ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΩΝ ΑΡΜΕΝΙΩΝ ΚΑΙ Η «ΝΕΜΕΣΙΣ» - Του Γρηγόρη Γιοβανόπουλου

Και όμως Υπάρχουν ακόμη και σήμερα κάποιοι που υποστηρίζουν ότι η εξόντωση του 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων το 1915 δεν ήταν γενοκτονία. Παρόλο που το 1948 ο ΟΗΕ υιοθέτησε τη συνθήκη για τη γενοκτονία περιγράφοντας την και παρόλο που υπήρξε ψήφισμα του οργανισμού το 1968 και το απαράγραπτο των δικαιωμάτων νομικών ενεργειών εκ μέρους των θυμάτων.

Βέβαια η τούρκικη πλευρά παρουσιάζει σαν ιστορική αλήθεια το αντίστροφο. Ότι δηλαδή το έγκλημα της γενοκτονίας διέπραξαν οι Αρμένιοι εναντίον των Τούρκων. Δυστυχώς για αυτούς οι ποικίλες μαρτυρίες από κείνη την εποχή δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για αυτό το έγκλημα που διαπράχθηκε κατά της ανθρωπότητας.

Ο αρμενικός λαός ξεριζώθηκε από την πατρίδα του στην οποία είχε δημιουργήσει ένα πολιτισμό τουλάχιστον 3000 ετών και σκορπίστηκε σε όλα τα μέρη του κόσμου.

Το 1920 οι τουρκικές εθνικιστικές δυνάμεις του Στρατηγού Κιαζίμ Καραμπεκίρ (Kâzım Karabekir) εισέβαλαν στη βραχύβια Δημοκρατία της Αρμενίας σε πολλά σημεία της χώρας. Οι συγκρούσεις τελείωσαν με τη Συνθήκη του Αλεξαντροπόλ, που υπογράφηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1920. Η Αρμενία αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Τουρκία περισσότερο από 50% των προπολεμικών εδαφών της, και να εγκαταλείψει τις αξιώσεις για αρμενικό κράτος κατά το σχέδιο Ουίλσον και τους όρους της Συνθήκης των Σεβρών. Ταυτόχρονα όμως, η Εντέκατη Στρατιά της Σοβιετικής Ένωσης εισέβαλε στην Αρμενία στο Καραβανσαράι (το σημερινό Ιτζεβάν) στις 29 Νοεμβρίου. Έως τις 4 Δεκεμβρίου, οι Σοβιετικές δυνάμεις είχαν μπει στο Γερεβάν, σημαίνοντας και το τέλος της Δημοκρατίας της Αρμενίας.

Η Αρμενία ενσωματώθηκε στη Σοβιετική Ένωση και μαζί με τη Γεωργία και το Αζερμπαϊτζάν αποτέλεσε την Ομοσπονδία Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών της Υπερκαυκασίας, που ιδρύθηκε στις 12 Μαρτίου του 1922. Με την προσάρτηση αυτή, η Συνθήκη της Αλεξανδρούπολης αντικαταστάθηκε με την τουρκο-σοβιετική Συνθήκη του Καρς. Σύμφωνα με αυτή, η Τουρκία παρέδιδε στη Σοβιετική Ένωση τον έλεγχο της Αζαρίας και του λιμανιού Μπατούμι με αντάλλαγμα την κυριαρχία στις πόλεις Καρς, Αρνταχάν και Ιγντίρ, που όλες ήταν τμήμα της Ρωσικής Αρμενίας.

Η ΟΣΣΔΥ συνέχισε να υπάρχει έως το 1936, οπότε διαιρέθηκε σε τρεις ξεχωριστές οντότητες, την Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Αρμενίας, την ΣΣΔ του Αζερμπαϊτζάν και την ΣΣΔ της Γεωργίας.

Από τις 23 Αυγούστου του 1991 που δημιουργήθηκε η ανεξάρτητη πλέον μικρή Αρμενία δεν έπαψε να διεκδικεί το δικαίωμα στην Ελπίδα για τη δικαίωση.

Οι Αρμένιοι έχουν μία μακραίωνη ιστορία καθώς είναι ένας Ινδοευρωπαϊκός λαός με γλώσσα, λογοτεχνία, θρησκεία, ήθη, έθιμα, τέχνες, μνημεία και μία ιδιαίτερη μουσική παράδοση.

Τον 7ο αιώνα π.Χ. είναι εγκατεστημένοι γύρω από τη λίμνη Βαν ανάμεσα στον τίγρη και στον Ευφράτη. Αργότερα θα απλωθούν σε μία μεγάλη περιοχή βόρεια προς το Ερζερούμ και το Καρς δυτικά προς το Εκρινκάν βορειοανατολικά προς το Αραράτ Ερεβάν και Κιροβακάν.

Θα περάσουν από την κυριαρχία των Περσών στο Μέγα Αλέξανδρο, μετά στους Σελευκίδες ,στους Ρωμαίους ,τους Βυζαντινούς, τους Σελτζούκους τους Μογγόλους και θα ενσωματωθούν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η συνθήκη των Σεβρών αναγνωρίζει De jure την ανεξαρτησία της Αρμενίας αλλά και η χώρα εξακολουθεί να παραμένει De facto μοιρασμένη ανάμεσα στην Τουρκία τη Ρωσία και το Ιράν.

Tο 1922 η Ρωσία και Τουρκία μοιράζονται οριστικά τη χώρα. Tο ρωσικό τμήμα μαζί με τη Γεωργία το Αζερμπαϊτζάν όπως προείπαμε δημιούργησαν τη δημοκρατία της Υπερκαυκασίας ενώ Τουρκία κράτησε τις επαρχίες Καρς και Αρνταχάν.

