Μια άγνωστη και δραματική ιστορία, την τελευταία μέρα της μάχης της Νάουσας, μεταξύ του Εθνικού Στρατού και των κομμουνιστών ανταρτών, φέρνει στο φως η πένα του Τάσου Καραμπατζού. O πρώην δήμαρχος παραθέτει ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία για τον υποσμηναγό της Βασιλικής Αεροπορίας, Φώτιο Φινίνη, που γεννήθηκε το 1925 στο Κοκκινοχώρι της Αιτωλοακαρνανίας, ο οποίος φονεύθηκε στις 14 Ιανουαρίου του 1949, με την αποχώρηση των ανταρτών από την πόλη, όταν κατά τη χαμηλή πτήση του πάνω από τη Νάουσα, έχοντας απογειωθεί από το στρατιωτικό αεροδρόμιο ΣΕΔΕΣ της Θεσσαλονίκης, δέχθηκε πυκνά αντιαεροπορικά πυρά από την ταράτσα σπιτιού στην οδό Ρήγα Φεραίου. Το Spitfire Supermarine Mk.IX με κωδικό ΤΑ863, του αείμνηστου επισμηναγού διέγραψε μια ανεξέλεγκτη διαδρομή και κατέπεσε, μαζί με τον πιλότο του, στην περιοχή "Αγριολάπατα" του Βερμίου(σ.σ προς τιμή του, όπως και προς τιμή άλλων 11 πεσόντων αεροπόρων της Πολεμικής μας Αεροπορίας έχει στηθεί μνημείο στο Οξύαλο της Ναυπάκτου).. Γνωστή η ιστορία του επισμηναγού Προκοπίου Διδασκάλου, που έπεσε στην περιοχή "Αεροπόρος", λίγα μέτρα κάτω από την κορυφή στο Βέρμιο, στις 18 Δεκεμβρίου του 1946, χάνοντας τον προσανατολισμό του σε αποστολή αναγνώρισης του ΔΣΕ. Η ιστορία όμως του υποσμηναγού Φινίνη είναι τόσο διαφορετική, με την εύρεση της σορού του να γίνεται...επτά χρόνια αργότερα, το 1956, από μια ομάδα πιτσιρικάδων Ναουσαίων, που κατέβαιναν από την κορυφή του βουνού. Δείτε την εξαιρετική περιγραφή του Τάσου Καραμπατζού, τον οποίο σίγουρα η ιστορία θα ευγνωμονεί, αφού μας δίνει ανέκδοτα στοιχεία για το θάνατο ενός ακόμη νέου ανθρώπου, στο χαλασμό της Νάουσας και τη δίνη του εμφυλίου πολέμου.
Θόδωρος Ελευθεριάδης
Η διήγηση του Τάσου Καραμπατζού
Όμως η αεροπορική ιστορία του εμφυλίου στη Νάουσα έχει και μια ακόμη άγνωστη συνέχεια, καθώς ο Προκόπιος Διδασκάλου δεν ήταν ο μόνος αεροπόρος που δέχτηκε το Βέρμιο στην αγκαλιά του.
