Ένας ακόμη παράγοντας που επηρέαζε θετικά την κοινωνική ανταπόκριση υπέρ του Ελληνικού Αγώνα του 1821 ήταν η θρησκευτική αλληλεγγύη προς τους ομόδοξους Έλληνες. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που οραματίζονταν μια Χριστιανική σταυροφορία υπέρ των Ελλήνων. Ο χαρακτήρας όμως του φιλελληνικού κινήματος παρέμενε κοσμικός καθώς πρωταγωνιστικός ήταν ο ρόλος των φιλελεύθερων δυνάμεων και της ευρωπαϊκής λογιοσύνης (1).

Με το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες η ηγεσία της Επανάστασης προσπάθησε να ενημερώσει την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη για τις εθνικές της επιδιώξεις και να την ευαισθητοποιήσει για συμπαράσταση και βοήθεια ηθική και υλική. Ο Δημήτριος Υψηλάντης κάλεσε τον Πέτρο Ηπίτη, προσωπικό γιατρό του αδελφού του Αλέξανδρου, άνθρωπο «πολύγλωσσο και επιτήδειο» και με πολύ σημαντικές διασυνδέσεις στο εξωτερικό, στον οποίο ανάθεσε αυτήν τη λεπτή και δύσκολη αποστολή.

Για το σκοπό αυτό ο Ηπίτης επισκέφθηκε πρώτα – πρώτα τη Γερμανία, όπου συναντήθηκε με τους Friedrich Thedrich Thiersch κορυφαίους του γερμανικού φιλελληνισμού. Ο Θείρσιος, ο οποίος είχε τη λατρεία προς την αρχαία Ελλάδα και την αγάπη προς τη νέα, έγραψε μ’ ενθουσιασμό και δημοσίευσε στην εφημερίδα Αουγκσμπουργκ, που είχε το μεγαλύτερο κύρος μεταξύ των γερμανικών φύλλων σειρά άρθρων για την Ελληνική Επανάσταση. Ανέλυσε το χαρακτήρα της εξέγερσης και επιτέθηκε κατά της ραδιουργίας της Βιέννης, η οποία τη συσχέτιζε με τη γαλλική και με τον Καρμποναρισμό. Τα άρθρα αυτά προκάλεσαν ζωηρότατο ενθουσιασμό στη Γερμανία και την επέμβαση του Μέττερνιχ, η οποία όμως δεν είχε κανένα αποτέλεσμα, αφού ο θερμότερος των φιλελλήνων βρισκόταν μέσα στο ανάκτορο του Μονάχου. Ήταν ο διάδοχος του Βαυαρικού θρόνου Λουδοβίκος, πνεύμα ζωηρά φιλελεύθερο και φιλελληνικό.

Στη συνέχεια ο Ηπίτης συναντήθηκε και με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Λειψίας Traugott Kyug. Αυτός παρακινημένος από τον Ηπίτη αλλά και τους Έλληνες φοιτητές του, εξέδωσε στις 15-3-1821 (1) το φυλλαδιάκι «Η αναγέννηση της Ελλάδας», το οποίο αποτέλεσε και την πρώτη δημόσια υπεράσπιση της Ελληνικής Επανάστασης εναντίον των αρχών της Ιερής Συμμαχίας. Το έργο του αυτό που θεωρήθηκε «το ιδρυτικό μανιφέστο του φιλελληνισμού» γνώρισε πολλές επανεκδόσεις.

Στα τέλη Μαϊου 1821 στο πλευρό του Κρούγκ συντάχθηκε και ο Heinrich Cottich Tzschiner, καθηγητής Θεολογίας στο πανεπιστήμιο της Λειψίας, και ένας από τους κύριους εκπροσώπους του θεολογικού ρασιοναλισμού, εκδίδοντας το φυλλάδιο «Η υπόθεση της Ελλάδας, υπόθεση της Ευρώπης». Η παρακίνηση που υποστηριζόταν στο φυλλάδιο αυτό, για να αποσταλεί από τους Ευρωπαίους βοήθεια και ενισχύσεις προς τους αγωνιζόμενους Έλληνες, αποτέλεσε την πρώτη δημόσια έκκληση δράσης για ενίσχυση του Ελληνικού αγώνα.

Στη Βουλή της Πρωσίας στις αρχές Ιουνίου 1821 μίλησε με απόλυτη ελευθεροστομία ο Βαρώνος, βουλευτής, Γαγερ. Ο λόγος εκείνος είναι ο πρώτος που ακούστηκε εντός κοινοβουλίου ευρωπαϊκού υπέρ του Αγώνα της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας.

Στην Στουτγάρδη, πρωτεύουσα της Βυτεμβέργης, ιδρύθηκε φιλελληνική εταιρεία για την ενίσχυση του Ελληνικού Αγώνα (συγκέντρωση χρημάτων, ειδών πολέμου, καταλόγου εγγραφής εθελοντών). Η εταιρεία αυτή ήταν το πρώτο αξιόλογο κομιτάτο. Απ’ δω στις 11/8/1821 η εταιρεία έστειλε στην Ελλάδα (Άργος) 200 Βυτεμβέργιους. Το πρώτο φιλελληνικό αίμα που πότισε την ελληνική γη ήταν το δικό τους.