Στα τέλη Απριλίου του 1915 η κυβέρνηση των Νεότουρκων συλλαμβάνει στην Κωνσταντινούπολη την ελίτ της πολιτικής, θρησκευτικής, και πνευματικής ηγεσίας των Αρμενίων τους εξορίζει στην Ανατολία και ουσιαστικά εξοντώνει τους περισσότερους από αυτούς. Ο υπόλοιπος αρμενικός πληθυσμός εκτοπίζεται με τη βία και οι περισσότεροι φονεύονται ομαδικά ή υποκύπτουν στις ταλαιπωρίες, τις καιρικές συνθήκες και τα βασανιστήρια. Οι Νεότουρκοι κατάσχουν τις περιουσίες τους και καταστρέφουν πολλά από τα μνημεία τους.

Το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο με το ψήφισμά του (εγγρ. A2-33/87) της 18ης Ιουνίου 1987 αναφέρει:

"Ψήφισμα για μια πολιτική λύση του αρμενικού ζητήματος" πεπεισμένο ότι η αναγνώριση της ταυτότητας του αρμενικού λαού στην Τουρκία ως εθνοτική, πολιτιστική, γλωσσική και θρησκευτική μειονότητα απορρέει από την αναγνώριση της δικής του ιστορίας, και λαμβάνοντας υπόψη ότι, μέχρι σήμερα, η τουρκική Κυβέρνηση, αρνούμενη να αναγνωρίσει τη γενοκτονία του 1915, συνεχίζει να στερεί από τον λαό της Αρμενίας το δικαίωμα στη δική τους ιστορία, πιστεύει ότι τα τραγικά γεγονότα του 1915-1917, στα οποία ενεπλέχθησαν οι Αρμένιοι που ζούσαν στην επικράτεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αποτελούν γενοκτονία, κατά την έννοια της Σύμβασης σχετικά με την πρόληψη και την τιμωρία του εγκλήματος της γενοκτονίας, που εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 9 Δεκεμβρίου και καλεί το Συμβούλιο να απαιτήσει από την τουρκική κυβέρνηση την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων την περίοδο 1915-1917 και να προωθήσει τη δημιουργία ενός πολιτικού διαλόγου μεταξύ της Τουρκίας και των εκπροσώπων των Αρμενίων.

Το Ελληνικό Κοινοβούλιο, με το Νόμο 2397/1996 της 25ης Απριλίου 1996 αποφάσισε:

άρθρο 1 . Η 24η Απριλίου ορίζεται ως ημέρας μνήμης της γενοκτονίας των Αρμενίων από την Τουρκία.

άρθρο 2. Ο χαρακτήρας, το περιεχόμενο, η εκπροσώπηση και ο τρόπος οργάνωσης των εκδηλώσεων εορτασμού καθορίζονται με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, αφού λάβει υπόψη τις συμβουλές των πιο αναγνωρισμένων αρμενικών συντεχνιών και οργανώσεων.

άρθρο 3 .Ο παρών νόμος θα είναι σε ισχύ μετά τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ελληνικής Κυβέρνησης.

Τη γενοκτονία των Αρμενίων θα αναγνωρίσουν τα εξής κράτη: Αργεντινή, Βέλγιο, Καναδάς, Χιλή, Κύπρος, Ελλάδα. Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λιθουανία, Λίβανος, Ολλανδία (μαζί με των Ελλήνων και των Ασσυρίων, 2015), Πολωνία, Ρωσία, Σλοβακία, Σουηδία (μαζί με των Ελλήνων και των Ασσυρίων) ,Ελβετία, Ουρουγουάη, Βατικανό, Βενεζουέλα, Αρμενία, Αυστρία (μαζί με των Ελλήνων και των Ασσυρίων) ,Βολιβία, Τσεχία, Συρία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Βραζιλία, Βουλγαρία, Λιβύη, Λουξεμβούργο, Παραγουάη, Πορτογαλία.

Τη Γενοκτονία των Αρμενίων έχουν αναγνωρίσει, επίσης, τέσσερις περιοχές της Ισπανίας (Βασκονία, Καταλονία, Βαλεαρίδες Νήσοι, Ναβάρρα), η Σκωτία, η Ουαλία και η Βόρειος Ιρλανδία (από τo Ηνωμένο Βασίλειο) και δύο Πολιτείες της Αυστραλίας (Νέα Νότια Ουαλία και Νότια Αυστραλία

Ή διαδικασία της μεταμόρφωσης των φαινομενικά φιλελεύθερων και οπαδών της ισότητας Νεότουρκων ,σε ακραίους σοβινιστές διατεθειμένους να δημιουργήσουν μία νέα τάξη πραγμάτων, δημιουργώντας με τη βία το νέο τουρκικό έθνος εξοντώνοντας τον αρμένικό λαό, σίγουρα δημιούργησε φοβερή έκπληξη στους αφελείς που αφέθηκαν να πιστέψουν τις μεγαλοστομίες των ηγετών της οργάνωσης «Ένωση και Πρόοδος» (Ittihad ve Terraki) . Έτσι από το 1908 έως το 1914 υιοθετήθηκαν από τους επιφανείς Νεότουρκους οι ιδέες του τουρκισμού και του στενού εθνικισμού του τούρκου θεωρητικού Ζιγιά Γκιοκάλπ (Ziya Gökalp) (και στενού φίλου του Μεχμέτ Ταλαάτ Πασά) ,που ουσιαστικά οραματίζονταν ένα νέο ομοιογενές τουρκικό κράτος (χωρίς τις ενοχλητικές μειονότητες) στη θέση της εξασθενημένης οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Το 1913 η υπέρ εθνικιστική φατρία του κόμματος «Ένωση και Πρόοδος» (Ittihad ve Terraki) αποκτά τον έλεγχο της Κυβέρνησης. από τότε και μετά η Τριανδρία των Νεότουρκων , Ισμαήλ Εμβέρ Πασάς ως υπουργός πολέμου, Μεχμέτ Ταλαάτ Πασάς ως υπουργός Εσωτερικών και μετά μεγάλος βεζίρης και Αχμέτ Τζεμάλ Πασάς ως στρατιωτικός διοικητής της Κωνσταντινούπολης και αργότερα υπουργός ναυτικών, αναλαμβάνει τη διοίκηση της οθωμανικής αυτοκρατορίας .

