breaking news Νέο

Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος

  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος
  • Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ο αποδιοπομπαίος εκσυγχρονιστής - Γράφει ο Γρηγόρης Γιοβανόπουλος

    Πέρασαν δύο αιώνες από το Φλεβάρη του 1821 που ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ,αρχηγός της φιλικής εταιρείας , πέρασε τον Προύθο επικεφαλής λίγων ανδρών  για το ραντεβού με την ιστορία. Η ελληνική επανάσταση θα ξεκινήσει στη Μολδαβία αλλά θα γιγαντωθεί κυρίως στον σημερινό Ελλαδικό χώρο καθώς το «Σχέδιον Γενικόν» της φιλικής εταιρείας αποδείχτηκε μαξιμαλιστικό και εν τέλει ανεφάρμοστο.

    Η εξέγερση στη Μολδαβία παρόλο τον αρχικό ενθουσιασμό  και τις μικρές στρατιωτικές επιτυχίες , σύντομα επλήγη στον πυρήνα της από αυτούς που ο ονειροπόλος Υψηλάντης προσδοκούσε ουσιαστική αρωγή.

   Ο Αυτοκράτορας της Ρωσίας Αλέξανδρος Α’ πιστός στα κελεύσματα της «Ιεράς Συμμαχίας», αποκήρυξε απερίφραστα το κίνημα , διέγραψε την Υψηλάντη από την επετηρίδα των αξιωματικών του Ρωσικού στρατού και επέτρεψε  την είσοδο τουρκικών στρατευμάτων στις ηγεμονίες «Παρά τον Δούναβιν».

    Το αποτέλεσμα είχε πλέον κριθεί. Μετά από κάποιες αψιμαχίες και την καταστροφική μάχη στο Δραγατσάνι,  ο Υψηλάντης , οι αδελφοί του Γεώργιος και Νικόλαος , ο Λασσάνης , Γεράσιμος Ορφανός , ο Πολωνός Συνταγματάρχης Γαρνόφσκη και ο Κωνσταντίνος Καβαλερόπουλος περνούν τα σύνορα της Αυστρίας όπου θα φυλακιστούν σε άθλιες φυλακές για 6 χρόνια και στις 19 του Γενάρη του 1828 θα αφήσει την τελευταία του πνοή . Θάφτηκε φορώντας τη στολή του ιερολοχίτη και έμεινε στην άξενη γη 136 χρόνια μέχρι το 1964 που τα οστά του θα μεταφερθούν στην πατρίδα και θα αναπαυθούν  στην εκκλησία των Ταξιαρχών στο πεδίο του Άρεως στην Αθήνα. Εκεί αναπαύεται εκείνος που για την ελευθερία της Ελλάδας θυσίασε το αξίωμά του , την περιουσία του , την οικογένειά του , τη ζωή του.

   Στον χώρο της κυρίως Ελλάδας ο παράτολμος Παπαφλέσσας  θα ξεσηκώσει το Μοριά κάμπτοντας την αντιρρήσεις προκρίτων και αρχιερέων που έβλεπαν το φάντασμα των Ορλώφ , οι Κλεφταρματωλοί της Ρούμελης θα ξεκινήσουν με ενθουσιασμό , ο Οικονόμου θα τραβήξει στον αγώνα την «Μικρή Αγγλία» Ύδρα και τελικά σύσσωμο το ελληνικό έθνος αποφάσισε να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό.

   Μετά από αναρίθμητες μάχες , καταστροφές, σφαγές , εμφύλιες συγκρούσεις, παλικαριές και ανοησίες, στρατιωτικές και διπλωματικές επιτυχίας αλλά και αποτυχίες , μετά από 9 χρόνια αγώνα , με Πρωτόκολλο το οποίο υπογράφηκε στο Λονδίνο στις 22 Ιανουαρίου 1830 μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας και Ρωσίας και σύμφωνα με το Άρθρο 1  «Η Ελλάδα θα αποτελέσει ανεξάρτητο Κράτος και θα απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα, πολιτικά, διοικητικά και εμπορικά, τα οποία συνδέονται με πλήρη ανεξαρτησία.», η Ελλάδα κερδίζει επιτέλους την ανεξαρτησία της .

