Συνέντευξη στην εκπομπή «Λόγια σταράτα» με το δημοσιογράφο Αλέκο Χατζηκώστα, στο ΡΑΔΙΟ ΑΙΧΜΗ-102,8 έδωσε η Σταυρούλα Λυμούση, νομική σύμβουλος του Κέντρου Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών του Δήμου Βέροιας, την Τρίτη 25/1.

Απαντώντας στην έξαρση που παρουσιάζει το φαινόμενο της πολύμορφης βίας σε βάρος των γυναικών, υπογράμμισε : «Αναζητώντας την αιτία της έξαρσης των φαινομένων βίας κατά των γυναικών που παρατηρούμε το τελευταίο διάστημα, νομίζω ότι καταλήγουμε πολλές φορές σε επιφανειακές και πιο εύκολες λύσεις. Λένε ότι μπορεί να φταίει η πανδημία, η ανεργία, οι οικονομικές δυσκολίες που υπάρχουν. Αυτό που ξεχνάμε είναι ότι υπάρχει ένας σημαντικός παράγοντας και αυτός είναι η καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου, η οποία στην ουσία τετραπλασίασε τον αριθμό των καταγγελιών στον πρώτο χρόνο από τη στιγμή που έγινε. Αυτό σημαίνει ότι αυξήθηκε ο αριθμός των καταγγελιών. Οι γυναίκες σπάνε τη σιωπή πιο εύκολα, μιλούν γι’ αυτό που τις συμβαίνει, ζητούν στήριξη και βοήθεια. Τα περιστατικά βίας υπήρχαν και εξακολουθούν να υπάρχουν. Επρόκειτο δηλαδή για ένα «αόρατο» φαινόμενο που υπήρχε και σιγά-σιγά γίνεται ορατό. Ο αριθμός των γυναικοκτονιών το 2021 και μας θλίβει και μας θυμώνει, αλλά δεν ξεχνάμε ότι στην ουσία η γυναικοκτονία δεν συμβαίνει ως κεραυνός εν αιθρία. Είναι δηλαδή η κορύφωση μιας βίαιης εξακολουθητικής συμπεριφοράς, που μπορεί να συμβάλει όλες τις μορφές π.χ τη λεκτική – συναισθηματική κακοποίηση, τη σωματική, σεξουαλική, οικονομική βία και λαμβάνει χώρα καθημερινά ή σχεδόν καθημερινά. Γι’ αυτό και στις γυναικοκτονίες βλέπουμε το ίδιο μοτίβο συμπεριφοράς. Το κρίσιμο σημείο είναι όταν η γυναίκα αποφασίζει να εγκαταλείψει μία κακοποιητική σχέση ή αμέσως αφού την έχει εγκαταλείψει. Εκεί έχουμε παρατηρήσει ότι συμβαίνουν οι περισσότερες γυναικοκτονίες».

Ο τρόπος που προβάλουν τα ζητήματα αυτά τα μεγάλα ΜΜΕ βοηθά; 

«Οι γυναίκες βλέπουμε ότι μιλούν περισσότερο τελευταία ιδιαίτερα στα σόσιαλ μίντια γι’ αυτό που τις συμβαίνει, κυρίως γιατί εκεί νοιώθουν πιο ελεύθερα να το κάνουν, γιατί δεν έχουν ν’ αντιμετωπίσουν συναισθήματα ντροπής, φόβου, της έκθεσης, οπότε αυτή η απόσταση τους δίνει θεωρητικά μεγαλύτερη ασφάλεια, για να μπορέσουν να εκφραστούν και να μιλήσουν. Αυτό όμως που ζητάμε να σταματήσει να συμβαίνει, είναι ότι μέσα απ’ αυτή την προβολή στην ουσία αυτό που γίνεται πολλές φορές είναι να αποδίδεται η κατηγορία ή η ευθύνη στο θύμα. Ερωτήσεις που ακούμε όπως π.χ με αφορμή την τελευταία υπόθεση, γιατί πήγε στο ξενοδοχείο, γιατί φορούσε αυτό το ρούχο, γιατί δεν το κατήγγειλε νωρίτερα κλπ, στην ουσία κανονικοποιούν τη βία, τη δικαιολογούν και τη διαιωνίζουν. Δηλαδή δεν βοηθούν για να σταματήσει».

Για τοπικά γεγονότα που «έπαιξαν» και σε κεντρικά ΜΜΕ, αλλά και για την κατάσταση που υπάρχει στην περιοχή, τόνισε : «Έχουν απευθυνθεί στις υπηρεσίες του Συμβουλευτικού Κέντρου περίπου 690 γυναίκες. Εξυπηρετούμε γυναίκες απ’ όλο το νομό, αλλά και από την Πέλλα που δεν έχουν Συμβουλευτικό Κέντρο. Από εμάς λαμβάνουν δωρεάν, κοινωνική, ψυχολογική και νομική στήριξη και εργασιακή συμβουλευτική και αναζητούν προστασία και αναζητούν τις επιλογές που έχουν, για να προστατευτούν αυτές και τα παιδιά τους. Στο Κέντρο είμαστε τρεις ειδικότητες: Κοινωνική Λειτουργός, Ψυχολόγος, Νομικός και παρέχονται όλες αυτές οι υπηρεσίες με την τήρηση του απορρήτου. Πολλές υποθέσεις παίρνουν το δρόμο της δικαιοσύνης. Το σημαντικό είναι ότι οι γυναίκες σπάνε τη σιωπή και φτάνουν και μοιράζονται μαζί μας και όλη αυτή η στήριξη και η αλληλεγγύη που λαμβάνουν και σπάει αυτό το ταμπού που υπάρχει για τη βία και την κακοποίηση που συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες».