Εξαιρετικά δραστήρια και πολύ σημαντική ήταν και η εταιρεία του Μονάχου με Πρόεδρό της τον Ειρηναίο Θείρσιο. Έστελνε συνεχώς στην Ελλάδα πλήθος βοηθημάτων και εθελοντές.

Φιλελληνικές εταιρείες συστάθηκαν την ίδια εποχή στο Δαρμαστάν, τη Χαϊδελβέργη, την Αγκόβη, την Ιένα, την Γοττίγγη, το Αμβούργο, πόλεις από τις οποίες πέρασε ο Ηπίτης.

Από τα κομιτάτα της νοτιοδυτικής Γερμανίας τη μεγαλύτερη δραστηριότητα ανέπτυξαν τα κομιτάτα της Στουτγκάρδης, της Χαϊδελβέργης και του Ντάρμστατ. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι σ’ αυτή την πρώτη φάση του γερμανικού φιλελληνισμού πρωταγωνιστικός ήταν ο ρόλος του κομιτάτου της Στουτγκάρδης, η οποία συντόνιζε τη δράση όλων των άλλων γερμανικών κομιτάτων. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε πως αυτήν την εποχή ολόκληρη η Γερμανία παλλόταν από φιλελληνικό ενθουσιασμό, χάρη στη δράση των φιλελληνικών κομιτάτων και των μεγάλων μορφών της γερμανικής διανόησης. Η δημόσια δράση τους σε μια περίοδο που διώκονταν αυστηρότατα τέτοιου είδους ενέργειες και που η λογοκρισία των εντύπων και των δημόσιων εφημερίδων οργίαζε, αυτοί χλεύασαν τους νομικούς περιορισμούς της πατρίδας τους και παρακίνησαν τη γερμανική νεολαία στη συγκρότηση ένοπλων στρατιωτικών σωμάτων, προκαλεί σ’ εμάς ένα αίσθημα θαυμασμού και ευγνωμοσύνης.

***

Μεγάλη επιτυχία είχε ο Ηπίτης στο Παρίσι.

Στο Παρίσι ζούσαν σημαντικές προσωπικότητες της ελληνικής διανόησης, όπως ο Παναγιώτης Κοδρικάς, ο Κωνσταντίνος Νικολόπουλος, ο Μηνάς Μηνωίδης και ο κορυφαίος όλων ο Αδαμάντιος Κοραής. Εδώ υπήρχε επίσης μεγάλος αριθμός Ελλήνων σπουδαστών. Εδώ και ο δουξ ντε Ρισελιέ, παλιός γνώριμος του Ηπίτη, και τώρα πρωθυπουργός της χώρας του.

Η γυναίκα του υπουργού του Νταμας – πολύ μορφωμένη και ελληνομαθής και φιλέλλην – υπερθεμάτισε τη φιλελληνική στάση των ανδρών. Ο Ρισελιέ επισκέφθηκε τον Ηπίτη και τον βεβαίωσε ότι θα μπορούσε να βασίζεται και σ’ αυτόν και επί των αισθημάτων του γαλλικού λαού.

Ο Ηπίτης έπεισε τους ελληνικούς κύκλους να τυπώσουν προπαγανδιστικά φυλλάδια για την υπεράσπιση του ελληνικού Αγώνα. Αν και η προσπάθειά του δεν μπόρεσε να κάμψει την (αρχική) επιφυλακτικότητα της κοινής γνώμης, που έκπληκτη πληροφορούταν για την Ελληνική Επανάσταση και την καταδίκη της από το συνέδριο του Λαϋμπαχ, ο Ηπίτης κατόρθωσε να ευαισθητοποιήσει σημαντικούς λόγιους που έσπευσαν να δημοσιοποιήσουν τη συμπαράστασή τους στον Ελληνικό Αγώνα. Τα πρώτα 2-3 χρόνια ο μαχόμενος φιλελληνισμός δεν ήταν εύκολο να ευδοκιμήσει, γιατί εμποδιζόταν, από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Η άλωση της Τριπολιτσάς και η καταστροφή του Δράμαλη έδειξαν τη δύναμη της Επανάστασης και την αδυναμία της Τουρκίας να την καταβάλει. Τότε η ευρωπαϊκή διπλωματία άρχισε ν’ αντιμετωπίζει ρεαλιστικά τη δημιουργούμενη πραγματικότητα και την πιθανή συγκρότηση Ελληνικού κράτους.

Τότε ήλθαν στην Ελλάδα πολλοί φιλέλληνες που είχαν όμως πολιτικούς σκοπούς: να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των χωρών τους ή των ομάδων και των ατόμων που τους έστειλαν. Στην πορεία όμως αρκετοί από αυτούς επηρεάστηκαν βαθύτατα από το μεγαλείο του ελληνικού Αγώνα και δούλεψαν για την αποτίναξη του βαρβαρικού ζυγού από το λαιμό των Ελλήνων και λιγότερο, για τους σκοπούς που τους έστειλαν.

Σημείωση:

Κανένα χριστιανικό κράτος, ως κράτος δεν υποστήριξε τους Έλληνες

Συνεχίζεται