Συνέχεια...

Όταν όμως ήπιε, στράβωσε το στόμα του και με δυσκολία μπορούσε να το ανοίξει.

Μέσα στην απόγνωσή του, ζήτησε συγνώμη από τον Άγιο Παντελεήμονα και του έταξε να φτιάξει ένα προστατευτικό κουβούκλιο πάνω από το Αγίασμα. Λέγεται πως μόνο όταν πέρασε και το τελευταίο κεραμίδι, επανήλθε το στόμα του στην κανονική του θέση.

Το πιο παλιό Αγίασμα ήταν αφιερωμένο στο Σωτήρα Χριστό και γιόρταζε στις 6 Αυγούστου. Το συναντούσε κανείς στο δρόμο προς τον Άγιο Παντελεήμονα, μέσα σε καλαμιές και βατσινιές.

Στην ευρύτερη περιοχή των Μουδανιών υπήρχαν και άλλα Αγιάσματα, αφιερωμένα στον Άγιο Γεώργιο και την Αγία Παρασκευή.

Πληροφορίες για το χωριό είχα συγκεντρώσει από τον μπάρμπα Δημήτρη που είχα συναντήσει στα Νέα Μουδανιά της Χαλκιδικής.

«Στα Μουδανιά, κύριε Γιώργο, πριν την Καταστροφή, ζούσαν 3.500 χιλιάδες Έλληνες και περίπου 1.200 Τούρκοι.  Είχαμε ένα πολύ όμορφο σχολείο στο χωριό, το οποίο είχε κτιστεί το 1872 και βρισκόταν στη συνοικία των Αγίων Θεοδώρων.

Είχε δυο τμήματα, το αστικό με έξι δασκάλους και το παρθεναγωγείο με πέντε δασκάλες. Την επιστασία του, είχε αναλάβει η φιλεκπαιδευτική Αδελφότης «Απάμεια», η οποία είχε διαδεχθεί το 1888 την προηγούμενη, με το όνομα «Μύρλεια».

Η «Απάμεια» μεριμνούσε για την καλή λειτουργία των σχολείων, βοηθούσε αριστούχους μαθητές αλλά και απόρους. Είχε ιδρύσει μάλιστα και μια πλούσια βιβλιοθήκη, ένα γυμναστήριο και μια νυχτερινή σχολή.

Από τα σχολεία αυτά βγήκαν μορφωμένοι άνθρωποι, με επί κεφαλής το Γιάννη Φιλαλήθη, ο οποίος αργότερα δίδαξε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή.

Εγώ πήγα τρεις μόλις τάξεις στο σχολείο. Δεν πρόφτασα να το τελειώσω διότι ήρθε η Μικρασιατική Καταστροφή».

Συλλογίστηκε για λίγο και προφανώς θέλησε ν’ αλλάξει τη συζήτηση αναφέροντας κάτι εύθυμο…

 «Θυμάμαι ένα όμορφο τραγουδάκι που το τραγουδούσε η μάνα μου τις Απόκριες.

 Όλες οι νιές παντρεύονται.

 «Όλες οι νιές παντρεύονται και παίρνουν παλικάρια

κι εγώ Γιαννούλα ξακουστή πήρα το μαραζιάρη.

Ψωμί του δίνω δεν το τρώει, νερό και δεν το πίνει,

τον δίνω και γλυκό κρασί κι εκείνο δεν το πίνει,

τον στρώνω δύο στρώματα και πέντε μαξιλάρια.

Σήκω μαράζη μ’ πλάγιασε, σήκω μαράζη μ’ πέσε

και βάλε και το χέρι σου στον αργυρό μου κόρφο,

να διής του Μάη τις δροσιές, τ’ Απρίλη τα λουλούδια.

Εγώ σε λέγω δεν μπορώ και συ με λέγεις πέσε,

να βάλω και το χέρι μου στον αργυρό σου κόρφο.

Όλες οι νιές παντρεύτηκαν και πήραν παλικάρια

κι εγώ Γιαννούλα ξακουστή πήρα το μαραζιάρη.

Κόρη μ’ εγώ σε πάντρεψα μ’ αμπέλια, με χωράφια,

με τετρακόσια πρόβατα και χίλια αγελάδια.

Λύκος να φάγει τα πρόβατα, κουνάβι τ’ αγελάδια,

Χάρος το νοικοκύρη.»

Συνεχίζοντας έπειτα, η συζήτηση τον έφερε αναπόφευκτα στο ίδιο θλιβερό γεγονός που τον βασάνιζε…

«Τα Μουδανιά ήταν πολύ πλούσιο μέρος. Στην ευημερία του αυτή, συνέβαλε σημαντικά το λιμάνι που διευκόλυνε το εμπόριο, καθώς τη συνέδεε με την Κωνσταντινούπολη. Από εκεί εξάγονταν όλα τα προϊόντα της βιομηχανίας και της σηροτροφίας της ευρύτερης περιοχής, με προορισμό την Κωνσταντινούπολη, αλλά και το εξωτερικό.

