Ήταν η εποχή που το Σοβιετικό καθεστώς είχε πάρει την κάτω βόλτα και αναθυμίαζε έντονα. Ε, λέω, ας πάμε στην Ρωσία να είμαστε από τους πρώτους που θα πάρουμε τις αντιπροσωπείες. Μια και δυό με τον Ρωσόγλωσσο συνεργάτη μου Αντώνη και αριβάραμε στο Βνούκοβο. Από κει κατ ευθείαν στο ξενοδοχείο Beograde. Μεσημέρι, ένα ωραίο γεύμα με βούτυρο και ψωμί που θύμιζαν τις γνήσιες γεύσεις του 1960. Την επομένη ξεκινήσαμε από την πρώτη εταιρεία που πουλούσε είδη για την ναυτιλία. Στο γραφείο απέναντί μας κάθισε ένας κύριος καλοκουστουμαρισμένος με γραβατιά παρισιάνικη με τα όλα της. Δίπλα του μια κυρία τριανταπεντάρα που λιποθύμαγε και ο πιο ψύχραιμος. Του ζητήσαμε τα είδη που ψάχναμε για τα πλοία, ναυτικά κλειδιά και συρματόσχοινα. Μας είπε πως δεν ήξερε αν μπορούσε να μας τα προσφέρει και πως θα ρώταγε τα εργοστάσιά τους στα Ουράλια για να μας δώσει τιμές όταν θα επιστρέφαμε στην Ελλάδα. Φαντάζεστε, επιχείρηση που δεν ήξερε τι πούλαγε. Με κάψαν τα κρεμμύδια. Ύστερα μας έδειξε σε φωτογραφίες κάτι σιδερένιες βάρκες μήκους πέντε μέτρων που ζύγιζαν 10 τόνους η κάθε μία. Το ρώτησα πως θα μπορούσε ένας ερασιτέχνης ψαράς να την μεταφέρει στη θάλασσα με το βάρος που είχαν. Του εξήγησα ότι οι σιδερένιες βάρκες είχαν καταργηθεί στην  Ελλάδα πριν τον Α Παγκόσμιο πόλεμο. Επέμενε πως θα μας τις πούλαγαν σε καλή τιμή. Συνεννόηση υπό του μηδενός.

Μετά πήγαμε σε έναν άλλον οργανισμό για να αγοράσουμε σωλήνες υδρεύσεως. Για να τους εντυπωσιάσω τους είπα πως θα αγοράζαμε ποσότητα πολλών εκατομμυρίων δολλαρίων. Ωραία μας είπαν, αλλά σήμερα λείπει ο υπεύθυνος υπάλληλος, αν θέλαμε να τηλεφωνούσαμε την επομένη. Εμείς, όχι εκείνοι. Πραγματικά το κάναμε αλλά ο υπεύθυνος είχε πάει στο σπίτι του γιατί αρρώστησε η γυναίκα του. Την μεθεπομένη τους ξανατηλεφωνήσαμε για τα πολλά εκατομμύρια δολλάρια αλλά πέσαμε απάνω στο διάλλειμα και ο υπεύθυνος τους είχε πεί πως δεν θα ξαναγύριζε την ίδια μέρα. Πολύ κέφι για δουλειά. Την άλλη ημέρα πήγαμε σε ένα προάστειο της Μόσχας για να συναντήσουμε μία εταιρεία που πουλούσε σκαπτικά είδη, φτυάρια κασμάδες κλπ. Εκεί μας είπαν πως πραγματικά κατασκεύαζαν αυτά τα προϊόντα αλλά δεν ήξεραν τιμές και θα μας τις έστελναν αργότερα ταχυδρομικά. Ουδέποτε λάβαμε κανένα γράμμα. Όταν βγήκαμε στον δρόμο διαπιστώσαμε πως δεν παίρναγε λεωφορείο ή ταξί, φαίνεται πως είχαν σχολάσει. Τηρούσαν πιστά το ωράριο. Ξαφνικά νάσου μπροστά μας μία τεράστια Βόλγα. Την σταματήσαμε και τον παρακαλέσαμε να μας πάει στο ξενοδοχείο, αλλά αρνήθηκε διότι πήγαινε σε άλλη κατεύθυνση, έτσι έβαλε την πρώτη και απομακρύνθηκε. Λέω τότε στον Αντώνη , φώναξε του πέντε ρούβλια. Πετς Ρουβλ. Αν και είχε κάπως απομακρυνθεί, φρενάρει και καταφθάνει με την όπισθεν. Επιβιβαζόμαστε και αναχωρούμε. Τώρα ήταν το αυτοκίνητο του Μπρέζνιεφ, ήταν του Γκρομύκο δεν το διευκρινίσαμε ποτέ. Πάντως επιστρέψαμε με Υπουργικό κύρος, με την βενζίνη πληρωμένη από τον Ρώσσικο λαό. Κουβαρντάς λαός.

Στην Μόσχα μείναμε μία εβδομάδα από εταιρεία σε εταιρεία. Δεν κάναμε δουλειά ούτε ένα δολάριο,  το μόνο που διαπιστώσαμε ήταν πως αυτό το υπαλληλικό μπάχαλο κάποιοι επιτήδειοι το ονόμαζαν Αρκούδα. Το μόνο που διαπιστώσαμε ήταν πως ήταν ένα αθώο, άκακο, τεμπέλικο κακομαθημένο, πάμφτωχο λαγουδάκι. Αυτό θα συνέβαινε και σε μας αν αντιγράφαμε κατά γράμμα το προοδευτικό μοντέλο της καφέ Αρκούδας. Αναμφισβήτητη πρόοδος με την όπισθεν, όπως η κρατική Βόλγα.