  Βέβαια τα 200 χρόνια της ανεξαρτησίας δεν ήταν βελούδινα καθώς συνοδεύτηκαν από διαμάχες , χρεοκοπίες, θριάμβους , αλλά και εμφύλιους, εθνικό διχασμό, εποποιίες , δικτατορίες , μεταπολιτεύσεις για να φθάσουμε στο σήμερα που διάγουμε περίπου μισό αιώνα κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.

    Οι πρωταγωνιστές του αγώνα της ανεξαρτησίας  απολαμβάνουν τιμές, επαίνους , δίνονται τα ονόματά τους σε δρόμους , πλατείες , στάδια , γήπεδα, αίθουσες , καράβια κ.α.

  Οι μορφές τους στέκονται ψηλά στη συνείδηση του λαού σαν να μην υπήρξαν άνθρωποι με προτερήματα και ελαττώματα , αλλά μυθικοί ήρωες, , ημίθεοι , άγιοι , ιδέες.

  Αλλά αν ερευνήσουμε το μέγεθος της αναγνωρισιμότητας αυτών των ηρώων θα δούμε πως ,όχι άδικα , η πλάστιγγα γέρνει προς το μέρος των στρατιωτικών. Δεν θα μπορούσε βέβαια να γίνει διαφορετικά καθώς ο αγώνας ήταν κυρίως πολεμικός. Αλλά δεν ήταν μόνο οι πολεμικές επιχειρήσεις που έκριναν την επιτυχία της Επανάστασης. Αν δούμε με νηφαλιότητα τον αντικειμενικό σκοπό των εξεγερμένων θα διαπιστώσουμε πως το ελληνικό έθνος επιδίωκε την πολιτική του αυτοδιάθεση , τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους.

Αλλά το κράτος , όπως και κάθε κράτος πρέπει να έχει πρωτίστως διοίκηση.

Η διεξαγωγή του αγώνα απαιτεί επίσης διοίκηση , συντονισμό, εφόδια , επικοινωνία με άλλους λαούς, αναζήτηση συμμάχων και συμμαχιών  , διπλωματία , πολιτικούς χειρισμούς , όραμα .

Οι στρατιωτικοί αρχηγοί της επανάστασης και στη στεριά και στη θάλασσα υπήρξαν εξαιρετικοί , αλλά το όραμά τους πιθανόν να περιορίζονταν στην κληρονομική ηγεμονία της περιοχής τους  με μια σχετική αυτονομία από τους Τούρκους.  Ακόμα και ο σπουδαίος «Γέρος του Μοριά» φανταζόταν μόνο την Πελοπόννησο ως χώρο δράσης και διάκρισής του.

΄  Διαπράττεται εδώ μια ιστορική αδικία καθώς παρότι – και δικαίως- τα ονόματα και οι μορφές του Στρατηγού Κολοκοτρώνη , του «γιου της Καλογριάς» Γεώργιου Καραϊσκάκη, Ανδρέα Μιαούλη, Οδυσσέα Ανδρούτσου, Κωνσταντίνου Κανάρη , Νικήτα Σταματελόπουλου -Νικηταρά, Μάρκου Μπότσαρη , Κίτσου Τζαβέλλα , Γιάννη Μακρυγιάννη , Λασκαρίνας Πινότση- Μπουμπουλίνας , Μαντώς  Μαυρογένους και πολλών άλλων τιμώνται ποικιλοτρόπως , θα έπρεπε να υπάρχουν και οι μορφές των «πολιτικών» του αγώνα καθώς ο ρόλος τους ήταν σπουδαίος και μάλλον υποβαθμισμένος.  Ονόματα όπως Ιωάννης Κωλέττης , Αναστάσιος Πολυζωίδης , Θ. Νέγρης , Αθ. Κανακάρης , Κανέλλος Δεληγιάννης ,  Ανδρέας Λόντος, Ανδρέας Ζαΐμης, Γεώργιος Σισίνης, Σπυρίδων Τρικούπης, Περικλής Αργυρόπουλος, Θεόκλητος Φαρμακίδης , σχετικά άγνωστα στο ευρύ κοινό  έπαιξαν σημαντικό ρόλο και κατά τη διάρκεια του αγώνα αλλά και κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του ελληνικού κράτους. Ο σπουδαιότερος όλων όμως κατά τη άποψη πολλών ιστορικών Ελλήνων και ξένων υπήρξε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος,