Μετά τους βαλκανικούς πολέμους το αρμενικό ζήτημα εμφανίζεται στο προσκήνιο και οι μεγάλες Ευρωπαϊκές δυνάμεις Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Ρωσία αλλά και Γερμανία Αυστροουγγαρία και Ιταλία ζητούν από την οθωμανική κυβέρνηση να γίνουν μεταρρυθμίσεις καταλήγοντας σε μία συμβιβαστική διευθέτηση σύμφωνα με την οποία η Τραπεζούντα και οι έξι αρμενικές επαρχίες της Τουρκίας Ερζερούμ, Σεβάστεια, Χαρπούτ, Ντιγιαρμπακίρ, Μπιτλίς και Βαν θα συνιστούσαν 2 διοικητικές περιφέρειες με τοπική αυτονομία και με την εγγύηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων. Το σχέδιο αυτό Δυστυχώς δεν μπόρεσε να εφαρμοστεί καθώς το καλοκαίρι του 1914 ξεκίνησε ο πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος και η οθωμανική αυτοκρατορία τον Οκτώβριο του 1914 θα πάρει ανοιχτά το μέρος των κεντρικών δυνάμεων επιτιθέμενη κατά ρωσικών ναυτικών εγκαταστάσεων με επικεφαλής τα δύο θωρηκτά Γκέμπεν και Μπρεσλάου (Goeben και Breslau), τα οποία θα δωρίσει ο Κάιζερ τους νέους του συμμάχους.

Οι φιλοδοξίες ,ο παραλογισμός και η ανοησία του Εμβέρ Πασά ο οποίος ουσιαστικά κατέστρεψε έναν ολόκληρο στρατό με την εμμονή του να προελάσει προς το Μπακού και την Κασπία θάλασσα μέσα στο καταχείμωνο του 1914 προς 1915 (22 Δεκεμβρίου 1914 – 17 Ιανουαρίου 1915) αλλά και η άλλη εξίσου ανόητη επιλογή των Συμμάχων για απόβαση στην Καλλίπολη δημιούργησαν μία τρομακτική ανασφάλεια στους Νεότουρκους την οποία έμελλε να πληρώσουν οι μειονότητες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αρμένιοι, Έλληνες, Χαλδαίοι ,Άραβες και άλλοι.

Στο έργο του «Απολογισμός της Γενοκτονίας» Ό Χέλεν Φέιν συμπεραίνει: «Τα θύματα των προμελετημένων γενοκτονιών του 20ου αιώνα οι Εβραίοι ,οι αθίγγανοι, οι Αρμένιοι δολοφονήθηκαν για να εκπληρωθούν τα σχέδια του κράτους για μία νέα τάξη. Ο πόλεμος χρησιμοποιήθηκε και στις δύο περιπτώσεις για να μετατραπεί το έθνος κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται στα δεδομένα της διοικούσας Ελίτ με την εκμηδένιση ομάδων που θεωρούνταν σαν αλλότριες και σαν εχθροί εξ ορισμού».

Τη νύχτα της 23ης προς την 24η Απριλίου 1915 το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής , θρησκευτικής και πνευματικής Ελίτ των Αρμενίων της Κωνσταντινούπολης πολλοί από τους οποίους ήταν φίλοι και γνωστοί των Νεότουρκων ηγετών συνελήφθησαν, εκτοπίστηκαν στην Ανατολία και εκεί εκτελέστηκαν.

Το Μάιο ο υπουργός Εσωτερικών Ταλαάτ πασάς ισχυρίστηκε ότι το κράτος δεν μπορούσε να έχει εμπιστοσύνη στους Αρμένιους, ότι αυτοί θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους εχθρούς και ήταν έτοιμοι να επαναστατήσουν σε όλη την επικράτεια, και έτσι διέταξε την εκτόπιση από τις εστίες τους και την μετεγκατάστασή τους στις ερήμους της Συρίας και της Μεσοποταμίας όπου ουσιαστικά όλοι αυτοί οι δυστυχείς άνθρωποι εξοντώθηκαν με το χειρότερο δυνατό τρόπο από χωροφύλακες ληστρικές και νομαδικές ομάδες.

Με αυτόν τον τρόπο ένα ολόκληρο έθνος διαλύθηκε και ο αρμενικός λαός χάθηκε από την πατρίδα στην οποία ζούσε για 3.000 χρόνια.

Οι εκκλησίες και τα μνημεία βεβηλώθηκαν και τα μικρά παιδιά αρπάχτηκαν από τους γονείς τους, τους δόθηκαν νέα ονόματα και στάλθηκαν σε ορφανοτροφεία για να ανατράφουν ως Τούρκοι.

Οι δικαιολογίες που πρόβαλαν οι Τούρκοι στη διάρκεια του πολέμου απορρίφθηκαν ολοκληρωτικά από ανθρωπιστές και πολιτικούς όπως ο Χένρι Μοργκεντάου , ο Άρνολντ Τόινμπυ , ο Τζέημς Μπράις, ο Χένρυ Άνταμς Γκίμπονς, ο Ρενέ Πινόν, ο Ανατόλ Φρανς, ο Άλμπερτ Τόμας και ο Γιοχάνες Λέπσιους . Η τραγωδία αυτή δεν συνέβη εξαιτίας της (υποτιθέμενης) προδοσίας των Αρμένιων δήλωσε ο Λέπσιους αλλά εξαιτίας του μισαλλόδοξου εθνικισμού των Νεότουρκων εξτρεμιστών.

Η εξόντωση των Αρμενίων όμως ήταν ιδιαίτερα «βολική» για τους Νεότουρκους καθώς αφενός θα απέτρεπε τη μελλοντική επέμβαση των ευρωπαίων υπέρ μιας Χριστιανικής ενότητας και αφετέρου θα κατέρριπτε το κυριότερο φυλετικό εμπόδιο ανάμεσα στους Οθωμανούς Τούρκους και τους τουρκικούς λαούς του Καυκάσου και της Υπερκαυκασίας τους οποίους σχεδίαζαν να εντάξουν στο κράτος τους οι πρόμαχοι του Παντουρκισμού.

