Το πόνημα αυτό έχει ως σκοπό να διατηρήσει και να επαναφέρει στη μνήμη μας όλα αυτά, που τόσα χρόνια μας έχουν διηγηθεί οι πρόγονοί μας, γύρω από τη ζωή, τα ήθη και έθιμά τους, τα διάφορα ιστορικά γεγονότα της εποχής και τέλος τη μαρτυρική έξοδο από τις εστίες τους. Είναι ένα ύστατο χαίρε, καθώς και μια τιμητική αναφορά σε μια πολύπαθη γενιά, η οποία πλέον έχει εκλείψει και εμείς, που αποτελούμε τη συνέχειά της, έχουμε καθήκον να μεταλαμπαδεύσουμε στις επόμενες γενεές την τραγική ιστορία της.
Σοφία Σταμπούλογλου-Κοτρίδου
Η γιαγιά Σοφία γεννήθηκε στο Μπουλντούρ του Ικονίου τον Μάρτιο του 1915, και ήταν κόρη της Ευδοξίας και του Ευάγγελου Σταμπούλογλου.
Ο πατέρας της Κυρά Σοφίας Ευάγγελος ήταν απόφοιτος Οθωμανικού Λυκείου της Κωνσταντινούπολης, απ΄ όπου πήρε και το επίθετο Σταμπούλογλου δηλαδή Πολίτης. Τελειώνοντας τις σπουδές του εργάζονταν σαν γραμματικός στο Κονάκι του Μπουλντούρ.
Οι γονείς της μητέρας της κατάγονταν από το Μπαϊντήρι που απείχε 78 χιλιόμετρα από την Σμύρνη.
Ο πατέρας της μάνας της ήταν σαράφης στο επάγγελμα και κατείχε σπουδαία κοινωνική θέση στο Μπαϊντήρι.
Στο πανέμορφο αρχοντικό του φιλοξενούνταν κάθε τόσο σπουδαίοι επισκέπτες. Η Σοφία ανέφερε συχνά στα παιδιά της ότι ο παππούς ήταν πολύ πλούσιος και είχε στο σπίτι αραπίνες υπηρέτριες, οι οποίες όταν καθάριζαν το σπίτι έβρισκαν συχνά πάνω στα πανάκριβα χαλιά χρυσές λίρες. Τα ρούχα που φορούσαν η μητέρα και τα αδέλφια της ήταν μεταξωτά και τα καπέλα φερμένα από τις αγορές της Ευρώπης, ενώ δε φοιτούσαν συχνά σε διάφορα χοροδιδασκαλεία.
Η Μικρασιατική Καταστροφή βρήκε την μικρή Σοφία σε ηλικία 7 ετών στο Μπουλντούρ. Πέρασαν μετά από κακουχίες και ταλαιπωρίες στην Ελλάδα αφήνοντας πίσω την γλυκιά πατρίδα.
Πρώτος σταθμός η Πάρος όπου έμεναν μαζί με πολλούς άλλους στον Ιερό Ναό της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής.
Η μικρή Σοφία βλέποντας τους άλλους πρόσφυγες να ζητιανεύουν ζήτησε και αυτή από την μάνα της ένα τενεκεδάκι να ζητιανεύσει και αυτή, για να βοηθήσει την οικογένειά της. Της άρεσε πάρα πολύ ο θόρυβος που έκανε το νόμισμα πέφτοντας στο τενεκεδάκι.
Επόμενος σταθμός ήταν ο Πειραιάς όπου ο μπαμπάς Ευάγγελος για να συντηρήσει την οικογένειά του, πουλούσε στις λαχανοαγορές λεμόνια.
Οι δύσκολες καταστάσεις τον οδήγησαν στον Βόλο. Στην όμορφη πολιτεία της Θεσσαλίας υπήρχε μια παραγκούπολη με πολλά μικρά μαγαζιά.
Έξυπνος και εργατικός άνθρωπος ο Ευάγγελος άνοιξε ένα ψητοπωλείο το οποίο δούλευε καλά εξασφαλίζοντας το ζήν στην οικογένειά του. Δυστυχώς όμως το ψητοπωλείο άρπαξε φωτιά και κάηκε και ο μπαμπάς Ευάγγελος αναγκάσθηκε να ασχοληθεί με το εμπόριο, πουλώντας τσιγάρα, σπίρτα και αλάτι.
Οι κακουχίες τον είχαν τσακίσει. Κάποτε, διηγούνταν η Κυρά Σοφία στα παιδιά της, πήγε ο μπαμπάς της σε ένα μαγαζί να αγοράσει προϊόντα και ο υπάλληλος τον πέρασε για ζητιάνο και του έδωσε έναν παρά. Το γεγονός αυτό το αντιλήφθηκε το αφεντικό και τον μάλωσε λέγοντάς του ότι αυτός ήταν ένας σπουδαίος και πολύ μορφωμένος άνθρωπος.
Και για να το επιβεβαιώσει του έδειξε την υπογραφή του μπαμπά Ευάγγελου που ήταν ένα αριστούργημα.
Η Σοφία εν τω μεταξύ μεγάλωσε και παντρεύτηκε αποκτώντας και ένα παιδί. Δυστυχώς όμως ο άνδρας της σκοτώθηκε κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και έτσι η Σοφία με τα αδέλφια άφησαν τον Βόλο και εγκαταστάθηκε στην Βέροια όπου γνώρισε και παντρεύτηκε τον Πόντιο Κοσμά Κοτρίδη με τον οποίο απέκτησε άλλα τρία παιδιά.
Ο Κοσμάς Κοτρίδης ασχολούνταν με την γεωργία και διέμενε με την οικογένειά του στον Προμηθέα. Στην καινούργια αυτή συνοικία της Βέροιας έμεναν μόνο Πόντιοι και όταν αργότερα άρχισαν να έρχονται Μικρασιάτικες οικογένειες που δεν ήξεραν καλά τα Ελληνικά, η Κυρά Σοφία εκτελούσε χρέη διερμηνέα για να τους βοηθήσει να συννενούνται μεταξύ τους.
Η Κυρά Σοφία παρά το γεγονός ότι κατάγονταν από αστική οικογένεια βοηθούσε τον άντρα της στις γεωργικές εργασίες και μεγάλωσε και σπούδασε με μεγάλο κόπο τα παιδιά της.
Σήμερα η Κυρά Σοφία μένει στον Προμηθέα μαζί με τα παιδιά της. Δυστυχώς πάσχει από γεροντική άνοια γεγονός που δεν της επιτρέπει να επικοινωνεί άμεσα με το περιβάλλον της.
Τις πληροφορίες μου τις έδωσε ο γιος της Θωμάς. Πότε -πότε σε κάποιες αναλαμπές της μνήμης της, αναφέρεται στο Μπαιντήρι, στο Μπουλντούρ και στις δοκιμασίες της προσφυγιάς.
