Ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Ματθαίος πριν γίνει μαθητής του Χριστού ονομάζονταν Λεβή και εργάζονταν σαν τελώνης.
Ο πατέρας του κατάγονταν από την Γαλιλαία και ονομάζονταν Αλφαίος. Τον είδε ο Χριστός έξω από το τελωνείο της Καπερναούμ και του είπε να τον ακολουθήσει και να γίνει μαθητής του.
Ο Ματθαίος τον ακολούθησε, εγκαταλείποντας το αμαρτωλό για την εποχή εκείνη επάγγελμά του. Φιλοξένησε τον Κύριο στο σπίτι του, προσκαλώντας και πολλούς άλλους τελώνες, που την εποχή εκείνη θεωρούνταν θεωρούνταν αμαρτωλοί άνθρωποι, με τους οποίους ο Ιησούς συνέφαγε και συζήτησε.
Οι Φαρισαίοι, όταν είδαν αυτή την ενέργεια του Κυρίου, τον κατηγόρησαν ότι συντρώγει με τελώνες και αμαρτωλούς. Ο Ιησούς το άκουσε και είπε εκείνα τα θαυμάσια λόγια: «Οὐ γὰρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν» (Ματθαίου, θ' 13).
Δηλαδή, λέει ο Κύριος, δεν ήλθα για να καλέσω εκείνους που νομίζουν τους εαυτούς τους δίκαιους, αλλά ήλθα να καλέσω τους αμαρτωλούς, για να μετανοήσουν και να σωθούν.
Το 64 ο Ματθαίος έγραψε το πρώτο Ευαγγέλιο, το οποίο κήρυξε στην Παλαιστίνη, στην Περσία και στην Αιθιοπία όπου και πέθανε μαρτυρικά.
Το Ευαγγέλιό του είναι το πρώτο βιβλίο της Καινής Διαθήκης και το μεγαλύτερο σε έκταση, μαζί με τις Πράξεις των Αποστόλων.
Το «κατά Ματθαίον» Ευαγγέλιο και οι Πράξεις των Αποστόλων είναι δυο ιερά και θεόπνευστα βιβλία από 28 κεφάλαια το καθένα. Το «κατά Ματθαίον» Ευαγγέλιο διαβάζεται στην Εκκλησία σε δεκαεπτά Κυριακές μετά την Κυριακή της Πεντηκοστής, καθώς και σε δυο ακόμα Κυριακές, της Απόκρεω και της Τυροφάγου.
Αλλά και στις καθημερινές λειτουργίες διαβάζονται περικοπές από το «κατά Ματθαίον», καθώς και σε Δεσποτικές εορτές και πολλές εορτές Αγίων.
Στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου παρουσιάζονται εικοσιεννέα σημεία από τη διδαχή και τα θαύματα του Ιησού Χριστού.
Μερικά απ’ αυτά είναι· η προσκύνηση των μάγων, η φυγή της Αγίας Οικογένειας στην Αίγυπτο, η σφαγή των νηπίων, το εγκώμιο για τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, η παραβολή του κακού δούλου, η παραβολή των εργατών του αμπελώνα, ο ταλανισμός των φαρισαίων, η παραβολή των δέκα παρθένων, η δευτέρα παρουσία και η καθολική κρίση.
Ένας από τους αρχαίους εκκλησιαστικούς συγγραφείς, ο Παπίας Επίσκοπος Ιεραπόλεως, το 130, μας δίνει την πληροφορία ότι «Ματθαίος… τη εβραΐδι διαλέκτω τα λόγια συνεγράψατο, ηρμήνευσε δε αυτά ως ην δυνατός έκαστος».
Δηλαδή το «κατά Ματθαίον» Ευαγγέλιο γράφτηκε πρώτα στα εβραϊκά κι ύστερα μεταφράστηκε στα ελληνικά. Στο Ευαγγέλιο του ο Ματθαίος αναφέρει πολύ συχνά τη φράση «βασιλεία των ουρανών», γι’ αυτό και το «κατά Ματθαίον» Ευαγγέλιο ονομάζεται Ευαγγέλιο της βασιλείας.
Στα κεφάλαια 5 και 7 είναι η περιώνυμη «επί του όρους» ομιλία, που την αναφέρουν και πολλοί που δεν είναι χριστιανοί, όπως ο μεγάλος Ινδός πολιτικός Μαχάτμα Γκάντι.
Η μνήμη του τιμάται στις 16 Νοεμβρίου. Θεωρείται ο προστάτης των τελωνειακών υπαλλήλων.
Απολυτίκιον
«Θείας ἤκουσας, φωνῆς τοῦ Λόγου, καὶ τῆς πίστεως, τὸ φῶς ἐδέξω, καταλείψας τελωνείου τὸν σύνδεσμον ὅθεν Χριστοῦ τὴν ἀπόρρητον κένωσιν, εὐηγγελίσω Ματθαῖε
Ἀπόστολε. Καὶ νῦν πρέσβευε, δοθήναι τοὶς σὲ γεραίρουσι, πταισμάτων ἱλασμὸν καὶ μέγα ἔλεος».
