breaking news Νέο

AΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ -Του Γιώργου Κοτζαερίδη

AΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ  -Του Γιώργου Κοτζαερίδη

Ησίοδος Εκ Κύμης Αιολίδας

 

Ήταν Επικός Ποιητής, Ο Κυριότερος Εκπρόσωπος Του Διδακτικού Έπους, Σε Αντίθεση Με Τον Όμηρο Που Ήταν Εκπρόσωπος Του Λεγόμενου Ηρωικού Έπους. Ο Ησίοδος Είναι Ο Αρχαιότερος Ποιητής Της Ευρωπαϊκής Ηπείρου Με Γνωστή Προσωπική Ζωή Και Μάλιστα Από Αυτοβιογραφικά  Στοιχεία.

Οι Αγρότες Γονείς Του Κατάγονταν Από Την Κύμη Της Αιολίδας Και Κατέφυγαν Στην Άσκρα  Ένα Άθλιο Χωριό, Όπως Το Ονόμαζε Ο Ποιητής,  Στην Νοτιοανατολική Πλευρά Του Ελικώνα Στην Περιοχή Των Θεσπιών. Η Ημερομηνία Γέννησής Του Δεν Είναι Γνωστή Αλλά  Υπολογίζεται Γύρω Στο 730 Π.Χ.  Σε Νεαρή Ηλικία Ο Ησίοδος Έβοσκε  «Άρνας» Στις Πλαγιές Του Ελικώνα Όπου, Όπως Έλεγε  Ο Ίδιος, Του Παρουσιάστηκαν Οι Ελικωνιάδες Μούσες  Και Του «Ενέπνευσαν Αυδήν Θέσπιν» Δηλαδή Του Χάρισαν Την Ποιητική  Έμπνευση.

Επειδή Μεγάλωσε Σε Αυτό Το Ιερό Και Αγροτικό Περιβάλλον Τα Ποιήματα Του Έχουν Διδακτικό Και Θρησκευτικό Περιεχόμενο, Ενώ Με Τον Ησίοδο Η Ελλάδα Βγαίνει Από Το Σκοτάδι Του Μύθου Αφοί Ο Ίδιος Αντλεί Τα Θέματα Του Όχι Μόνο Από Τη Φαντασία Αλλά Και Από Την Ζωή Φέρνοντας Έτσι Την Ποίηση Πιο Κοντά Στον Άνθρωπο. Την Τεχνική Του Στίχου Την Έμαθε  Από Λαϊκούς Στιχουργούς Του Τόπου Του  Ή Από Περαστικούς  Επαγγελματίες Ραψωδούς, Ώσπου Έγινε Και Ο Ίδιος Ένας Ερασιτέχνης Ραψωδός.

Σε Ποιητικό Αγώνα Στην Χαλκίδα, Όπου Καταμαρτυρεί Ότι Έκανε Το Μοναδικό Θαλασσινό Τα Ξίδι Της Ζωής Του, Ξεκινώντας Από Την Αυλίδα, Πήρε Το Πρώτο Βραβείο Όπου Κατά Την Παράδοση Βέβαια Νίκησε Και Τον Όμηρο.

Από Το Έπος Του «Έργα Και Ημέραι» Απ΄ Όπου Προέρχονται Όλα Τα Αυτοβιογραφικά Στοιχεία Είναι Γνωστό Ότι Είχε Έναν Αδελφό Τον Πέρση, Με Τον Οποίο Βρισκόταν  Σε Προστριβές, Εξ Αιτίας Κτηματικών Διαφορών. Η Παράδοση Αναφέρει Ότι Ο Ησίοδος Δολοφονήθηκε Στην Οινόη Της Λοκρίδας, Από Μια  Οικογένεια Που Τον Φιλοξενούσε Και Η Οποία Πίστεψε Ότι Ήταν Ο Διαφθορέας Της Αδελφής Τους.

Η Παράδοση Θέλει Τον Τάφο Του Ησίοδου Στον  Ορχομενό Βοιωτίας, Ενώ Σύμφωνα Με Μια Άλλη, Το  Μαντείο Των Δελφών Έβγαλε Χρησμό Ότι Ο Ησίοδος Θα Πέθαινε Στη  Νεμέα, Οπότε Εκείνος Κατέφυγε Στη  Λοκρίδα, Όπου Όμως Σκοτώθηκε Στον Τοπικό Ναό Του Νεμαίου Δία Και Ετάφη Εκεί.