Κακά τα ψέματα αλλά η Μόσχα είναι μία υπέροχη πόλη. Χαίρεσαι να την περπατάς και να αναπνέεις τον αέρα της. Οι κεντρικοί δρόμοι είναι τόσο μεγάλοι που αν ακουμπήσεις  στον τοίχο της μιάς πλευράς δύσκολα διακρίνεις το πρόσωπο του ανθρώπου που περπατάει στο απέναντι πεζοδρόμιο. Πλάτος πεζοδρομίου 12 μέτρα. Δώδεκα από την μία πλευρά και δώδεκα από την άλλη μας δίνει τον αριθμό 24 μέτρα σύνολο πεζοδρομίων.

Υπάρχει στο κέντρο της πόλης η οδός Αρμπάτ όπου συναντάς λογής-λογής καλλιτέχνες. Άλλοι παίζουν θέατρο, άλλοι απαγγέλουν ποιήματα, άλλοι παίζουν μουσική και άλλοι ζωγραφίζουν. Ένας ζωγράφος έγραφε πως κάνει ψυχογραφήματα. Τον εμπιστεύθηκα και κάθισα να μου κάνει το πορτραίτο. Με έβγαλε ένα κακομούτσουνο, καταστεναχωρημένον άνθρωπο, κάτι αντίθετο από αυτό που πίστευα εγώ για τον εαυτό μου. Κι όμως, είχε δίκιο, περνούσα την πιο δυστυχισμένη περίοδο της ζωής μου. Φοβερό χέρι, φοβερή διάγνωση, έχω το πορτραίτο τώρα στο γραφείο μου κι ακόμη δικαιώνω τον άγνωστο εκείνον ζωγράφο.

Το ξενοδοχείο μας ήταν μπροστά σε ένα μεγάλο πάρκο και δεξιά βρισκόταν ένα από τα επτά πασίγνωστα μεγαλειώδη κτίρια της Μόσχα. Ένα από αυτά είναι το Πανεπιστήμιο με το όνομα του διανοητή Μιχαήλ Λεμονόσοφ.

Ένα άλλο ίδιο μεγαλειώδες είναι το Υπουργείο Εξωτερικών. Έχει μία ράμπα άφιξης των αυτοκινήτων και εκεί μπροστά μία δίφυλλη ψηλή πόρτα πλάτους το κάθε φύλλο περίπου ενάμιση μέτρο ως κεντρική είσοδο. Το ένα φύλλο που ήταν ανοιχτό το συγκρατούσε για να μην κλείνει ένα ποδόμακτρο φθαρμένο και ξεφτισμένο, μάρτυρας πως είχε κατασκευαστεί τουλάχιστον πενήντα χρόνια πριν την Ρώσσικη επανάσταση.  Η πόρτα από το ύψος των σαράντα εκατοστών και κάτω ήταν ολότελα σάπια, μία ασθενής κλωτσά και το πόδι σου θα βρισκόταν στα ενδότερα του υπουργείου της υπερδύναμης. Κανένας, ούτε ο επί τριάντα χρόνια υπουργός Γκρομύκο είχε σκεφθεί να βάλουν στην κορυφή έναν μηχανισμό για να κλείνει την πόρτα , ούτε να πάρουν μισό κιλό λινέλαιο να την βάψουν στο κάτω μέρος. Σήμερα δεν ξέρω, υπάρχει αυτή η είσοδος της υπερδύναμης ή αφήνουν την ατμόσφαιρα να διαρέει ελεύθερη στο υπουργείο που αποφάσιζε για τις τύχες των λαών. Δεν ξέρεις, κανάς κλητήρας μπορεί να το σκέφτηκε αλλά  να το απέρριψε η επιτροπή βάσεων πυραύλων στην Καμτσάτκα. Στο δημόσιο υπάρχουν πάντα οι επιτροπές που αμείβονται περισσότερο από τα έξοδα που εγκρίνουν. Είναι πολύ αυστηροί.

Θα πρέπει να αναφερθεί πως έξω από το ξενοδοχείο μετά τις 9 το πρωί ήταν παρκαρισμένες περισσότερες από πενήντα πολυτελείς κρατικές Βόλγα που περίμεναν να κάνουν τον ταξιτζή στους πελάτες του ξενοδοχείου. Ακόμη και δύο ασθενοφόρα είδα μια μέρα να επιβιβάζουν υγιέστατους πελάτες συγκατοίκους. Μία κούρσα την ημέρα με το αυτοκίνητο του Δημάρχου ή του Υπουργού ισοδυναμούσε με δέκα μηνιάτικους μισθούς. Όλος ο πλούτος είχε συγκεντρωθεί στα χέρια των κρατικών οδηγών. Στην Ρωσία δεν έβριζαν τους Βιομήχανους αλλά τους οδηγούς και τους τροχονόμους που εκβίαζαν για δήθεν παράβαση τους οδηγούς. Τόσο γερή ήταν η αρκούδα, που κρύωσε και ψόφησε.

Φοίβος Ιωσήφ