Ο Ναουσαίος Ιστορικός Ερευνητής Στέργιος Σπ. Αποστόλου στη νέα Μονογραφία του «Πτυχές από την ιστορία των παραταξιακών αντιπαραθέσεων στην Νάουσα (1627-1918)» (ΕΜΙΠΗ, Βέροια 2018), ασχολείται διεξοδικά με το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι της πόλης του από τον 17ο έως τον 20ο αι.

Ο Στέργιος Σπ. Αποστόλου, κάνοντας χρήση σημαντικού αρχειακού υλικού και της σχετικής βιβλιογραφίας, διεισδύει στα ιστορικά γεγονότα και αναπαριστά το κλίμα της εποχής, με μία κριτική προσέγγιση, μέσα από ποικίλες αντιπαραθέσεις που έλαβαν χώρα στη Νάουσα σε διακριτές εποχές.

Τα θέματα που πραγματεύεται είναι τα ακόλουθα :

1. Κομματικές αντιπαραθέσεις και γεγονότα στη Νάουσα από το 1671 μέχρι και την Καταστροφή της από τους Τούρκους το 1822.
2. Ο Ανασυνοικισμός της Νάουσας μετά την Καταστροφή της το 1822.
3. Κοινωνική και Οικονομική διαστρωμάτωση της Νάουσας (Αρχές 20ου αιώνα).
4. Το σύστημα της Κοινοτικής Διοίκησης στη Νάουσα. Κανονισμός βάσει αποφάσεων Υψηλής Πύλης και Πατριαρχείου. (Τελευταία περίοδος Τουρκοκρατίας).
5. Ο Λαϊκός Σύνδεσμος Ναούσης «Άγιος Δημήτριος» (Πούπουλο) και το ιδεολογικό του υπόβαθρο. (Νάουσα. Αρχές 20ου αιώνα).
6. Οι πολιτικές διαμάχες μεταξύ του Λαϊκού Συνδέσμου Ναούσης «Άγιος Δημήτριος» (Πούπουλο) και των Τσορμπατζήδων. (Νάουσα. 1908-1913).
7. Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Διώξεις Ναουσαίων από την Κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης. (Νάουσα. 1914-1918).

Η ευσυνειδησία και η συνέπεια του Ερευνητή φαίνεται από την διεισδυτική ικανότητά του να αναδεικνύει την δύναμη της αντιπαράθεσης, ως δίπολο δράσης και αντίδρασης αντιθετικών δυνάμεων, που φέρνουν αλλαγές στα πράγματα και τις καταστάσεις, μέσα στους κόλπους της μικρής κοινωνίας της Νάουσας.

Επιπροσθέτως, στον πολύτιμο αυτόν τόμο, υπάρχει ολική ή αποσπασματική παράθεση του κειμένου διαφόρων ανέκδοτων εγγράφων, σημειώσεων κ.ά., όπως :

α. Σουλτανικά Φιρμάνια – Βεζυρικές Διαταγές.

β. Διάφορα διπλωματικά έγγραφα τα οποία αφορούν στον Γρηγόριο Αντωνίου Περδικάρη, πρώτο Πρόξενο στην Αθήνα και τα υπ’ αυτήν μέρη των Ομοσπόνδων Πολιτειών της Βορείου Αμερικής.

γ. Ιδιόγραφες σημειώσεις του Κωνσταντίνου Χατζημαλούση Προέδρου του Λαϊκού Συνδέσμου Ναούσης «Άγιος Δημήτριος» (Πούπουλο).

δ. Έγγραφα του Β. Προξενείου της Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη προς το Υπουργείο Εξωτερικών στην Αθήνα τα οποία αφορούν στην έκρυθμη κατάσταση που επικράτησε στη Νάουσα από την κατεδάφιση από τους Τούρκους του κωδωνοστασίου του Ναού του Αγίου Γεωργίου.

ε. Εμπιστευτικές εκθέσεις Οπλαρχηγών του Μακεδονικού Αγώνα προς το Ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης οι οποίες αφορούν στον Λαϊκό Σύνδεσμο Ναούσης «Άγιος Δημήτριος» (Πούπουλο), στους Τσορμπατζήδες και σε άλλα συναφή θέματα.

στ. Ο Αλληλοβοηθητικός Σύνδεσμος των Ναουσαίων της Βοστώνης «Άγιος Δημήτριος». Ενδεικτική παράθεση επιστολών του προς τον Λαϊκό Σύνδεσμο Ναούσης «Άγιος Δημήτριος» με παραλήπτη τον Πρόεδρο αυτού.

ζ. Ο Αλληλοβοηθητικός Σύνδεσμος των Ναουσαίων της Νέας Υόρκης «Ομόνοια». Ενδεικτική παράθεση επιστολών του προς τον Λαϊκό Σύνδεσμο Ναούσης «Άγιος Δημήτριος» με παραλήπτη τον Πρόεδρο αυτού.

η. Οι Ναουσαίοι μετανάστες στην πόλη Ντένβερ του Κολοράντο. Ενδεικτική παράθεση επιστολών τους προς τον Λαϊκό Σύνδεσμο Ναούσης «Άγιος Δημήτριος» με παραλήπτη τον Πρόεδρο αυτού.

θ. Λοιπά διάφορα ανέκδοτα έγγραφα.

Ο Στέργιος Σπ. Αποστόλου, με την εμπεριστατωμένη μελέτη του, ενισχύει σημαντικά την τοπική βιβλιογραφία και καταθέτει ένα χρήσιμο βιβλίο με πολύτιμα ιστορικά τεκμήρια για τη Νάουσα.

Δ. Ι. ΚΑΡΑΣΑΒΒΑΣ