(3ο Μέρος)
3. ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΗ
Ο Μαυροκορδάτος κατεβαίνει στην επαναστατημένη Ελλάδα τον Ιούλιο του 1821 και αποβιβάζεται στο Μεσολόγγι με την ακολουθία του (Ν. Λουριώτη, Γεώργιο Σέκερη, Μαξ Ρεμπώ, μερικούς Έλληνες και ξένους αξιωματικούς).
Αρχικά θέλησε να αποβιβασθεί στην Πάτρα, τη νόμιζε ελεύθερη, γιατί είχε λαθεμένη πληροφόρηση από γαλλικές εφημερίδες. Απόφυγε όμως το Μοριά και για έναν αλλο λόγο· εκείνη την εποχή ο Κολοκοτρώνης με τον Υψηλάντη επηρέαζαν αποφασιστικά την κατάσταση και έτσι δεν έμενε χώρος για σοβαρή υπονομευτική δράση εναντίον τους. Αριστοτέχνης όπως ήταν στην κατάστρωση σχεδίων μακράς πνοής και διορατικός, ικανός να εκτιμά ανθρώπους και πράγματα και να οργανώνει τις πολιτικές του επιχειρήσεις, είδε αμέσως ότι η Δυτική Ελλάδα ήταν έδαφος πολιτικά παρθένο και κατάλληλο προς εκμετάλλευση για την αντίδραση κατά του Υψηλάντη. Η διαίρεση που είχε αρχίσει μεταξύ των οπλαρχηγών καθώς και η διάσταση μεταξύ προκρίτων και στρατιωτικών, ήταν ευνοϊκή για την επικράτηση εκείνου που θα γνώριζε να πολιτευτεί κατάλληλα.
Γράφει, λοιπον, στον Υψηλάντη ότι μπαίνει στις διαταγές του και περιμένει να τον διατάξει "ως δούλον πιστόν της πατρίδος". ο αγαθός Υψηλαντης τον καλει να πάει στο στρατόπεδο των Τρικόρφων (κοντά στην Τρίπολη), για να συνεννοηθούν.
Εαν οι προθέσεις του Μαυροκορδάτου ήταν αγνες και η φιλοπατρία του το κυρίαρχο σ' αυτόν αίσθημα, ο δρόμος που έπρεπε να ακολουθήσει όταν εφτασε στην Ελλάδα ήταν ολοφάνερος, το έβλεπε κι ένας τυφλός. Οπως ήταν τότε τα πράγματα η πρώτη και μεγάλη ανάγκη ήταν να συγκεντρωθεί η διεσπαρμένη πολεμική ενέργεια του έθνους σε μια κεντρική και ανώτατη αρχή.
Αφού την αρχή αυτή βρέθηκε να την κατέχει άνδρας, που απολάμβανε της εμπιστοσύνης ολόκληρου του έθνους, αφού ο άνδρας αυτός ως εκ της καταγωγής του και των λοιπών περιστάσεων ήταν ο μόνος ικανός να συγκεντρώσει, όπως και συγκέντρωσε γύρω του όλους ανεξαιρέτως τους οπλαρχηγούς της Πελοποννήσου και της Στερεάς, καθώς και τους ναυτικούς προκρίτους των νησιών, αφού τη στιγμή εκείνη ακόμη και αυτοί οι πρόκριτοι της Πελοποννήσου, οι μόνοι που στην αρχή αντίπραξαν, υποτάχτηκαν, ο Μαυροκορδάτος έπρεπε και αυτός να ταχθεί με τον αρχηγό αυτό με ειλικρίνεια και αφοσίωση και να στηρίξει "πάση δυνάμει" αυτήν την κατάσταση πραγμάτων, τη μόνη δυνατή και σωτήρια.
Εαν έκανε έτσι ο Μαυροκορδάατος, κάθε αφορμή εμφυλίου πολέμου θα αποφευγόταν, ο αγώνας θα δυνάμωνε και θα μετουσιωνόταν σε πόλεμο κανονικό και τροπαιοφόρο, η διασπάθηση των εθνικών πόρων και των εξωτερικών δανείων θα αποφευγόταν, θα προλαμβανόταν η επονείδιστη διέλευση των Αιγυπτίων και τότε δεν θα συνέβαινε ο φιλελληνισμός της Ευρώπης να περιφέρει δίσκο επαιτείας κι ούτε η ταπεινωμένη μας χώρα να προσφέρει "την κεφαλήν επί πίνακι" δουλοπρεπώς στο βασιλιά της Αγγλίας.