Σ’ αυτόν είναι αφιερωμένο το παρόν κείμενο που φυσικά δεν «κομίζει γλαύκας εις Αθήνας»  αλλά φιλοδοξεί να καταγράψει και να κάνει περισσότερο γνωστά στοιχεία , χαρακτηριστικά , ενέργειες , πρωτοβουλίες , άγνωστα περιστατικά, γραπτά , του χαρισματικού αλλά και τόσο παρεξηγημένου Έλληνα που πρωταγωνίστησε και καθόρισε όσο κανείς την πορεία του αγώνα για την ανεξαρτησία.

ΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ  ΠΟΥ ΤΟΝ ΣΥΝΟΔΕΥΑΝ

   Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος παραμένει ακόμα το μαύρο πρόβατο του 21. Η φήμη  του στη νεοελληνική συνείδηση είναι αποτέλεσμα κάποιων ιδεολογημάτων που επειδή αναπαράγονται με μικρές παραλλαγές ανάλογα με τα κατά καιρούς συμφέροντα κατέληξαν να γίνουν ανθεκτικά  στερεότυπα.

    Ας δούμε ενδεικτικά τους αρνητικούς χαρακτηρισμούς αλλά και τις κατηγορίες που τον συνόδευαν από τότε που πάτησε το πόδι του στην επαναστατημένη Ελλάδα , στο Μεσολόγγι στις 20 Ιουλίου 1821: «Παραγκώνισε τον Δ. Υψηλάντη», «συμμάχησε με τους κοτζαμπάσηδες (προκρίτους)», «εξώθησε στην προδοσία τον Γώγο Μπακόλα και τον Βαρνακιώτη», «καταδίωξε τον Καραϊσκάκη», «εξώθησε στην προδοσία και συνέργησε στη δολοφονία του Οδυσσέα Ανδρούτσου», «ενήργησε για το αγγλικό δάνειο», «είχε την ιδέα για την αίτηση αγγλικής προστασίας και παραπλάνησε τον Κολοκοτρώνη να υπογράψει», «έπεισε τον Μιαούλη να κάψει τον στόλο», «σφετεριζόταν τον τίτλο του πρίγκιπα», «καθιέρωσε ανεφάρμοστο πολίτευμα», «αντιτάχθηκε στην έλευση του Καποδίστρια», «άνοιξε στον Ιμπραήμ τις πύλες της Πελοπον­νήσου», «δολοφόνησε τον Καραϊσκάκη», «δολοφόνησε τον Καποδίστρια», «ήθελε ν’ αλλάξει τη θρησκεία του έθνους», «ήταν πράκτορας του Μέτερνιχ», «ήταν έτοιμος να λιποτακτήσει από το Μεσολόγγι», «λιποτάκτησε από τη Σφακτηρία», ήταν «τζιράκι της Κωνσταντινου­πόλεως», «ήταν αβυσσαλέος, ραδιούργος, πανούργος, μηχανορράφος, όργανο των Τούρκων», «εχθρός των λαϊκών μαζών», «ο μαύρος άνθρωπος της επανά­στασης που αποπλάνησε τον Τρικούπη, Μάρκο Μπότσαρη, Πολυζωΐδη, Πραΐδη, Δραγούμη, Μιαούλη, Κουντουριώτηδες, Κάλβο, Σέλλεϋ, Μαίρη Σέλλεϋ, Μπάυρον»,

ήταν «Φαναριώτης»……….