Ο Χένρυ Άνταμς Γκίμπονς χαρακτήρισε τις σφαγές των Αρμενίων «ως τη μελανότερη σελίδα της σύγχρονης ιστορίας » ενώ ο πρεσβευτής Μορκεντάου έγραψε: «Είμαι σίγουρος ότι ολόκληρη η ιστορία του ανθρώπινου είδους δεν έχει να επιδείξει ένα επεισόδιο φριχτό όσο αυτό. Οι μεγάλες σφαγές και οι διωγμοί του παρελθόντος φαίνονται σχεδόν ασήμαντοι όταν συγκρίνονται με τα δεινά του αρμενικού λαού το 1915».

Οι νέες εκτοπίσεις και οι σφαγές προκάλεσαν εκδηλώσεις συμπάθειας και οργής σε πολλές χώρες. Στις 24 Μαΐου 1915 όταν οι πρώτες αναφορές έχουν φτάσει στη Δύση οι σύμμαχοι δήλωσαν: « Ενόψει αυτού του νέου εγκλήματος της Τουρκίας κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού, οι συμμαχές κυβερνήσεις γνωστοποιούν δημόσια στην υψηλή πύλη ότι θα θεωρήσουν όλα τα μέλη της τουρκικής κυβέρνησης καθώς και όλους τους αξιωματούχους που έχουν συμμετάσχει σε αυτές τις σφαγές ,προσωπικά υπεύθυνους».

Το Δεκέμβριο του 1916 η εφημερίδα Manchester Guardian έγραφε: «Μία ακόμη λέξη η Αρμενία εξακολουθεί να προκαλεί τρομακτική φρίκη θυμίζοντας μας πράξεις που δεν είχαν ξαναγίνει από την εποχή της γέννησης του Χριστού. Μία χώρα ερημώθηκε με την ολοκληρωτική εξόντωση των κατοίκων της. Αυτή η χώρα δεν πρέπει ποτέ και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες να επιστραφεί στην Τουρκία».

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Λόιντ Τζωρτζ (David Lloyd George) δήλωσε ότι η Μεσοποταμία δεν επρόκειτο ποτέ να επιστραφεί στην τουρκική τυραννία λέγοντας: «το ίδιο ισχύει και για την Αρμενία τη χώρα που πνίγηκε στο αίμα των αθώων που σφάχτηκαν ακριβώς από εκείνους που έπρεπε να τους προστατέψουν.

Κατά την κρίση μας η Αραβία, η Αρμενία, η Μεσοποταμία, η Συρία και η Παλαιστίνη δικαιούνται να τύχουν αναγνώρισης της ιδιαίτερης εθνικής τους κατάστασης. Η Μεγάλη Βρετανία δεν πρόκειται να λησμονήσει τις ευθύνες της απέναντι στη μαρτυρική φίλη σας» έλεγε απευθυνόμενος στους Αρμένιους.

Ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών Αριστίντ Μπριάν το Νοέμβριο του 1916 δήλωσε: «Όταν έρθει η ώρα των νόμιμων επανορθώσεων η Γαλλία δεν θα ξεχάσει τις φοβερές δοκιμασίες των Αρμενίων και από κοινού με τους συμμάχους της θα πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίσει στην Αρμενία μία ζωή ειρήνης και προόδου».

Ο πρωθυπουργός Ζορζ Κλεμανσώ (Georges Benjamin Clemenceau) έγραψε τον Ιούλιο του 1918: «Έχω την ευχαρίστηση να σας διαβεβαιώσω ότι η κυβέρνηση της Γαλλικής Δημοκρατίας όπως και εκείνη της Μεγάλης Βρετανίας, δεν έπαψε να τοποθετεί τον αρμενικό λαό ανάμεσα στους λαούς τους οποίους οι σύμμαχοι σκοπεύουν να αποκαταστήσουν σύμφωνα με τους υπέρτατους νόμους του ανθρωπισμού και της δικαιοσύνης» .

Ένα από τα 14 σημεία για την Ειρήνη του προέδρου των ΗΠΑ Γούντροου Ουίλσον (Thomas Woodrow Wilson_ έλεγε: «θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ανεμπόδιστη κυριαρχία των τουρκικών τμημάτων της σημερινής οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλά για τις άλλες εθνότητες που βρίσκονται τώρα κάτω από τουρκική κυριαρχία θα πρέπει να εξασφαλιστεί απόλυτη ασφάλεια ζωής και να τους δοθεί μία ευκαιρία για ανενόχλητη αυτόνομη ανάπτυξη» .

Για πολλά χρόνια φαινόταν ότι η γενοκτονία είχε λησμονηθεί από όλους εκτός από τους ίδιους τους Αρμένιους καθώς οι προσπάθειές τους δεν συγκινούσαν τους υψηλά ιστάμενους πολιτικούς κύκλους.

Μετά από αρκετά χρόνια όμως μερικοί ξένοι ιστορικοί αλλά και πολιτικοί άρχισαν να διαμορφώνουν μία διαφορετική άποψη λέγοντας αρχικά ότι «ήταν ένα λυπηρό αλλά ίσως αναπόφευκτο βήμα προς το σχηματισμό της σύγχρονης Τουρκίας». Αυτή η αφελής στάση ήταν εμφανής στη δεκαετία του 50 όταν ένας καθηγητής του πανεπιστημίου του Πρίνστον έγραφε: «Αν η τουρκοποίηση και ισλαμοποίηση δεν είχαν επιταχυνθεί στην Ανατολία, με τη χρήση βίας είναι σίγουρο ότι σήμερα δεν θα υπήρχε η Τουρκική δημοκρατία, μία δημοκρατία που οφείλει οπωσδήποτε την ισχύ και τη σταθερότητα της στην ομοιογένεια του πληθυσμού της ένα κράτος που είναι τώρα πολύτιμος σύμμαχος τον ΗΠΑ».