Β. Φώτιος Φινίνης Είναι θαρρώ η ώρα να μοιραστώ μαζί σας και μια ακόμη ιστορία αεροπορικού δυστυχήματος στην ίδια περιοχή και μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο χαμηλά, στη θέση «Αγριολάπατα». Για όσους δεν γνωρίζουν τα ιδιαίτερά μας τοπωνύμια, σημειώνω ότι έτσι λέμε ολόκληρη την πλαγιά που βρίσκεται αριστερά από τις χιονοδρομικές πίστες των Πηγαδιών και η οποία ξεκινάει πάνω από τη Ντορντόπολη και φτάνει μέχρι ψηλά στα «γκόλια» στο γνωστό μας «Σαλέ» στα 2010μ. Η ονομασία βγήκε από τη λέξη «λάπατα» και τα άγρια αδελφάκια τους που φυτρώνουν στο βουνό, είναι χορταρικά με τα οποία οι Ναουσαίες νοικοκυρές έφτιαχναν κάποτε πεντανόστιμες πίτες. Τη συγκεκριμένη ιστορία που περιγράφω σήμερα, μου την διηγήθηκε κάπου τη δεκαετία του ’80 ο θείος μου (αδελφός του μπαμπά μου) ο Τάσης Δημ. Καραμπατζός (1928-2012) και έχει θαρρώ, τη δική της αξία: Ήταν λοιπόν καλοκαίρι του 1956, όταν είχαν πάει για τσιάϊ μια παρέα από παιδιά ψηλά στις κορφές. Οι φίλοι ήταν 7-8 άτομα ηλικίας 25-30 χρόνων, μεταξύ δε αυτών ήταν κι ο εξάδελφός του Γιάννης (Γιάγκος) Δημ. Καραμπατζός, ο Θανάσης Στερ. Μπαμίχας, ο Σωτήρης Σαράφης, ο Χρήστος Καρυδάς κ.α. Γυρνώντας από τα γκόλια με το τσιάϊ στα σακιά, ξεκίνησαν από Άγιο Πνεύμα να κατεβαίνουν προς τα Τρία Πηγάδια μέσα απ’τα «αγριολάπατα», για να γυρίσουν στη Νάουσα. Να όμως που αφήνοντας τις γυμνές κορυφές και μπαίνοντας στο δασωμένο, δεν μπόρεσαν να βρουν το μονοπάτι και χάθηκαν κάπου μέσα στις πυκνές οξιές και στα έλατα. Όπως μου τα διηγιόταν ο θείος μου, όταν χάθηκαν, μπορεί να είχαν μεν έναν γενικότερο προσανατολισμό με κατεύθυνση προς τα κάτω στα «Τρία Πηγάδια», αλλά έπρεπε να σκίζουν το «πυκνό» και γι’ αυτό κατέβαιναν σιγά-σιγά και με μεγάλη δυσκολία. Καθώς λοιπόν είχαν προχωρήσει βαθιά μέσα στα δέντρα, ανάμεσα στις οξιές αντίκρισαν μπροστά τους ένα περίεργο πράμα! Η λέξη που μου είπε θυμάμαι, ήταν: «Σιαστισάμι»! Εντελώς Ναουσαίϊκα δηλ, όπου «σιαστίζω»= εκπλήσσομαι, παθαίνω σύγχυση, είμαι σε αμηχανία). Καθώς λοιπόν έφτασαν κοντά, είδαν ένα σωρό από συντρίμμια και παλιοσίδερα. Κοκάλωσαν.
Τα έχασαν!. Δεν μπορούσαν να εξηγήσουν τι ήταν αυτό που έβλεπαν μέσα εκεί στο σκότος του «πουθενά»! Το μυαλό τους -λόγω και των γεγονότων που είχαν προηγηθεί με τον εμφύλιο – πήγε αμέσως σε κάποιο ναρκοπέδιο ή αντάρτικο αμπρί κλπ. Ξεπερνώντας το πρώτο σοκ, άρχισαν δειλά-δειλά να περιεργάζονται τα κομμάτια αυτού του «Αγνώστου Ταυτότητας ….Προσγειωμένου Αντικειμένου» και κατάλαβαν τελικά ότι ήταν τα συντρίμμια ενός πεσμένου αεροπλάνου.