«φορούσε βελάδα»……….. 

«φορούσε γυαλιά»………….

    Υπάρχουν βέβαια και οι απόψεις συγχρόνων του ,που αποτυπώθηκαν σε  έγγραφα, απομνημονεύματα , ιστορικά πονήματα . Ας δούμε ενδεικτικά τις σημαντικότερες από αυτές:

  • Μακρυγιάννης :«ο δουλευτής … των Τούρκων, ο Μαυροκορδάτος…ο αγαπημένος των τυράγνων» (σ. 144) «απαρατήθη [από την πρωθυπουργία] κ’ έδειξε φιλελεύτερα αιστήματα» (σ. 179)
  • Κωνσταντίνος Μεταξάς :«καίτοι κυριευόμενος υπό φιλαρχίας, ήτον όμως ικανός, νουνεχής και με πείραν» (σ. 54)
  • Νικόλαος Σπηλιάδης  :«θα καταδιαιρέσει τους Έλληνας, και θα καταστήσει θέατρον εμφυλίων πολέμων και ταραχών την Ελλάδα, και θα την ρίψει εις μυρίας συμφοράς…» (τ. Α΄σ. 355). ….«Άρα ο Μαυροκορδάτος έσωσε το Μισολόγγι διά της γενναίας αποφάσεώς του και της επιμονής τού να κλεισθή εις αυτό, και διά της επιτηδειότητός του εις το να κερδίση καιρόν διαπραγματευόμενος με τους Τούρκους (τ. Α΄σ. 486)
  • Ιωάννης Φιλήμων :«να σπείρωσι [ο Μαυροκορδάτος και ο Νέγρης] την διχόνοιαν και μέχρις αυτής του χωρικού της καλύβης».
  •  Παλαιών Πατρών Γερμανός, σ. 41)  :«Διά παιδείας και πείρας πολιτικής, διά νοός ωρίμου και πνεύματος γενικού συγκεκροτημένος και όνομα φέρων εγνωσμένης οικογενείας ηγεμονικής, ο Μαυροκορδάτος ήνονε μεθ’ όλων αυτών και δυσπαράμιλλον  αοκνίαν  γραφικήν, και ζήλον πλήρη διά τον αγώνα, και μετριότητα [μετριοπάθεια] εσκεμμένην προς παν πολιτικόν  βήμα, από των κατωτέρων προβαίνων εις τα ανώτερα» (1859, Δοκίμιον Ιστορικόν περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, τ. Δ΄ σ.190)
  • Νικόλαος Δραγούμης : «προς τη παιδεία εκέκτητο και νου οξύτητα και εμπειρίαν πραγμάτων και πυρετόν ενεργείας ακοίμητον.Είχε δε και την περί το αντιλαμβάνεσθαι και των πολυπλοκωτάτων ζητημάτων δύναμιν ισχυράν, άμα δε και το προτέρημα του πλατύνειν αυτά… και μεταδίδειν ευκρινώς προς τους άλλους» (τ. Α΄ σ.27)
  • Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος : «ο Μαυροκορδάτος υπήρξεν…ο εξοχώτερος πολιτικός ανήρ ον παρήγαγεν η επανάστασις, επενεργήσας ως ουδείς άλλος εις την τύχην του έθνους δια τε των αρετών αυτού και των ελαττωμάτων» (σ.37)
  • Δημήτριος Βερναρδάκης :«ο Μαυροκορδάτος προσήνεγκε μεν εις τον αγώνα πολυτίμους υπηρεσίας εξωτερικώς και διπλωματικώς, εσωτερικώς όμως υπήρξεν ο ολέθριος της Ελλάδος δαίμων» (σ. 32).  ….«…ως υπερέχοντος παντός άλλου κατά την νοημοσύνην και την πνευματικήν καθόλου ανάπτυξιν…» (σ. 33)
  • Αναστάσιος Γούδας :  «ο ορθώτερον σκεπτόμενος νους, και…ο δεξιότερον διεξαγαγών τας εμπιστευθείσας πολιτικάς υποθέσεις…του αγώνος» (τ. ΣΤ΄ σ. 195).

