breaking news Νέο

Ο ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ (Ζ΄μέρος) - Του Γαβριήλ Καούρη

Ο ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ (Ζ΄μέρος) - Του Γαβριήλ Καούρη

Ονομαστοί Άγγλοι φιλέλληνες είναι ακόμα και οι:

Ο Εδουάρδος Μπλάκιερ, λοχαγός, μέλος του φιλελληνικου κομιτάτου του Λονδίνου. Το 1823 το κομιτάτο τον έστειλε στην επαναστατημένη Ελλάδα, για να εκτιμήσει από κοντά την κατάσταση. Ο Μπλάκιερ έδωσε εικόνα ενθαρρυντική· ενθουσίασε τα μέλη του κομιτάτου και φρόντισε για τη σύναψη του δανείου.

Ο Μπλάκιερ είναι αυτός που παρακίνησε και τον Λόρδο Μπάυρον να κάνει και άλλα ταξίδια στην Ελλάδα. 'Ηλθε και ο ίδιος ο Μπλάκιερ και άλλα ταξίδια στην Ελλάδα. Έγραψε και ιστορικά έργα υποστηρίζοντας τους Έλληνες και δικαιολογώντας τις ακρότητες, που έφερε ο απελευθερωτικός πολεμος, που έκαναν. Το άσχημο όμως ήταν ο δεσμός του με τον Μαυροκορδάτο, και στο εξωτερικό παρουσίαζε πρόσωπα και πράγματα της επαναστατημένης Ελλάδας σύμφωνα με τις απόψεις του Φαναριώτη πολιτικού.

Ο Γεώργιος Φίνλεϋ: Άγγλος ιστορικός. Καταγόταν από τη Σκωτία. Σπούδασε νομικά στη Γλασκώβη και στην Γοττίγγη της Γερμανίας. Στα νεανικά του χρόνια ήταν ένθερμος φιλέλληνας· φίλος του Λόρδου Μπάυρον, τον οποίο επισκέφθηκε το 1823 στην Κεφαλονιά και στο Μεσολόγγι το 1824. Ο Φιλελληνισμός του όμως, προφανως, ηταν επιπόλαιος και άκρως συμεροντολογικός, όπως έδειξε η συμπεριφορά και τα έργα του στην ώριμη ηλικία του. Στο ιστορικό του έργο "Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως" (1861) είναι άκρως μεροληπτικός· εκτός απο τις ανακρίβειες και τις διαστροφές, παρουσιάζει και χτυπητές παραλήψεις και υπερβολές, στοιχεία που δείχνουν το μέτρο της αξίας του έργου του (1).

Θ' αναφέρουμε ακόμα δυο Άγγλους Φιλέλληνες:

Ο Ερκιν Θωμάς: ονομαστός νομικός, πολιτικός, συγγραφέας και τραπεζίτης·  μέλος της Βουλής των Λόρδων, όπου μίλησε με πολλή θέρμη και θάρρος υπέρ του ελληνικού Αγώνα εντός της βουλής. Εγινε και Πρόεδρος του ελληνικου κομιτάτου του Λονδίνου.

Ο Φρειδερίκος Γκίλφορδ ήταν επίσης ένας θερμότατος λάτρης του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, αλλά και φίλος των νεοελλήνων και υποστηρικτής του δίκαιου Αγώνα τους. Ταξίδεψε πολλές φορές στην Ελλάδα και μαγεύτηκε από τους τόπους, που ήξερε από τα βιβλία. Σπούδασε με δικά του εξοδα αρκετούς Έλληνες, που αργότερα έγιναν ονομαστοί στα γράμματα. (π.χ. Θ. Φαρμακίδη, Κων. Ασώπιο κ.α.). Συνδέονταν με τον Καποδίστρια και είχε γραμματικό τον Σπυρο Τρικούπη. Το 1814 έγινε πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας της Αθήνας και επίτιμος πολίτης της. Ίδρυσε την Ιόνιο Ακαδημία (1820).

