Η στήλη αυτή έχει ως σκοπό της να διατηρήσει και να επαναφέρει στη μνήμη μας όλα αυτά, που τόσα χρόνια μας έχουν διηγηθεί οι πρόγονοί μας, γύρω από τη ζωή, τα ήθη και έθιμά τους, τα διάφορα ιστορικά γεγονότα της εποχής και τέλος τη μαρτυρική έξοδο από τις εστίες τους. Είναι ένα ύστατο χαίρε, καθώς και μια τιμητική αναφορά σε μια πολύπαθη γενιά, η οποία πλέον έχει εκλείψει και εμείς, που αποτελούμε τη συνέχειά της, έχουμε καθήκον να μεταλαμπαδεύσουμε στις επόμενες γενεές την τραγική ιστορία της.
…Από τις Φώκιες.
Oι γονείς μου, Χρήστος Γουναράς και Άννα Βουγιούκα, κατάγονταν από τις ιστορικές Φώκιες της Μικράς Ασίας, όπου ο πατέρας του Μιχάλης εργάζονταν στις αλυκές.
Οι Φωκιανοί υπέστησαν έναν μεγάλο διωγμό το 1914 που διήρκησε πέντε χρόνια και τέλος τον διωγμό του 1922. Υπολόγιζαν την ηλικία τους σύμφωνα με αυτούς. Έλεγαν λοιπόν ότι ο τάδε γεννήθηκε μετά τον πρώτο διωγμό και ο δείνα μετά τον δεύτερο διωγμό.
Όταν πλησίαζε ο διωγμός του 1922, Τούρκοι γείτονες του παππού μου τον ειδοποίησαν να φύγει για την Ελλάδα, διότι ο Ελληνικός στρατός ηττήθηκε και έφευγε από την Μικρά Ασία, και οπωσδήποτε θα υπήρχαν αντίποινα από την πλευρά των Τούρκων.
Το ίδιο συνέβη και όταν έγινε η γενοκτονία των Αρμενίων, οι Τούρκοι γείτονες ειδοποίησαν τους φίλους μας Αρμένιους να φύγουν για να γλυτώσουν. Αυτό φανερώνει για πολλοστή φορά ότι, οι λαοί μεταξύ τους δεν έχουν να χωρίσουν τίποτε, αλλά η κεντρική εξουσία είναι αυτή που τους εξωθεί σε φρικαλεότητες, σε μίση και πάθη.
Η γιαγιά μου Φιλιώ Βουγιούκα μου ανέφερε ότι, όταν οι Τούρκοι μπήκαν στις Φώκιες, μάζεψαν όλους τους άνδρες και τους έκλεισαν σε ένα στρατόπεδο.
Οι γυναίκες κατέφυγαν στην Γαλλική Αποστολή για να γλυτώσουν από την μανία των Τούρκων. Μετά τρείς μέρες, οι Γάλλοι έβαλαν μπροστά τα γυναικόπαιδα κρατώντας ψηλά την Γαλλική σημαία και τα οδήγησαν εκεί όπου κρατούνταν αιχμάλωτοι οι άνδρες Φωκιανοί.
Σε μικρή απόσταση από τα συρματοπλέγματα διέκριναν τους αιχμαλώτους, οι οποίοι φορούσαν μόνο τα εσώρουχά τους. Η γιαγιά Φιλιώ διέκρινε τον άνδρα της, ο οποίος με τρεμάμενη φωνή της είπε…..τα παιδιά και τα μάτια σου.
Της πέταξε ένα μαντήλι με έναν κόμπο, αλλά δεν κατάφερε να το πάρει διότι οι Τούρκοι την απομάκρυναν. Αυτή ήταν η τελευταία φορά που είδε τον άνδρα της.
Οι Τούρκοι τους μετέφεραν στο εσωτερικό της χώρας τους και τους σκότωσαν. Η γιαγιά Φιλιώ και η οικογένειά της, με την βοήθεια της Γαλλικής Αποστολής, ανέβηκαν σε ένα καράβι που τους έφερε στην Θεσσαλονίκη, με ενδιάμεσο σταθμό το Πλωμάρι της Λέσβου.
Εγκαταστάθηκαν, κάτω από άθλιες συνθήκες στην περιοχή του Ιππόδρομου στην Θεσσαλονίκη, και για να ζήσει την οικογένειά της αναγκάσθηκε να ξενοδουλεύει σαν υπηρέτρια. Για καλή της τύχη ένας εργοδότης της ήταν ένας δήμαρχος της πόλης ο οποίος την έβαλε να δουλέψει σαν καθαρίστρια στο δημοτικό νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης.
Έτσι κατάφερε να μεγαλώσει τα παιδιά της. Οι μνήμες της όμως γύρω από την χαμένη πατρίδα της ήταν θλιβερές την οποία δυστυχώς δεν μπόρεσε να δει ποτέ ξανά. Πότε –πότε μαζευόμασταν σαν κλωσσόπουλα γύρω της και μας έλεγε με δάκρυα στα μάτια ιστορίες από την πανέμορφη πατρίδα της.
Γουναράς Μανώλης
Βέροια
