Έζησε και μεγάλωσε στην Ιερουσαλήμ, στα χρόνια του Διοκλητιανού. Ο πατέρας του Xριστόφορος, ήταν χριστιανός, ενώ η μητέρα του Θεοδοσία ειδωλολάτρισσα.

Μετά τον θάνατο του πατέρα του, η μητέρα του πήγε στον αυτοκράτορα, και τον παρακάλεσε, να  βοηθήσει τον γιό της. Ο αυτοκράτορας διακρίνοντας τα προσόντα του Αγίου, τον διόρισε ηγεμόνα της  Αλεξάνδρειας  με εντολή να καταδιώκει τους χριστιανούς.

Πηγαίνοντας ο Προκόπιος προς την Αλεξάνδρεια, άρχισαν ξαφνικά να πέφτουν αστραπές και βροντές και μια φωνή τον καλούσε, και τον απειλούσε με θάνατο αν θα καταδίωκε τους χριστιανούς. Ξαφνικά εμφανίστηκε μπροστά του ένας Σταυρός από κρύσταλλο και μία φωνή του είπε. «Εγώ είμαι ο Εσταυρωμένος Υιός του Θεού». Μετά από αυτό το γεγονός, ο Προκόπιος πίστεψε στον Χριστό και βαπτίστηκε χριστιανός.

Έδωσε εντολή και του κατασκεύασαν έναν Σταυρό από χρυσό και ασήμι, κατά τον τύπο του Σταυρού που του είχε φανερωθεί, επάνω στον οποίο εμφανίστηκαν μετά την ολοκλήρωσή του τρεις εικόνες με εβραϊκά γράμματα. Στην κεντρική έγραφε "Εμμανουήλ" και στις δύο πλαϊνές "Μιχαήλ" και "Γαβριήλ".

Έχοντας τον Σταυρό αυτό λάβαρο στις μάχες κατά των Σαρακηνών, επέστρεψε νικητής στην Αλεξάνδρεια.

Η μάνα του Θεοδοσία,  του ζήτησε να κάνει θυσίες για να ευχαριστήσει τους θεούς που τον βοήθησαν, αλλά ο Προκόπιος της απάντησε ότι για τις σπουδαίες νίκες του στα πεδία των μαχών τον βοήθησε ο Ιησούς Χριστός και όχι οι ειδωλολάτρες θεοί.

Η  μάνα του τον πρόδωσε στον αυτοκράτορα, ο οποίος, διέταξε τον ηγεμόνα της Καισάρειας Ούλκιο να τον ανακρίνει. Αρνούμενος ο Προκόπιος να απαρνηθεί τον Χριστό, συνελήφθη, βασανίστηκε σκληρά και  φυλακίστηκε.

Μια μέρα οδηγήθηκε  σε έναν ναό, για να προσκυνήσει τα είδωλα, και με την προσευχή του  τα κατέστρεψε.

Το θαύμα αυτό είχε ως αποτέλεσμα να πιστέψουν πολλοί άνθρωποι, ανάμεσα τους  η μητέρα του, και οι Τριβούνοι Νικόστρατος και Αντίνοος, οι οποίοι αμέσως θανατώθηκαν μαζί του.

Η μνήμη του τιμάται  στις  8 Ιουλίου.

Απολυτίκιο.

“Ἀγρευθεῖς οὐρανόθεν πρὸς τὴν εὐσέβειαν, κατηκολούθησας χαίρων ὥσπερ ὁ

Παῦλος Χριστῷ, τῶν Μαρτύρων καλλονὴ Μάρτυς Προκόπιε, ὅθεν δυνάμει τοῦ

Σταυροῦ, ἀριστεύσας εὐκλεῶς, κατήσχυνας τὸν Βελίαρ, οὐ τῆς κακία

ἄτρωτους, σῷζε τοὺς πόθω σὲ γεραίροντας”.