Από τους πολιτικούς της Αγγλίας ο Γεώργιος Κάννιγκ (1770-1827), ως υπουργός Εξωτερικών της χώρας το 1823 πραγματοποίησε τη μεταστροφή της εξωτερικής πολιτκής της Αγγλίας υπέρ του ελληνικού ζητήματος, προσδοκώντας βέβαια μελλοντικά πολιτικά ωφέλη για τη χώρα του.

Ο Κάννιγκ μεχρι το 1819 υποστήριζε όλα τα ανελεύθερα μέτρα των αγγλικών κυβερνήσεων και ήταν ο πιο αντιδημοτικός πολιτικός της Αγγλίας. Κατά την παραμονή του ομως στο Παρίσι από το 1819 ως το 1821 άλλαξε ιδέες. Στην αρχή έγινε μετριοπαθής και αργότερα σημείωσε μεγάλη μεταστροφή στον φιλελευθερισμό. Ο προηγούμενός του υπουργός των Εξωτερικών της Αγγλίας ηταν ο Καστελρηγ ο οποίος ήταν φοβερά μισέλληνας (2) και η πολιτική του υπήρξε ακρως φιλοτουρκική. Ο Κάννιγκ αναλαμβάνοντας το 1823 το υπουργείο των Εξωτερικών με την οξυδέρκεια που τον διέκρινε κατάλαβε πως συμφέρον της χώρας του ήταν να εγκαταλείψει το άρμα του Μέττερνιχ. Αντιλήφθηκε ότι αν όλοι αυτοί οι λαοί που αγωνίζονταν για την ανεξαρτησία τους σχημάτιζαν ανεξάρτητα κάτη στην Ευρώπη, θα είχαν αναγκη από βιομηχανικά προϊόντα, εμπορικό στόλο, δάνεια κλπ οποτε θα μπορούσαν να γίνουν πελάτες της αγγλικής βιομηχανίας, του εμπορίου και της κεφαλαιαγοράς. Μέσα σ' αυτούς, λοιπόν,τους συμφεροντολογικούς σχεδιασμούς βρέθηκε και η Ελλάδα Πηρε πολλά ευεργετικά μέτρα υπέρ της. Μόνο που έπρεπε να ασφαλίσει τα αγγλικά συμφέροντα, τα οποια θα μπορούσαν να κινδυνεύσουν απο μια ισχυρή Ελλάδα. Έλαβε λοιπον για αυτό τα ανάλογα μέτρα. Εγινε πρωθυπουργός της Αγγλίας το Φλεβάρη του 1827. Δεν πρόλαβε να ζησει τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου. Πεθανε τον Αύγουστο του 1827. Η πολιτική του όμως είχε αποδώσει τους καρπούς της: θα έπρεπε να δημιουργηθεί μία Ελλάδα μικρή και ανίσχυση να απειλήσει τα αγγλικά συμφέροντα. "Οπερ και εγένετο" (3).

Κλείνοντας τούτη τη συνάφεια, που αναφέρεται στον αγγλικό φιλελληνισμό, πρέπει να διευκρινισουμε ότι το αγγλικό ενδιαφέρον για την Ελλάδα έγινε μεγάλο ύστερα από τις σφαγές της Χίου (4). Αλλά βοήθεια δόθηκε μονον, αφού δημιουργήθηκε η πεποίθηση στους Άγγλους εμπόρους για την τελική νίκη των Ελλήνων. Σπουδαιότατο όργανο του αγγλικού φιλελληνικού κινήματος στάθηκε το "Ελληνικό Κομιτάτο του Λονδίνου". Το οποίο βοήθησε στη σύναψη του πρώτου δανείου στους επαναστάτες και προετοίμασε την αποστολή στην Ελλάδα φιλελλήνων, όπως λ.χ. του συνταγματάρχη Στάνχοπ, αλλά και ξενων Ιταλών, Ισπανών κ.α.