Φυσικά η Τουρκική κυβέρνηση αρνείται πεισματικά την ύπαρξη αυτού του τρομερού εγκλήματος , επιστρατεύοντας συγγραφείς , ερευνητές και ιστορικούς στους οποίους βέβαια ασκεί σκληρή λογοκρισία, διαβεβαιώνοντας ότι δεν υπήρξε ούτε Γενοκτονία , ούτε μαζικές εκτοπίσεις, ούτε σφαγές.

Αλλά η οργή και ο πόνος που προκάλεσε η ατιμώρητη εκτέλεση της γενοκτονίας δεν υποχώρησε και παρά την οργανωμένη προσπάθεια να θεωρηθεί το αρμενικό ζήτημα ως ανύπαρκτο οι νέες γενεές των αρμενίων ζητούν από τον κόσμο να τεθεί αντιμέτωπος με το πρόβλημα.

οι Αρμένιοι πιστεύουν πως η αναγνώριση της γενοκτονίας πέραν της ικανοποίησης που θα επιφέρει στους απογόνους των θυμάτων θα συμβάλει στην πρόληψη σύγχρονων εγκλημάτων του γενοκτονίας που μπορεί να σχεδιάζονται από σημερινά νοσηρά μυαλά.

«Η πάλη της ανθρωπότητας κατά οιασδήποτε επιβουλής είναι η πάλη της μνήμης κατά της λήθης» έγραφε ο Τσέχος συγγραφέας Μίλαν Κούντερα. Έτσι η πολιτισμένη ανθρωπότητα έχει Χρέος να αγωνιστεί ενάντια στα ιστορικά εγκλήματα μην επιτρέποντας αυτά να ξεχαστούν και να καταδικάσει τους σύγχρονους αρνητές των ειδεχθών αυτών εγκλημάτων.

Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΑΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ

Όπως προείπαμε η γενική (σχεδόν) αντίληψη στην Τουρκία είναι η καθολική άρνηση της γενοκτονίας. Στο παιχνίδι μπήκαν (με τη θέλησή τους ή όχι) πολλοί Τούρκοι συγγραφείς και επιστήμονες οι οποίοι ανέλαβαν να στηρίξουν επιστημονικά την άρνηση των θλιβερών αυτών γεγονότων.

Έτσι ο Ερτογρούλ Ζεκάι Οκτέ (Ertuğrul_Zekai_Ökte) πανεπιστημιακός καθηγητής μαζί με άλλους ερευνητές επιμελήθηκαν μία συλλογή αρκετών τομών με τίτλο : «οθωμανικά αρχεία» και μετέφρασαν ένα μεγάλο αριθμό οθωμανικών ντοκουμέντων σχετικά με το αρμενικό ζήτημα από το 1894 μέχρι το 1896.

Οι μεταφράσεις όμως διαφέρουν ριζικά από τα πρωτότυπα κείμενα καθώς για παράδειγμα η οθωμανική φράση «harekati fazayihkaran» (επαίσχυντες δραστηριότητες) έχει μεταφραστεί σε «terror hareketler» στη σύγχρονη τουρκική και «terrorist activities» (τρομοκρατικές δραστηριότητες.

σε ένα άλλο έγγραφο ένας οθωμανικός διοικητής διατάζει τις δυνάμεις του να συλλάβουν και να εξοντώσουν «istikal» ορισμένους Αρμένιους επαναστάτες. Στη μετάφραση η συγκεκριμένη λέξη της εξόντωσης έχει απαλειφθεί. (Ertugrul Zekai Okte et.al. Ottoman Archives, Yildiz Collection, Istanbul :1989). Η άρνηση της Τουρκίας να δεχτεί αυτές τις θηριωδίες βασίζεται στην παραχάραξη και σε λεκτικά τεχνάσματα.

Έτσι υπάρχει μία κυβερνητική λογοκρισία που απαιτεί από τους συγγραφείς να χρησιμοποιούν κατάλληλη ορολογία και να αποφεύγουν την χρήση ενοχλητικών λέξεων. ένα πρόσφατο άρθρο δημοσιευμένο από την εφημερίδα haber , δίνει έναν πλήρη κατάλογο απαράδεκτων και αποδεκτών λέξεων για του λόγου το αληθές. Η λέξη π.χ. «Gorilla» (αντάρτης) είναι απαράδεκτη για τους Τούρκους λογοκριτές οι οποίοι πρέπει να χρησιμοποιούν τον όρο «terrorist» (τρομοκράτης) δηλαδή .

Οι μεταφράσεις των οθωμανικών αρχείων του ΟΚΤΕ ακολούθησε την συγκεκριμένη γραμμή της λογοκρισίας και η εμφάνιση του καταλόγου των αποδεκτών και μη αποδεκτών λέξεων το 1999 απλά επισημοποίησε την ήδη υφιστάμενη κυβερνητική πολιτική της παραχάραξης .

Ο Enver Paşa ένας από τους κύριους δράστες της αρμενικής γενοκτονίας κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα 1904-1905 όπου έδρασε καθώς υπηρετούσε στο Μοναστήρι , αποκαλεί τους Έλληνες και Βούλγαρους αντάρτες και ληστές σε μία προσπάθεια να μειώσει και να υποτιμήσει τον αγώνα τους.

Οι Αρμένιοι και οι Έλληνες σύμφωνα με τους Τούρκους δεν μπορούσαν ποτέ να έχουν στο μυαλό τους την ιδέα της αυτοδιάθεσης ή της Ανεξαρτησίας μέσα στο πλαίσιο της παραδοσιακής οθωμανικής αντίληψης για το κράτος και φάνταζαν στα μάτια τους ως σφετεριστές.