 

 

                               Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ

     Γεννήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου του 1791 στο Μέγα Ρεύμα (Αρναούτκιοϊ, ), προάστιο της Κωνσταντινούπολης, και ήταν γιος του λογίου και αξιωματούχου (ποστέλνικου) στις Παραδουνάβιες ηγεμονίες Νικολάου Μαυροκορδάτου (1744 - 1818) και της Σμαράγδας Καρατζά. Από την πλευρά του πατέρα του καταγόταν από την ισχυρή φαναριώτικη οικογένεια Μαυροκορδάτου, ήταν δε τρισέγγονος του περίφημου Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου του «Εξ Απορρήτων» ο οποίος υπήρξε  πληρεξουσίος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη συνθήκη του Κάρλοβιτς, του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου του «Φιραρή» , του Αλέξανδρου Α' Μαυροκορδάτου  δελήβεη (deli = παράτολμος, bey = άρχοντας) πρίγκιπα της Μολδαβίας,   ενώ από την πλευρά της μητέρας του από την φαναριώτικη Οικογένεια Καρατζά. Η απώτερη καταγωγή της οικογένειας του πατέρα του είναι από τη Χίο. Διδάχτηκε τα πρώτα του γράμματα από οικοδιδάσκαλο και έμαθε από νωρίς να μιλά με εξαιρετική ευχέρεια την ελληνική , την τουρκική, τη γαλλική , την Αραβική και την ιταλική . Την περίοδο 1807-1811 σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Αργότερα το 1818 στη Γενεύη θα παρακολουθήσει μαθήματα οχυρωματικής που τόσο θα τον βοηθήσουν όταν αναλάβει την οχύρωση του Μεσολογγίου κατά την πρώτη του πολιορκία από τους Τούρκους.

 

Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΟΥ

 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος με τον οποίον προσλαμβάνει ο ίδιος ο Μαυροκορδάτος τη σημασία και τη βαρύτητα του ονόματος και της οικογένειας του γενικότερα. Κάποια χρόνια αργότερα, το 1819, όταν θα βρεθεί στη Γενεύη, σε μια συνομιλία του με τον φυσιοδίφη Α. Π. ντε Καντόλ για το «σύστημα της ελληνικής αριστοκρατίας», ο Μαυροκορδάτος θα τοποθετηθεί ως εξής για τις μεγάλες οικογένειες του Φαναριού: «Ω! θέλω να σας πω ότι κατ' αρχήν είναι η δική μου! πρώτη' ύστερα έρχονται οι Υψηλάντηδες, οι Σούτσοι, κλπ, και έπειτα οι Καρατζάδες κλπ».

 Ένα άλλο στοιχείο το οποίο μας δείχνει το ενδιαφέρον του Μαυροκορδάτου για την ιστορία της οικογένειας είναι ότι είχε στα χέρια του μια γενεαλογία της οικογένειας των Μαυροκορδάτων.

Από την εξέταση του γενεαλογικού του δένδρου προκύπτει ότι ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ανήκει, τόσο από την πλευρά του πατέρα όσο και της μητέρας του, σε δύο από τις σημαντικότερες οικογένειες του Φαναριού. Έτσι, καθίσταται κληρονόμος ενός σημαντικού ονόματος, βάσει του οποίου αναγνωρίζεται ως μέλος μιας ιδιάζουσας κοινωνικής κατηγορίας, των Φαναριωτών. Μιας κοινωνικής κατηγορίας που αναλαμβάνει υψηλά αξιώματα στην οθωμανική διοίκηση αν και δεν αποτελεί μέρος της κυρίαρχης/κατακτητικής κοινωνίας, αφού αποτελείται από χριστιανούς. «Η "Γενεαλογία των Μαυροκορδάτων" ανήκε στον πρίγκηπα Γεώργιο Μαυροκορδάτο και αποτελούσε, παλαιότερα, μέρος της βιβλιοθήκης του πατέρα του.