Υπάρχει πρόληψη για το ζήτημα;  

«Για μας το πιο σημαντικό είναι το κομμάτι της πρόληψης. Γι’ αυτό από το 2014 το Συμβουλευτικό Κέντρο μπαίνει στα σχολεία, μάλιστα φέτος πήγαμε στα σχολεία μετά από έγκριση ενός νέου προγράμματος που απευθύνεται σε μαθητές/τριες Α’ Γυμνασίου  και αφορά την έμφυλη βία στο σχολικό περιβάλλον αλλά και σε μαθητές/τριες Α’ Λυκείου και αφορά την έμφυλη βία στις συντροφικές σχέσεις. Το κομμάτι της πρόληψης είναι σημαντικό, όπως και το κομμάτι της διαπαιδαγώγησης, που μπορεί να γίνεται και στην οικογένεια και στο σχολείο στο σύνολο των βαθμίδων εκπαίδευσης και να μην  ξεχνάμε αργότερα και στην πρόληψη που μπορεί να γίνεται στους χώρους εργασίας, μέσα από κώδικες δεοντολογίας και μέσα από κάποιες διαδικασίες, που μπορούν να βοηθήσουν τα θύματα ακόμη και στους χώρους εργασίας που μπορεί να δέχονται κάποια μορφή έμφυλης βίας, να μιλήσουν γι’ αυτό και να προστατευτούν».

Τι πρέπει να κάνει σε τοπικό επίπεδο, όταν προκύψει ζήτημα; 

«Μπορεί να επικοινωνήσει και μαζί μας με το Συμβουλευτικό Κέντρο, αλλά και με την πανελλήνια γραμμή SOS 15.900, ώστε να την παραπέμψει στο αρμόδιο Συμβουλευτικό Κέντρο. Ανήκουμε σ’ ένα πανελλήνιο δίκτυο δομών. Είμαστε ανάμεσα στα 43 Συμβουλευτικά Κέντρα  και τους 19 ξενώνες που διαθέτει το δίκτυο. Η γυναίκα για να προστατευτεί, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει είναι να καλέσει την αστυνομία τη στιγμή που συμβαίνει η πράξη, ενώ μπορεί να στείλει γραπτό μήνυμα στο «100» με τα στοιχεία της και το είδος κινδύνου και της ανάγκης. Επίσης μπορεί να κάνει μήνυση στο αρμόδιο αστυνομικό τμήμα και ν’ απευθυνθεί και στις Εισαγγελικές Αρχές και μπορεί να ζητήσει την απομάκρυνση του δράστη από την οικογενειακή κατοικία με την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων, να ρυθμιστούν ζητήματα επιμέλειας των παιδιών και διατροφής τους, να ζητήσει να μην πλησιάζει στο χώρο κατοικίας και εργασίας της, για να μπορέσει να είναι προστατευμένη».

Μήπως όμως οι υπεύθυνοι μένουν ατιμώρητοι; 

«Το απαραίτητο νομικό πλαίσιο υπάρχει στη χώρα μας. Έχει κυρωθεί η Σύμβαση της Κων/πολης για την αντιμετώπιση της βίας, θεωρώ ότι είναι επαρκές το νομικό πλαίσιο. Αυτό που υπάρχει πρόβλημα είναι η εφαρμογή του πλαισίου. Γι’ αυτό και εμείς προσπαθούμε να συνεργαζόμαστε τόσο με τις αστυνομικές αρχές όσο και με τις δικαστικές, για να υπάρχει ευαισθητοποίηση πάνω στο κομμάτι του έμφυλου χαρακτήρα αυτών των εγκλημάτων. Ακόμη και όταν ο δράστης φτάσει σε ένα ποινικό δικαστήριο, τη στιγμή κατά την οποία θα τιμωρηθεί, είναι καλό να διαμορφωθεί μία νομολογία,  κάποιες αποφάσεις από τα Δικαστήρια, όπου κατά την επιμέτρηση της ποινής θα λαμβάνεται υπόψη αυτός ο έμφυλος χαρακτήρας, ώστε να υπάρχει η αυστηρή τιμωρία και οι συνέπειες που θα έχει κάποιος, που θα ασκήσει βία, να είναι αποτρεπτικές από το να φτάσει να την ασκήσει».

Και κατέληξε, λέγοντας : 

«Είμαστε εδώ για κάθε γυναίκα που χρειάζεται τη βοήθειά μας, μπορεί να απευθυνθεί στο τηλέφωνο του Κέντρου (23310-65304), είτε στο e-mail: isotita@veria.gr, να σπάσει τη σιωπή της, να ζητήσει βοήθεια, υπάρχουν τρόποι, υπάρχουν δρόμοι. Θα πρέπει να είμαστε όλοι αλληλέγγυοι σ’ αυτές τις γυναίκες, να τις στηρίζουμε και να τις δείχνουμε το δρόμο, για να βρουν προστασία και βοήθεια».