Αυτή η αρχαϊκή συμπεριφορά έχει επιβιώσει μέχρι και σήμερα στην Τουρκία καθώς κάθε ομάδα ατόμων που ενοχλεί το τούρκικο κράτος και τις κυρίαρχες δομές του , δυσφημίζεται , διασύρεται και πολλές φορές καταστρέφεται ολοσχερώς. Έτσι οι διάφορες Ελίτ του τουρκικού κράτους και οι κάθε είδους υποστηρικτές του επαναλαμβάνουν συνεχώς τον ισχυρισμό πως οι Αρμένιοι και οι Έλληνες αλλά και οι Κούρδοι είναι τρομοκράτες και η αρμενική κοινωνία ,η ελληνική κοινωνία και η κουρδική κοινωνία έχουν ροπή προς την τρομοκρατία που είναι γενεσιουργό γνώρισμά τους

Η ιστοριογραφία της σύγχρονης τουρκικής δημοκρατίας έχει μετατρέψει την ιστορία σε προπαγάνδα που στοχεύει στην παγίωση της άρνησης των γενοκτονιών .

Η αλήθεια είναι πως Αρμένιοι, Έλληνες Κούρδοι, Ασσύριοι , Χαλδαίοι, Αλεβίτες, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, όλοι υπέφεραν από τον οθωμανικό δεσποτισμό. Υπέστησαν όλες αυτές οι εθνότητες άλλες περισσότερο , άλλες λιγότερο την « Οθωμανική δικαιοσύνη» και «ευνομία» . Η παράλογη αντίληψη πως οι χριστιανικοί πληθυσμοί διέπραξαν γενοκτονίες σε βάρος των Μουσουλμάνων δεν μπορεί να αντέξει την έντονη κριτική των πραγματικών περιστατικών όπως αποδείχθηκε παραπάνω.

Είναι αλήθεια βέβαια ότι οι Έλληνες και οι Αρμένιοι όπως και οι Κούρδοι, οι Σέρβοι, οι Βούλγαροι, οι Αλβανοί, οι Άραβες αλλά και άλλες καταπιεσμένες εθνότητες , επαναστάτησαν και στις επαναστάσεις έγιναν υπήρξαν αντίποινα όπως και σφαγές.

Δεν υπήρξαν όμως αυτή οι τεράστιοι κατάλογοι των θυμάτων όπως στις περιπτώσεις γενοκτονίας των Αρμενίων, των Ελλήνων, των Ασσυρίων, των Χαλδαίων και πολλών άλλων μειονοτήτων της οθωμανικής αυτοκρατορίας .

(Σε επόμενο κείμενο θα αναλυθεί η «επιβράβευση» που επεφύλαξαν οι Τούρκοι στους αρχηγούς των Μουσουλμάνων Αλβανών (Τουρκαλβανών) που ηγήθηκαν των πιο αξιόμαχων σωμάτων των Οθωμανών κατά την μεγαλειώδη Ελληνική Επανάσταση. Η επισήμανση γίνεται γιατί πιθανόν υπάρχει μια ενδόμυχη «συμπάθεια» πολλών Αλβανών και των ηγετών τους ,προς την νεοοθωμανική Τουρκία).

«ΝΕΜΕΣΙΣ» .Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΜΕΝΙΩΝ

Στην Ελλάδα βέβαια τα χρόνια που μαίνονταν η επιχείρηση εξόντωσης του Ελληνισμού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν σε πλήρη εξέλιξη ο μοναδικής ανοησίας και εθνικής αυτοκαταστροφικής έμπνευσης «Εθνικός Διχασμός» .

Αυτός που για τα μάτια του «Κουμπάρου» (Κωνσταντίνου) οδήγησε την Ελλάδα από τις πύλες της Πόλης στην Μικρασιατική καταστροφή.

Έτσι οι εμπνευστές και οι επικεφαλής της γενοκτονίας δεν είχαν τις συνέπειες που θα έπρεπε βάσει του μεγέθους του κολοσσιαίου εγκλήματος που διέπραξαν.

Δεν συνέβη το ίδιο στην περίπτωση της Αρμενικής γενοκτονίας καθώς αμέσως μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου Νοέμβριο του 1918 και εν αναμονή των αποφάσεων των δικαστηρίων για τους πρωτεργάτες της γενοκτονίας ,θα γίνει το φθινόπωρο του 1919 το 9ο Παγκόσμιο Συμβούλιο της Αρμενικής Επαναστατικής Ομοσπονδίας (Τασνακτσουτιούν) στο Ερεβάν .

Εκεί θα ληφθεί η απόφαση για τις εκτελέσεις των πρωταιτίων του εγκλήματος. Το επόμενο 10ο Παγκόσμιο Συμβούλιο της Αρμενικής Επαναστατικής Ομοσπονδίας θα επικυρώσει την απόφαση και θα δώσει κωδικό ονομασίας της επιχείρησης το όνομα της θεότητας της θείας δίκης «Νέμεσις».

Οι στόχοι, με προεξάρχοντα τον Ταλαάτ Πασά ήταν: Οι Τζεμάλ Πασάς και Ενβέρ Πασάς που συμπλήρωναν την τριανδρία των Νεοτούρκων , Τζιβανσίρ, Σαϊντ Χαλίμ Πασάς, Μπεαχεντίν Σακίρ, Τζεμάλ Αζμί. «Η οργάνωσή μας δεν είχε κανένα σχέδιο εξόντωσης, τιμωρούσε αποκλειστικά τα άτομα εκείνα που είχαν δικαστεί ερήμην και είχαν κριθεί υπεύθυνα για μαζικές δολοφονίες. Εξ άλλου στη λίστα υπήρχαν και ονόματα Αρμενίων προδοτών», θα γράψει στ’ απομνημονεύματά του λίγο πριν το θάνατό του το 1973 ο Αρσαβίρ Σιρακιάν, ένας από τους τιμωρούς της επιχείρησης «Νέμεσις».

Στις 11 το πρωί της Τρίτης 15 Μαρτίου 1921,ο Σογομόν Τεχλιριάν στην οδό Χάρντεμπεργκ στη συνοικία Σαρλότεμπουργκ του Βερολίνου , συναντά τον δήμιο της οικογένειάς του και εμπνευστή της γενοκτονίας να κάνει ανέμελος το συνηθισμένο του περίπατο, Ταλαάτ Πασά.