Το ίδιο κομιτάτο οργάνωσε και την κάθοδο του Λόρδου Μπάυρον στην Ελλάδα, ο οποίος με την αίγλη του ονόματός του έδωσε νέα ώθηση στο φιλελληνικό κίνημα ολόκληρης της Ευρώπης.

 

Σημειώσεις:

(1) Ο Φίνλευ ξανακατέβηκε στην Ελλάδα και το 1827 όπου και υπηρέτησε στο επιτελείο του φιλέλληνα στρατηγού Γκόρντον κατά τις επιχειρήσεις της Αττικής. Όταν ιδρύθηκε το νεοελληνικό κράτος εγκαταστάθηε μόνιμα στην Ελλάδα. Είχε αγοράσει στην Αθήνα δυο σπίτια κι ένα οικόπεδο έκτασης 2.600 πήχεων, το οποίο απαλλοτρίωσε, οπως και άλλα, το ελληνικό δημόσιο για την ίδρυση του Βασιλικού Κήπου. Ζήτησε ως αποζημίωση ενα υπέρογκο, για την εποχή εκείνη ποσόν, 45.000 δρχ. Δεν δέχτηκε την ελληνική διαιτησία και ζήτησε την επέμβαση της Αγγλίας (που είχε πολύ δυσάρεστα για τη χώρα μας αποτελέσματα). Ολο το φαρμάκι του γι' αυτήν την απαλλοτρίωση την έβγαλε με τους λιβέλους του εναντίον της Ελλάδας στο έργο του "Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως", οι πληροφορίες του οποίου θέλουν πολλη προσοχή.

(2) Ο προηγουμενος υπουργός των Εξωτερικών της Αγγλίας για δέκα χρόνια (1812-1822) ήταν ο μαρκίσιος Καστερηγ Ρομβέρτος. Αυτός κράτησε απόλυτα εχθρική στάση εναντίον της Ελληνικής Επανάστασης. Τελικά αυτοκτόνησε.

(3) Από 16χρονος ο Κάννιγκ είχε γράψει ένα ποίημα "Η σκλαβιά της Ελλάδος", γεγονός που δείχνει ότι από πολύ νεος ήταν φιλέλληνας. Αυτός του ο φιλελληνισμός, που ως ανθρώπου ήταν αγνός, από πλευράς πολιτικού και μάλιστα απο καίρια πόστα ήταν συμφεροντολογικός. Πάντως το πέρασμά του απο την πολιτική σκηνή της Αγγλίας και του κόσμου βοήθησε τον Ελληνικό Αγώνα και δίκαια η συμβολη του λογαριάζεται ως θετική.

(4) Η καταστροφή της Χίου (Απρίλης 1822) προκάλεσε τη συγκίνηση ολόκληρη του κόσμου. Προσωπικότητες της τέχνης και του πνεύματος (Ντελακρουά, Ουγκώ κ.α.) εμπνεύστηκαν από την καταστροφή αυτή, την απεικόνισαν στα έργα τους και εξήψαν το ενδιαφέρον για τον ελληνικό Αγώνα. Η φρίκη αυτών των σφαγών και της ερήμωσης όλου του νησιού υπήρξε πρωτοφανής· δεκαπέντε ημέρες συνεχείς κράτησαν. Από τς 113.000 πληθυσμού που είχε το νησί 23.000 σφαγιάστηκαν και 48.000 αιχμαλωτίστηκαν, για να πουληθούν στα διάφορα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Καταγράφηκαν μάλιστα στα κατάστιχα του τελωνείου της Χίου ως εμπορεύματα. Μονάχα 1800 κάτοικοι σώθηκαν.

 

Συνεχίζεται


Σύνδεση Συνδρομητή

Καλώς Ήρθατε! Συνδεθείτε στο λογαριασμό σας

Να με θυμάσε Ξεχάσατε τον κωδικό σας;

Δεν είστε συνδρομητής; Αίτηση Εγγραφής

Ξεχάσατε τον κωδικό σας

Αίτημα Εγγραφής