Η ευημερία αυτή Γιώργη μου, τελείωσε όταν ήρθε ο μαύρος Αύγουστος του 1922. Χιλιάδες πανικόβλητοι και ταλαιπωρημένοι Έλληνες, κατέφθαναν στο λιμάνι για να επιβιβασθούν στα καράβια που θα τους μετέφεραν στη Ραιδεστό και από εκεί στην Ελλάδα. 

Ανεβήκαμε και εμείς σε ένα καράβι μαζί με την οικογένειά μου, ενώ την ίδια ώρα έβλεπα άλλους να προσπαθούν να ανέβουν δεμένοι με σχοινιά. Δεν τα κατάφερναν, έπεφταν στη θάλασσα και πνίγονταν.  

Σκηνές φρίκης, βγαλμένες από την Κόλαση. Μάνες που κλαίγανε και αναζητούσανε τα χαμένα παιδιά τους. Ηλικιωμένοι ασθενείς εγκαταλείπονταν από τα σπλάχνα τους στην προκυμαία, ενώ η θάλασσα είχε γεμίσει πτώματα. Παντού επικρατούσε φόβος, υστερία, απόγνωση και πανικός.

  «Τρεχάτε, Κεμάλς έρχεται» !!

Όσοι δεν πρόλαβαν, σφαγιάστηκαν στους γύρω λόφους από τους στρατιώτες του Κεμάλ.

Φθάσαμε στη Θεσσαλονίκη και μείναμε για λίγο διάστημα εκεί. Έπειτα, μας οδήγησαν στη Χαλκιδική και συγκεκριμένα στην περιοχή Καργή Λιμάνι, όπου με ενέργειες του Μητροπολίτη Σισανίου Διόδωρου, κτίσαμε τα Νέα Μουδανιά».

Ήδη μπαίναμε στα Μουδανιά. Ο Φερίτ αποδείχθηκε εξαίσιος και ακούραστος οδηγός. Χωρίς κανένα σημάδι δυσαρέσκειας, σταματούσε κάθε τόσο, όταν του το ζητούσα, για να τραβήξω τις πολυπόθητες φωτογραφίες μου.

Τρείς είναι οι παράλληλοι δρόμοι που χωρίζουν τα Μουδανιά. Ο παραλιακός και άλλοι δυο που οδηγούν στην πλατεία. Υπάρχουν ακόμη αρκετά παραδοσιακά σπίτια, τα οποία τα έχουν ανακαινίσει και διασώσει από τη λαίλαπα του τσιμέντου που επικρατεί στην περιοχή. Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου ανακαινίστηκε και στην αρχή χρησιμοποιήθηκε σαν αίθουσα κινηματογράφου. Σήμερα όμως λειτουργεί σαν πολιτιστικό κέντρο.

Σταματήσαμε στην πλατεία και πήγαμε για τσάι σε ένα καφενείο. Με πλησίασαν αρκετοί θαμώνες, οι οποίοι μιλούσαν και αυτοί την κρητική διάλεκτο.

«Ίντα κάμεις μωρέ κοπέλι; Από ποιο μέρος της Ελλάδας είσαι; Εμείς εδώ ούλοι είμαστε Κρητικοί. Οι γονείς μας κατάγονται από την Κρήτη, από τα Χανιά, την Κάντια, την Ιεράπετρα. Ούλοι εδώ στα Μουδανιά μιλούνε τα κρητικά.»  Άλλοι πάλι εξέφραζαν την επιθυμία να την επισκεφτούν κάποτε.

 «Θα έρθουμε και εμείς στην Κρήτη, να γνωρίσουμε τον τόπο που γεννήθηκαν οι γονείς μας».

Πολύ καλοί και ευχάριστοι άνθρωποι. Έψαχναν να βρουν και αυτοί τις ρίζες τους και ζητούσαν πληροφορίες για τον τόπο που γεννήθηκαν οι γονείς τους. Πότε- πότε, θυμόντουσαν και καμία μαντινάδα, την οποία απήγγειλαν με περηφάνια.  Τους ευχαρίστησα για την παρέα, με ασπάστηκαν όλοι τους, και κατόπιν φύγαμε για τη Συγή.

Ακολουθήσαμε τον παραλιακό δρόμο που οδηγεί στην Τρίγλια ή Zeytin Bagi, δηλαδή Ελαιόλοφος, που είναι το σημερινό της όνομα.

Γιώργος Κοτζαερίδης