Ο Τεχλιριάν ξεκινά από το απέναντι πεζοδρόμιο, διασταυρώνεται με τον «στόχο», τον προσπερνά και επιβραδύνει το βήμα του. Κατόπιν γυρίζει πίσω, βγάζει το περίστροφο του και τον πυροβολεί στο ύψος του κεφαλιού. Ο Ταλαάτ Πασάς πεθαίνει ακαριαία.

«Σκότωσα μα δεν είμαι δολοφόνος» δήλωσε ο Τεχλιριάν στη δίκη που ακολούθησε στο Βερολίνο. Τρεις μήνες μετά την πολύκροτη δίκη, οι ένορκοι του κακουργιοδικείου του Βερολίνου έκριναν αθώο τον Σογομόν Τεχλιριάν, απόφαση που έγινε δεκτή με ενθουσιώδη χειροκροτήματα .

ΑΡΜΕΝΙΟΣ ΠΡΟΔΟΤΗΣ

Το Δεκέμβριο του 1918 ο Σογομόν Τεχλιριάν βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη. Ψάχνει τον Αρμένιο προδότη Χαρουτιούν Μιγκιρντιτσιάν, πράκτορα του Ταλαάτ. Ο Μιγκιρντιτσιάν είχε δώσει τα ονόματα των Αρμενίων διανοουμένων που συνελήφθησαν τη νύχτα της 23ης Απριλίου 1915 στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια δολοφονήθηκαν. Μετά από παρακολούθηση πολλών εβδομάδων, τον Μάρτιο του 1919, ο Τεχλιριάν τον πυροβολεί από το παράθυρο σκοτώνοντάς τον με μια σφαίρα.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΤΟΥ ΑΖΕΡΜΠΑΪΤΖΑΝ

ο Μισάκ Τορλακιάν Στις 18 Ιουλίου 1921 θα εκτελέσει στην Κωνσταντινούπολη, τον υπουργό Εσωτερικών του Αζερμπαϊτζάν, Μπεχούντ Χαν Τζιβανσίρ, υπεύθυνο της σφαγής 20.000 Αρμενίων κατά την είσοδο των Τούρκων στο Μπακού το Σεπτέμβρη του 1918. Τον περιμένει στο ξενοδοχείο Πέρα Παλάς και τον πυροβολεί μια φορά στα πλευρά και δυο στο στήθος. Ο Τορλακιάν επιστρέφει, δίνει τη χαριστική βολή στον Τζιβανσίρ ,ακουμπά το όπλο του στο καπό ενός αυτοκινήτου και παραδίδεται. Στους Γάλλους και κατόπιν στους ΄Άγγλους αξιωματικούς που τον ανακρίνουν, απαντά ότι η οικογένειά του εξοντώθηκε με διαταγή του Τζιβανσίρ στο Μπακού και δείχνει τις τρεις ουλές που φέρει στο σώμα του ενώ μια σφαίρα είναι ακόμα σφηνωμένη στο μηρό του από εκείνη την τραγική ημέρα..

Η δίκη του ξεκινά τέλη Αυγούστου, ενώπιον του βρετανικού στρατιωτικού δικαστηρίου στο κτίριο της παλιάς οθωμανικής σχολής πολέμου.

Διαρκεί δυο μήνες και ο συνήγορος υπεράσπισης στηριζόμενος στο πόρισμα του γιατρού-πραγματογνώμονα, υποστηρίζει ότι ο πελάτης του έκανε το φόνο αφού υπέστη κρίση επιληψίας λόγω της παρουσίας του Αζέρου εγκληματία στην Κωνσταντινούπολη. Στις 20 Οκτωβρίου, ο Τορλακιάν κρίνεται ένοχος χωρίς να του επιβληθεί ποινή καθότι είχε το ακαταλόγιστο των πράξεών του τη στιγμή της εκτέλεσης. ΄Έτσι απελαύνεται στην Ελλάδα από τις δυνάμεις κατοχής.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Στις 5 Δεκεμβρίου 1921 στη Ρώμη, ο Αρσαβίρ Σιρακιάν αφού για πέντε μήνες παρακολουθεί στενά τον πρώην αρχηγό της κυβέρνησης των Νεότουρκων Σαΐντ Χαλίμ κρεμασμένος στο μαρσπιέ της άμαξας που τον μετέφερε, θα τον εκτελέσει με μια σφαίρα στο κεφάλι.

Ο Σιρακιάν μαζί με τον Αράμ Γεργκανιάν θα ξαναχτυπήσουν στο Βερολίνο στις 17 Απριλίου 1922 ταυτόχρονα και θα εκτελέσουν τον δρ. Μπεχαεντίν Σακίρ, έναν από τους κυριότερους υπεύθυνους της γενοκτονίας και τον πρώην διοικητή της Τραπεζούντας, Τζεμάλ Αζμί.

ΟΙ «ΣΟΒΙΕΤΙΚΟΙ»

Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με την πίεση των δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ το οθωμανικό στρατιωτικό δικαστήριο που συγκροτήθηκε καταδίκασε σε θάνατο τους βασικούς ηγέτες των Νεότουρκων, που ήταν υπεύθυνοι για το σχεδιασμό και την εκτέλεση της γενοκτονίας των Αρμενίων. Από τις 8 Ιανουαρίου του 1919 και έπειτα, έγιναν τρία στρατοδικεία στην Κωνσταντινούπολη. Η δικαστική απόφαση βγήκε στις 5 Ιουλίου του 1919 και καταδίκασε ερήμην τους βασικούς υπαίτιους ως εμπνευστές και εκτελεστές της γενοκτονίας.

Όμως οι Ταλαάτ, Τζεμάλ, Ενβέρ, Μπεχαεντίν Σακίρ και Μπεχαεντίν Ναζίμ, Τζεμάλ Αζμί δεν θα καθόταν να υποστούν τις συνέπειες και είχαν διαφύγει τα ξημερώματα της 3ης Νοεμβρίου του 1918 με το γερμανικό πλοίο Λορελέι, που διέθεσε η πρεσβεία της Γερμανίας μεν προορισμό την Οδησσό.

