Ο Γάλλος Θεατρικός Συγγραφέας και Σκηνοθέτης Ζαν Ζανέ (1910-1986), στα έργα του «Ο Σκοινοβάτης-Ο Θανατοποινίτης» (Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Μτφρ. Χριστοφ. Λιοντάκης, Αθήνα 2016), απεικονίζει πτυχές της ταραχώδους ζωής του, με τον ξεχωριστό ανατρεπτικό λόγο του που τον καθιέρωσε.

«Ο Σκοινοβάτης» είναι ένα οριακό κείμενο του 1955, όπου ο Ζενέ απευθύνεται στον Καλλιτέχνη-Σκοινοβάτη, προσπαθώντας να φωτίσει την δύσβατη επιλογή του. Στο κείμενο συνυπάρχουν στοιχεία της ποίησης, της αφήγησης και του δοκιμίου. Υπερτερούν όμως τα στοιχεία της ποιητικής, που είναι πάνω απ’ όλα σωματική και εμπράγματη, ώστε να αναδειχτούν, η άσκηση, η μοναξιά και ο θάνατος, ένας θάνατος μυστικός και κατάδικος του Καλλιτέχνη-Σκοινοβάτη.

«Ο Θανατοποινίτης» γράφτηκε το 1942 στην φυλακή κι ο Ζενέ το τύπωσε με δικά του έξοδα. Είναι ένα ποίημα σημαδιακό που χάρη σ’ αυτό ο Ζενέ εισήλθε στους λογοτεχνικούς κύκλους του Παρισιού. Εδώ, ο Ζενέ κατευθύνει τον λόγο του στην Ύβρη χωρίς να φοβάται την Νέμεση, ίσως μάλιστα και να την επιδιώκει, επιζητώντας τον εξαγνισμό και την κάθαρση. Ο Ζενέ που δεν πιστεύει στην δικαιοσύνη, αντιστέκεται στην αδικία της εξουσίας.

Και τα δύο κείμενα συνιστούν αντιπροσωπευτικά δείγματα του ανατρεπτικού λόγου του Ζαν Ζενέ, που τον καθιέρωσαν ως έναν ιδιότροπο εκπρόσωπο του Θεάτρου του Παραλόγου, αλλά και αγαπημένο παιδί της Γαλλικής Διανόησης.

Δ.Ι.Κ.