Τα Ποιήματα Του Ησίοδου Περιείχαν Τις Πρώτες Προσπάθειες Για  Λυρική Γραφή, Ιαμβική Και Ελεγειακή. Σαν Έργα Του Ησίοδου Θεωρούνται Τα Εξής. Θεογονία, Έργα Και Ημέραι, Ασπίς, Γυναικών Κατάλογος Ή Ηοίαι, Κήυκος Γάμος, Μελαμποδία,  Πειρίθου Κατάβασις, Ιδάιοι Δάκτυλοι Κ.Α.

 Από Αυτά Έχουν Διασωθεί Τα Τρία Πρώτα  Και Αποσπάσματα Από Τα Υπόλοιπα.

Η Θεογονία Είναι Έπος, Δηλαδή Μεγάλο Αφηγηματικό Ποίημα Αποτελούμενο Από 1.022 Στίχους. Αναφέρεται Στις Τοπικές Λατρείες Των Θεών Και Στην Απαρχή Του Κόσμου. Είναι Μια Σημαντικότατη Πηγή Πληροφοριών Για Την  Ελληνική Μυθολογία.

Είναι Χωρισμένο Σε 5 Μέρη : Α.Προοίμιο, Β.Κοσμογονία-Θεογονία, Γ. Τιτανομαχία Δ. Δεύτερη Φάση Της "Θεογονίας" Και Ε. Ηρωγοωνία. Στο Προοίμιο Ο Ησίοδος Υμνεί Τις Μούσες Και Τις Παρακαλά Να Του Δώσουν Έμπνευση. Στη "Θεογονία" Μας Αφηγείται Πως Δημιουργήθηκε Ο Κόσμος Και Οι Θεοί Και Αναφέρει Πως Όλα Ξεκίνησαν Από Το Χάος. Στη Συνέχεια Γεννήθηκε Η Γη, Ο Τάρταρος Και Ο Έρωτας.

Από Το Χάος Γεννήθηκε Το Έρεβος Και Η Μαύρη Νύχτα Που Γέννησαν Τον Αιθέρα Και Την Ημέρα. Αργότερα Η Γη Γέννησε Τον Ουρανό Και Από Την Ένωση Αυτών Των Δύο Δημιουργήθηκαν Ο Ωκεανός, Οι Τιτάνες, Οι Κύκλωπες Και Οι Εκατόγχειρες. Ένας Από Τους Τιτάνες, Ο Κρόνος Έκανε Παιδιά Με Τη Ρέα, Φοβούμενος Όμως Μη Χάσει Την Ηγετική Του Θέση, Που Είχε Σφετεριστεί Από Τον Πατέρα Του Τον Ουρανό, Άρχισε Να Καταπίνει Τα Παιδιά Του.

Ένα Από Αυτά Ήταν Και Ο Δίας, Ο Οποίος Όμως Γλίτωσε. Ύστερα Αφηγείται Πως Ο Προμηθέας Έκλεψε Τη Φωτιά Από Τους Θεούς Και Την Έδωσε Στους Ανθρώπους. Οργισμένος Τότε Ο Δίας Διέταξε Τον Ήφαιστο Να Πλάσει Την Πανδώρα, Την Πρώτη Γυναίκα Στον Κόσμο, Για Να Φέρει Δυστυχία Στους Ανθρώπους Ενώ Έδεσε Τον Προμηθέα Με Άλυτα Δεσμά Σε Έναν Βράχο Στον Καύκασο Και Έστειλε Έναν Αετό Εκεί Για Να Του Τρώει Το Συκώτι, Που Κάθε Μέρα Ανανεωνόταν.

Στη Συνέχεια Αναφέρεται Στους Εκατόγχειρες Που Τους Είχε Δέσει Ο Κρόνος Στο Άλλο Άκρο Της Γης. Στην Τιτανομαχία Ο Δίας Τους Ελευθέρωσε Ώστε Να Τους Χρησιμοποιήσει Ως Συμμάχους Στη Μάχη Εναντίον Των Τιτάνων, Όπου Εντέλει Νίκησαν Οι Θεοί. Στη Δεύτερη Θεογονία Μας Διηγείται Πως Μετά Από Αυτή Την Νίκη Οι Θεοί Αναγνώρισαν Σαν Κυρίαρχο Τους Τον Δία, Ενώ Στην Ηρωγονία Αναφέρει Τους Ημίθεους Ήρωες Που Γεννήθηκαν Από Θνητούς Πατέρες Και Αθάνατες Γυναίκες.