Ήταν λοιπόν ένα σκάφος του ελληνικού στρατού -τύπου «SPITFIRE»-, που είχε χτυπηθεί από τους Αντάρτες στα γεγονότα του εμφυλίου (1948-49). Από πληροφορίες που μου έδωσε πάλι ο Μανόλης ο Σωτηρόπουλος ο οποίος θυμάται ακόμη τα γεγονότα, το σκάφος αυτό χτυπήθηκε με αντιαεροπορικά πυρά από την ταράτσα ενός γνωστού σπιτιού που βρίσκεται πέριξ του Διοικητηρίου (οδός Ρ. Φεραίου) το οποίο και είχαν επιτάξει οι αντάρτες για τον αγώνα τους. Να σημειώσω επίσης ότι η στρατιωτική Αεροπορία το αναζητούσε για αρκετά χρόνια, χωρίς όμως να μπορεί να το εντοπίσει. Υπήρξαν μέχρι και υποθέσεις για αυτομόληση του πιλότου στις προς βορά χώρες! Τελικά, εκείνο το χαμένο αεροπλάνο βρέθηκε από κάποιους ….χαμένους ορεινούς πεζοπόρους! Θα το έλεγα, λεξιπλάθοντας: «μια συμπτωματική … σύμπτωση»! Από τυχαία συγκυρία λοιπόν, «εξιχνιάσθηκε» και αυτή η εξαφάνιση Αεροπόρου, λύνοντας οριστικά ένα μυστήριο που κρατούσε για αρκετά χρόνια ανοιχτό τον «φάκελο» στο Υπουργείο Άμυνας. Συνεχίζοντας ο εκ των «ευρετών» θείος μου, μου εξιστόρησε επίσης και ότι: Η άτρακτος του σκάφους είχε καρφωθεί στη ρίζα μιας οξιάς. Ο σκελετός του πιλότου έστεκε διπλωμένος και κοκαλωμένος πάνω στο πιλοτήριο!
Τα φτερά, η ουρά και τα άλλα μεταλλικά μέρη είχαν σκορπιστεί ολόγυρα στην απότομη πλαγιά ανάμεσα στα δέντρα και τα ρουμάνια. Επίσης, ότι η παρέα των νεαρών εξερευνητών, αφού «συσκέφτηκε» επί τόπου ως μια ….«κυβέρνηση του βουνού» αποφάσισε την άλλη μέρα να πάει στην Αστυνομία για να αναφέρει το απίστευτο αυτό γεγονός. Μάλιστα, ως «πειστήρια» του χαμένου εμφυλιακού ευρήματος, είχαν πάρει μαζί τους και την σωσμένη στρατιωτική ταυτότητα του πιλότου! Το γεγονός αυτό, σημάδεψε ανεξίτηλα τη μνήμη των παιδιών εκείνης της παρέας. Το όνομα του αεροπόρου ήταν: Φώτιος Φινίνης, καταγόμενος από Θεσσαλονίκη και το οποίο το θυμόταν πολύ καλά ο θείος μου και το είχα καταγράψει σε ένα κομματάκι από χαρτί, όπως ακριβώς κι όλη αυτή την περιπετειώδη ιστορία του «σιδερένιου θησαυρού». Θυμόταν ακόμη, ότι είχαν βρει δίπλα και το πιστόλι του καθώς και το προσωπικό του αλεξίπτωτο, κομμάτια άθικτα του οποίου τα κράτησε ο άλλος θείος μου ο Γιάγκος Δ. Καραμπατζός, προκειμένου να του ράψει η μάνα του -η θεία Ευγενούλα Καραμπατζού/Κούλη- ένα …..πολυτελές μεταξωτό πουκάμισο! Τι να πεις; Η ανέχεια της εποχής. Τις επόμενες μέρες το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας με οδηγούς τα παιδιά της παρέας που έκανε την ανακάλυψη, πήγαν στο σημείο με μουλάρια και φόρτωσαν όλα τα κατακείμενα παλιοσίδερα.Κάπως έτσι λοιπόν, γράφτηκε ο επίλογος μιας ακόμη «Αεροπορικής» ιστορίας του εμφυλίου που διαδραματίστηκε στο μοναδικό μας Βέρμιο. Στο βουνό και στα λημέρια του οποίου, κατέφυγαν πολλοί Ναουσαίοι αντάρτες κι όπου εκτυλίχθηκαν εκατοντάδες μάχες και αγώνες και έχει να μας διηγηθεί τη δική του ξεχωριστή και πλούσια ιστορία για τα ιδεώδη και τις Αξίες της ζωής Κλείνοντας, θα έλεγα ότι η Ηρωϊκή μας πόλη η Νάουσα, που πάντα πρωτοπορούσε στους αγώνες για Ελευθερία και Δημοκρατία, μπορεί να είναι μικρή σε έκταση χώρου, αλλά είναι απέραντη σε έκταση χρόνου και ιστορίας.
