Ο Γερμανός Φιλόσοφος και Κοινωνιολόγος Γιούργκεν Χάμπερμας (γεν. 1929), στο σύντομο Δοκίμιό του «Η Συμβολή των Εβραίων Φιλοσόφων στον Γερμανικό Ιδεαλισμό» (Εκδ. Έρασμος, Μτφρ. Ρεβέκκα Πεσσάχ, Επίμετρο Στεφ. Ροζάνης, Αθήνα 2021), μας θυμίζει την προσφορά των Γερμανοεβραίων Στοχαστών στο πλάτεμα της Γερμανικής Σκέψης.
Ο Γιούργκεν Χάμπερμας ανήκει στην παράδοση της Κριτικής Θεωρίας και στο παρόν Δοκίμιο εστιάζει στο τεράστιο φιλοσοφικό πεδίο του Γερμανικού Ιδεαλισμού και τις επιρροές που δέχτηκε από την σκέψη Γερμανοεβραίων Στοχαστών.
Ο Γιούργκεν Χάμπερμας ανασύρει στη μνήμη τους Γερμανοεβραίους Στοχαστές, αναφερόμενος ονομαστικά στις περιπτώσεις των : Μάρτιν Μπούμπερ, Φραντς Ροζενβάϊχ, Χέρμαν Κοέν, Μόζες Μέντελσον, Μάρκους Χερτς, Σόλομον Μαϊμόν, Όττο Λίμπμμαν, Έρνεστ Κασσίρερ, Άρθουρ Λίμπερτ, Ρίχαρν Χένιγκσβαλντ, Έμιλ Λάσκ, Γιόνας Κον, Μαξ Άντλερ, Όττο Μπάουερ, Έντμουντ Χούσσερλ, Λούντβιχ ΒιντγκενστάΪν, Όττο Νόϋρατ, Φρίντριχ Βάϊσμαν, Βάλτερ Μπένγιαμιν, Γκέοργκ Ζίμμελ, Γκέοργκ Λούκατς, Τέοντορ Αντόρνο, Χάννα Άρεντ, Χέλμουτ Πλέσσνερ, Μαξ Σέλερ, Φραντς Οππενχάϊμερ, Γκότφριντ Σάλομον, Καρλ Γκρύνμπεργκ, Καρλ Μανχάϊμ, Μαξ Χορκχάϊμερ, Έρνεστ Μπλοχ, Χέρμπερτ Μαρκούζε, κ.ά. Όλοι τους συνέβαλαν παραγωγικά ώστε να ενισχυθούν κεντρικά στοιχεία της Φιλοσοφίας του Γερμανικού Ιδεαλισμού, σε έναν ανοιχτό διάλογο ανάμεσα στον Προτεσταντισμό, την Εβραϊκή Παράδοση και την Νέο-Καντιανή Σκέψη.
Δ. Ι. ΚΑΡΑΣΑΒΒΑΣ