Στο Έργα Και Ημέραι Ο Ησίοδος Κάνει Λόγο Για Τα Ηθικά Διδάγματα Που Πρέπει Να Ακολουθούν Οι Άνθρωποι. Επίσης Δίνει Συμβουλές Στους Αγρότες Για Την Καλλιέργεια Της Γης Και Αναφέρει Πως Η Εργασία Είναι Ο Μόνος Δρόμος Που Εξασφαλίζει Την Επιτυχία.

Έργον Δ' Ουδέν Όνειδος, Αεργίη Δέ Τ' Όνειδος" Δηλαδή "Καμία Εργασία Δεν Είναι Ντροπή, Ντροπή Είναι Να Μη Δουλεύει Κανείς". Στο Ίδιο Έργο Δίνει Ακόμα Συμβουλές Για Ναυτιλιακά, Εμπορικά Και Γεωργικά Έργα, Καθώς Και Για Τον Γάμο, Την Ανατροφή Των Παιδιών, Προσπαθώντας Να Προτρέψει Τον Άνθρωπο Να Γίνει Πιο Καλός Και Πιο Ενάρετος.

Στον Κατάλογο Γυναικών Ή Ηοίαι Ο Ησίοδος Πιστός Στην Ιδέα Της Κοινής Καταγωγής Θεών Και Ανθρώπων  Εγκωμίασε Θνητές  Μυθικές  Ηρωίδες Οι Οποίες  Ζευγαρώθηκαν Με Θεούς Και Γέννησαν Ήρωες Και Γενάρχες Του Ελληνισμού.  Στο  Ασπίς  Γίνεται Λόγος Για Την Μονομαχία Του Ηρακλή Και Του Κύκνου.

Ο Ησίοδος Έκανε Ποιητικό Έργο Με Έντονο Λαϊκό Χαρακτήρα. Αυτή Η Διαπίστωση Ισχύει Και Για Την Θεογονία Του, Αφού Και Σε Αυτή Απέδωσε Την Λαϊκή Αντίληψη Για Τους Θεούς Και Τον Κόσμο,  Διατηρώντας Απόσταση Από Τις Επίσημες Εκδοχές Της Θρησκευτικής Διδασκαλίας, Και Τις Ειδικές Θεολογικές Έννοιες Τις Οποίες Ενδεχόμενα Απηχούσαν Αργότερα  Ποιητές, Όπως Ο Σοφοκλής, Ο Αισχύλος, Ο Πίνδαρος. Ο Ησίοδος  Έστρεψε Το Ενδιαφέρον Του Στον Άνθρωπο Της Καθημερινής Εμπειρίας Και Μάλιστα Στην Σχέση Του Με Τον Κόσμο Και Την Κοινότητα, Γεγονός Που Επέδρασε Καταλυτικά Στον Αρχαίο Κόσμο Και Προετοίμασε Την Μετάβαση Από Την Επική Στην Λυρική Ποίηση.

Δεν Ακολούθησε Τον Όμηρο Στο Επιβλητικό Και Μεγαλόπρεπο Ύφος Του,  Έμεινε Πιστός Στα Λιτά Μέσα Του Λαϊκού Λόγου Και Πέτυχε Μια Ωριμότητα Που Του Έδωσε Την Ευχέρεια Να Εκφράσει Και Την Λαϊκή Σοφία  Στην Σκέψη Και Την Ανάλογη Μαστοριά Στην Τεχνική Του.

Συνέθεσε Έπη  Με Στέρεο Σχέδιο Και Προχωρημένη Δομή, Από Τα Οποία Συνάγεται Ότι Ο Ησίοδος Από Την Μια Εκμεταλλεύτηκε Κατάλληλα Την Τεχνική Των Προδρόμων Του Και Από Την Άλλη Πήρε Πρωτοβουλίες  Που Συνετέλεσαν Στη Μορφολογική Εξέλιξη Του Ελληνικού Ποιητικού Λόγου. Εκφράζοντας Το Πνεύμα Της Μεταηρωικής Εποχής Του Ο Ησίοδος Κυριαρχήθηκε  Από Τα Βασικά Ερωτήματα Του Ανθρώπου Για Τη Φύση Και Τη Ζωή, Τη Γνώση Και Την Πράξη, Αυτά Που Με Κατάλληλες Διεργασίες Επί Έναν Αιώνα Μετά Τον Ησίοδο, Γέννησαν Την Ελληνική Φιλοσοφία Και Επιστήμη.

