν σουτζούκια και παστουρμάδες, που είχαν πάρει κρυφά από τα σπίτι τους και φυσικά κάπνιζαν και τα τσιγαράκια τους.
Για γλυκό στο τέλος, τρώγανε ξερό καϊμάκι που ήταν αποθηκευμένο στα υπόγεια μαζί με άλλα καλούδια σε ειδικά σκεύη που ήταν τοποθετημένα ψηλά, αλλά είχαν βρει τον τρόπο με το σκουπόξυλο να τα… παραβιάζουν και να τα ξαλαφρώνουν!
Στην «Πατρίδα», κατά πως αφηγούνταν οι παλιοί, όλα ήταν πιο νόστιμα. Οι καρποί πιο εύγευστοι, τα φρούτα και τα λαχανικά πιο ζουμερά, το πράσινο πιο πράσινο, τα σταφύλια πιο γλυκά, ο ήλιος πιο ζεστός… Όλα δηλαδή ήταν «πιο»… Γιατί; ΄Ισως να ήταν κι έτσι.
Ή ίσως, γιατί αναγκάστηκαν βίαια να εγκαταλείψουν το σπιτικό τους και την εκεί ζωή τους..
Αφήγηση Χαρίκλειας Ουσουλτζόγλου
Βέροια