Αντί όμως όλων αυτών ο Μ. ήρθε μελετώντας αντίπραξη και αντιπολίτευση, διχόνοια και διχοστασία.
Ο Μαυροκορδάτος αφού βολιδοσκόπησε την κατάσταση στη Δυτική Ελλάδα και διαπίστωσε ότι θα μπορούσε να την κάνει ορμητήριό του, πέρασε στο Μοριά, μα δε βιάστηκε να επισκεφθεί τον Υψηλάντη στα Τρίκορφα. Πληροφορήθηκε για τη διάσταση των προκρίτων της Πελοποννήσου και του Υψηλάντη κι αυτό τον ευχαρίτησε πολύ. Στο μεταξύ στην Αχαΐα έφτασαν και ο Καρατζάς και ο Θ. Νέγρης· για πέντε ολόκληρες μερες συνεδρίασαν στα Καλάβρυτα και καταστρώσανε τις λεπτομέρειες για την υπονόμευση της θέσης του Υψηλάντη. Στις 14 Αυγούστου έφτασε στα Τρίκορφα. Εκεί ο μεν Κολοκοτρώνης δεν άργησε να καταλάβει τον υποκριτικό και σατανικό χαρακτήρα του Μαυροκορδάτου και δεν έδειξε κανενα σεβασμό στη βελάδα που φορούσε ο νεοφερμένος ψευτοπρίγκηπας, ο δε Υψηλάντης ξεγελάστηκε από τις τσιριμώνιες του και θεωρώντας τον αφοσιωμένο πατριώτη, τον διόρισε πληρεξούσιο του για τη διοικητική οργάνωση της Δυτ. Στερεάς και μάλιστα τον εφοδίασε και με συστατικές επιστολές προς τους εκεί καπεταναίους. Πού να φαντασθεί ο ευγενής και ειλικρινής εκείνος πατριώτης ότι έτσι "έσκαβε το λάκκο του με τα ίδια του τα χέρια".
Ο Μαυροκορδάτος ζήτησε από τον Υψηλάντη να χρησιμοποιήσει το Θ. Νέγρη για την οργάνωση της Ανατολικής Στερεάς. Ο Υψηλάντης όμως δεν είχε σε υπόληψη το Νέγρη κι επειδή ο Μ. επέμενε πολύ, του έδωσε την άδεια να τον χρηιμοποιήσει σε κάποια ασήμαντη υπηρεσία, όχι όμως στη διοργάνωση της Α. Στερεάς.
Ο Μαυροκορδάτος δεν υπάκουσε στον Αρχηγό. Τοποθέτησε τον Νέγρη, ο οποίος είχε βαθιά γνώση των νομικών και πολιτικών επιστημών, διοργανωτή της Α. Στερεάς. Αυτός συνέταξε με επιδεξιότητα στη διατύπωση τους ζητούμενους οργανισμούς των δυο πολιτικών οργάνων, της Γερουσίας στη Δυτ. Ελλάδα και του Αρείου Πάγου στην Ανατολική. Τα όργανα αυτά ήταν ανεξαρτητα όχι μόνο απο το Σουλτάνο αλλά και από κάθε εθνική κυβέρνηση. Κοινός, αλλά κρυφός σκοπός και των δυο ήταν ο πόλεμος εναντίον των εξεχόντων οπλαρχηγών του τόπου. Ολοι αυτοί όφειλαν υποταγή στις διαταγές της Γερουσίας και του Αρείου Πάγου· σε περίπτωση απείθειας κηρύσσονταν ένοχοι εσχάτης προδοσίας. Η δίκη και καταδική του Γεωργ. Καραϊσκακη, του απείθαρχου και θαρραλέου "Αχιλλέα της Ρωμιοσύνης" (1), είναι ένα μόνο μικρό δείγμα για το ως που μπορούσε να φτάσει ο αδίστακτος φαναριώτης με τις ραδιουργίες του.
Σημείωση:
1. Ο Κωστής Παλαμάς αποκαλεί έτσι, "Αχιλλέα της Ρωμιοσύνης" τον Καραϊσκάκη σ' ένα ποίημα της συλλογής του "Τα δεκατετράστιχα".
Συνεχίζεται