Ο Τζεμάλ Πασάς αρχικά θα καταφύγει στη Γερμανία και στη συνέχεια στην Ελβετία. Αργότερα θα βρεθεί στην Κεντρική Ασία, όπου θα αναλάβει να προσφέρει τις «πολύτιμες» γνώσεις του στο Αφγανιστάν που μόλις είχε αποκτήσει την ανεξαρτησία του από τους Άγγλους οργανώνοντας τον Αφγανικό Στρατό. Οι υπηρεσίες του αυτές θα αναγνωριστούν από τους Μπολσεβίκους στη Ρωσία, και έτσι θα μεταβεί πήγε στην Τυφλίδα της Γεωργίας όπου θα ανέλαβε σύμβουλος του νέου καθεστώτος για να «μεταλαμπαδεύσει» τις γνώσεις του. Εκεί θα ανακαλυφθεί από τους τιμωρούς Στεπάν Τζαγικιάν, Μπεντρός Τερ Μπογοσιάν και Αρντασέζ Κεβορκιάν που θα τον εκτελέσουν στις 25 Ιουλίου 1922, μπροστά στο στρατηγείο της Τσέκα, (πολιτικής αστυνομίας των μπολσεβίκων) στην Τιφλίδα.

Ο ΕΜΒΕΡ ΠΑΣΑΣ

Ο άλλοτε πανίσχυρος Εμβέρ Πασάς, (μισός Αλβανός) αφού έσυρε πραξικοπιματικά την Οθωμανική Αυτοκρατορία στον πόλεμο με την πλευρά των κεντρικών δυνάμεων, αφού έγινε αιτία να χάσουν τη ζωή τους 90.000 Τούρκοι στρατιώτες στη μάχη του Σαρίκαμις, κατηγόρησε τους Αρμένιους, οργάνωσε και εκτέλεσε τη γενοκτονία και το έσκασε για να αποφύγει τις συνέπειες των πράξεών του,

Ο Εμβέρ κατέφυγε αρχικά στη Γερμανία, όπου έγινε φίλος του κομμουνιστή Καρλ Ράντεκ, με τη μεσολάβηση του οποίου πήγε στη Μόσχα τον Απρίλιο του 1919, λειτουργώντας ως σύνδεσμος για μια ενδεχόμενη ρωσο-γερμανική συνεργασία. Εκεί θα συναντηθεί με τους ηγέτες των μπολσεβίκων, μεταξύ αυτών και τον Λένιν, προσπαθώντας να προωθήσει τα παντουρκικά του σχέδια. Επέστρεψε στην Ανατολία στις 30 Ιουλίου 1921 και προσπάθησε να έρθει σε επαφή με τον Κεμάλ αλλά αυτός απέρριψε τους ουτοπικούς παντουρκικούς του στόχους. Έτσι ο Εμβέρ έφυγε τον Νοέμβριο στο Τουρκιστάν (σημερινό Τατζικιστάν), με εντολή του ίδιου του Λένιν, για να καταπνίξει την αντιμπολσεβικική εξέγερση που είχε εντωμεταξύ ξεσπάσει. Αντί να κάνει βέβαια αυτό, αυτομόλησε στις τάξεις των μουσουλμάνων επαναστατών της Μπουχάρα ελπίζοντας να συνενώσει τους τουρκικούς πληθυσμούς της Κεντρικής Ασίας κόντρα πια στους φίλους κομμουνιστές!

Στις 4 Αυγούστου 1922 μια διμοιρία Αρμενίων μπολσεβίκων υπό τον Αγκόπ Μελκουμιάν κοντά στη Σαμαρκάνδη, στα σύνορα με το Αφγανιστάν, θα συναντήσει και θα σκοτώσει τον Εμβέρ πάνω στο άλογό του.

Ο ΝΑΖΙΜ

Ο δρ. Ναζίμ, ο τελευταίος που απέμεινε από τη λίστα των «στόχων» που είχαν συντάξει οι εκδικητές, δεν θα εκτελεστεί από την επιχείρηση «Νέμεσις» , αλλά δια απαγχονισμού στην ΄Άγκυρα στις 26 Αυγούστου 1926. Αρχικά κατέφυγε στη Γερμανία και το 1922 επέστρεψε στην Τουρκία .

Η εκτέλεσή του δεν οφείλονταν στη συμμετοχή του στην οργάνωση των σφαγών του 1915,( ο ίδιος το 1915 δήλωνε : «Η σφαγή είναι απαραίτητη. Όλα τα μη τουρκικά στοιχεία , ανεξάρτητα από το έθνος στο οποίο ανήκουν, πρέπει να εξοντωθούν»). αλλά για απόπειρα δολοφονίας του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ .

Αυτή ήταν η τύχη που επεφύλαξαν οι Αρμένιοι στους εμπνευστές , τους οργανωτές και του εκτελεστές του φρικιαστικού εγκλήματος της γενοκτονίας. Την ίδια τύχη είχαν και οι Αρμένιοι προδότες.

Οι τούρκοι βέβαια δεν διδάχτηκαν τίποτα από αυτά τα γεγονότα . συνεχίζουν απτόητοι την εφαρμογή της κεντροασιάτικης αντίληψής πολιτική τους .

Όπως ιδιαίτερα εύστοχα έγραψε ο καθηγητής Μανούσος Μαραγκουδάκης στο άρθρο του

«Αρμενική γενοκτονία και τουρκικό φαντασιακό»

«Ας μην το ξεχνάμε εδώ στην Ελλάδα: Ο τουρκισμός καταλαβαίνει μόνο την γλώσσα της ωμής δύναμης και τίποτε άλλο πέρα από αυτήν».

Με τιμή

Γρηγόρης Γιοβανόπουλος

Δάσκαλος

MSc of Science in Management

& Organization of Educational Units

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ -ΠΗΓΕΣ

-Η επανάσταση των Νεότουρκων, Ιστορικά Ελευθεροτυπίας , Μάρτιος 2002

-Τα πάθη των Αρμενίων, Ιστορικά Ελευθεροτυπίας , Απρίλιος 2000