Χαρακτηριζόμενος Από Την Τάση  Για Ταξινόμηση Των Αντιλήψεων Της Εποχής Του Γύρω Από Τις Δυνάμεις Του Κόσμου Και Τις Αξίες Της Ζωής Και Έχοντας Ως Πρότυπα Τους «Καταλόγους» Με Γενεαλογίες Από Την Παλαιότερή Του «Καταλογική Ποίηση», Έδωσε Με Τη Θεογονία  Μια Γενεαλογία Των Θεών Και Των Φυσικών Δυνάμεων, Με Τα «Έργα Και Ημέραι» Μια Γενεαλογία Του Ανθρώπου Και Του Πολιτισμού Και Με Τον «Γυναικών Κατάλογον» Μια Γενεαλογία Του Ελληνισμού.

Με Την Κοινωνική Σκέψη Του Ο Ησίοδος  Ξεχώρισε Ακόμη Περισσότερο Από Την Ποίηση Του Ομήρου. Αρνούμενος Κάθε Μορφή Βίας, Από Την Απλή Έριδα, Που Δεν Είναι Η Αγαθή Δημιουργική Άμιλλα, Ως Τον Πόλεμο Που Αφανίζει  Τα Γένη Των Ανθρώπων «Ες Ευρώεντα Δόμον Κρυερού Αίδαο»  Διακατέχονταν Από Το Αίσθημα  Της Δικαιοσύνης, Με Το Οποίο  Επιχειρούσε Να Αναχαιτίσει  Τη Γενική Απαισιοδοξία Του  Για Την Ανθρώπινη Μοίρα.

Ανήκοντας Στην Κοινωνικά Και Οικονομικά Ανερχόμενη Τάξη Των Εργαζομένων, Απέκρουσε Την Παλιά Αριστοκρατική Αντίληψη Που Δεν Αναγνώριζε Στην Εργασία Ηθική Αξία,  Και Υποστήριξε Ότι Η Εργασία Όχι Μόνο Δεν Είναι Όνειδος Αλλά Και Προσπορίζει Πλούτο, Δύναμη Και Τιμή. Με Τις Πρωτοβουλίες Που Πήρε Ο Ησίοδος  Να Παρεμβάλλει Στα Ποιήματα Του Ειδήσεις  Για Την Προσωπική Του Ζωή, Για Πράγματα Και Πρόσωπα Που Δεν Ήταν Μυθικά Αλλά Υπαρκτά Στο Άμεσο Περιβάλλον Του, Αλλοίωσε Την Αντικειμενική Ποίηση Του  Ηρωικού Έπους  Και Άνοιξε Τον Δρόμο Στη Λυρική Ποίηση, Που Έστρεψε Το Ενδιαφέρον Στο Εγώ, Εδώ Και Τώρα.

Με Τα Θέματα  Και Τους Προβληματισμούς Του Πάνω Σε Αυτά Έγινε Πρόδρομος Και Της Φιλοσοφίας. Από Την Αμείλικτη Κριτική Του Ξενοφάνη Και Του Ηράκλειτου, Βεβαιώνεται Ότι Ήδη Από Τον 6ο π.Χ. Αιώνα  Ήταν Αναγνωρισμένος Ως «Διδάσκαλος Πλείστων»  Και Ότι Αποτελούσε Μαζί Με Τον Όμηρο  Το Πιο Καταξιωμένο Δίδυμο Του Αρχαϊκού Πολιτισμού.

Ειδικότερα Ο Ησίοδος Προσδιόρισε Σε Μεγάλο Βαθμό Την Μετέπειτα Θεογονική Ποίηση  Και Άσκησε Επίδραση Σε Επιμέρους Θέματα Τόσο Σε Παλιότερους Λυρικούς Ποιητές, Όπως Ο Αρχίλοχος Και Ο Αλκαίος, Όσο Και Σε Παλαιότερους Φιλοσόφους Όπως Ο Αναξίμανδρος, Ο Παρμενίδης Και Ο Εμπεδοκλής.

Το Έργο Του Αποτέλεσε  Μορφωτικό Αγαθό Και Όργανο Διδασκαλίας  Σε Όλες Τις Εποχές, Πηγή Γνώσης Για Μυθογράφους Όπως Ο Απολλόδωρος Ο Αθηναίος Και Πηγή Έμπνευσης Για Ποιητές Ως Τον Σύγχρονο Κωστή Παλαμά, Που Έγραψε Γι΄ Αυτόν Το Έργο Του «Ασκραίος». 


Σύνδεση Συνδρομητή

Καλώς Ήρθατε! Συνδεθείτε στο λογαριασμό σας

Να με θυμάσε Ξεχάσατε τον κωδικό σας;

Δεν είστε συνδρομητής; Αίτηση Εγγραφής

Ξεχάσατε τον κωδικό σας

Αίτημα Εγγραφής