Ο Σοβιετικός Δημοσιογράφος και Συγγραφέας Βασίλι Γκρόσμαν (1905-1964), στην συγκλονιστική μαρτυρία του «Η Κόλαση της Τρεμπλίνκα» (Εκδ. Άγρα, Μτφρ. Εισ. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, Αθήνα 2020), προσπαθεί να περιγράψει το αδιανόητο, δοκιμάζοντας τα όρια της γραφής του.

Ο Βασίλι Γκρόσμαν, στην διάρκεια του Β’ Π.Π. ήταν ανταποκριτής της εφημερίδας του Κόκκινου Στρατού «Κόκκινο Αστέρι». Έζησε από κοντά τις μάχες της Μόσχας, του Στάλινγκραντ, του Κουρσκ και του Βερολίνου. Το δε κείμενό του για το Στρατόπεδο Εξόντωσης Τρεμπλίνκα, αποτελεί την πρώτη διεθνώς μαρτυρία σχετικά με αυτό το ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, ενώ οι συνεντεύξεις που πήρε από επιζώντες χρησιμοποιήθηκαν ως αποδεικτικό υλικό στην Δίκη της Νυρεμβέργης.

Τα σοβιετικά στρατεύματα έφτασαν στην Τρεμπλίνκα το καλοκαίρι του 1944, κι ο Βασίλι Γκρόσμαν προσπαθεί, πρώτα να συνειδητοποιήσει και μετά να περιγράψει αυτό που βλέπει. Γιατί αυτό που βλέπει είναι…η κόλαση. Σωστά λοιπόν, τιτλοφορεί το κείμενό του «Η Κόλαση της Τρεμπλίνκα». Τα αφηγηματικά χαρακτηριστικά αυτού του κειμένου καλούνται να αναδείξουν το πρωτόγνωρο και ανίερο της εξόντωσης χιλιάδων ανθρώπων, καθώς και την οργάνωση και μεθοδικότητα της μαζικής δολοφονίας. Η Τρεμπλίνκα ως τόπος μαρτυρίου, στην κατεχόμενη πολωνική επαρχία, αναδεικνύεται σε μια μαρτυρική διαδρομή προς τον θάνατο και ταυτόχρονα προς την αλήθεια…

Δ. Ι. ΚΑΡΑΣΑΒΒΑΣ