 

 

Η ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΗ ΤΟΥ ΔΡΑΣΗ

    Ὁ Μαυροκορδᾶτος, ἀπὸ τὸ 1819 ποὺ βρισκόταν στὴν Πίζα, ἐνημερωνόταν γιὰ τὴν εὐρωπαϊκὴ πολιτική, διάβαζε τὶς διεθνεῖς συνθῆκες, ἀκόμα καὶ τὶς προκηρύξεις μοναρχικῶν καὶ φιλελεύθερων κύκλων τῆς Εὐρώπης, ἐνῶ ἦλθε σὲ ἐπαφὴ μὲ τὶς ἀρχὲς τοῦ πολιτικοῦ φιλελευθερισμοῦ. Γνώριζε τὴ γεωπολιτικὴ πραγματικότητα ποὺ καθόριζε τὶς διεθνεῖς σχέσεις καὶ προσέγγιζε τὸ ἑλληνικὸ ζήτημα βάσει αὐτῆς. Ασχολήθηκε με τη συγγραφή δύο κριτικών και πολιτικών μελετών για την ιστορία και το μέλλον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

 

 Η πρώτη μελέτη που  έγραψε  στὶς ἀρχὲς τοῦ 1820, ήταν συνταγμένη στὰ γαλλικά, μὲ τίτλο «Coup d’ oeil sur la Turquie» (Περὶ τῆς Τουρκίας). Η μελέτη αυτή δεν εκδόθηκε παρόλη την ακρίβεια και την οξυδέρκεια που την χαρακτήριζε, καθώς ο Ιωάννης Καρατζάς τον παρακάλεσε να μην το εκδώσει για να μην θεωρηθεί από τους Τούρκους ότι γράφτηκε κατά παραγγελία του.

  Ο Μαυροκορδάτος  ἔστειλε ἕνα ἀντίγραφο τοῦ συγγράματος στὸν Friedrich von Gentz, αὐστριακὸ διπλωμάτη καὶ ἄνθρωπο τοῦ Metternich,ο οποίος μάλλον το διαβίβασε στον Αυστριακό Καγκελάριο  που αρχικά το υποτίμησε αλλά αργότερα επιδοκίμασε .

Μάλιστα ο Μέγας Βεζύρης της Τουρκίας Ααλή Πασάς  έλεγε πως   

«Τέτοιο υπόμνημα περί Τουρκίας ουδέ Οθωμανός θα ημπορούσε να συντάξει με τόσην επιτηδειότητα και ακρίβειαν». Αυτό το υπόμνημα  εἶχε ὑπόψη του ὁ Prokesch von Osten ποὺ δημοσίευσε τὸ περιεχόμενό του στο έργο του για την Ελληνική επανάστασση.

   Στὸ ὑπόμνημα αὐτὸ ὀ Μαυροκορδᾶτος, παραμονὲς τῆς ἐπανάστασης τοῦ 1821, διατυπώνει  τὶς ἀπόψεις του γιὰ τὴν κατάσταση τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας καὶ εἰσηγεῖται τὴν πρότασή του γιὰ τὴν ἐπίλυση τοῦ Ἀνατολικοῦ Ζητήματος.

      Πεποίθηση τοῦ Φαναριώτη εἶναι ὅτι ἡ Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία πνέει τὰ λοίσθια, καθὼς βρίσκεται σὲ μία διαρκῆ κρίση, ἡ οποία ἐκτείνεται σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα τῆς οργάνωσης τοῦ κράτους, μὲ ἀποτέλεσμα τὴ δημιουργία φυγόκεντρων δυνάμεων ποὺ θέτουν ὑπὸ αἴρεση τὴν ἴδια τὴν ὑπόσταση τοῦ ὀθωμανικοῦ συστήματος κυριαρχίας. . Ὁ ἴδιος θεωρεῖ ὅτι ἡ Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία, στὴν κατάσταση σήψης καὶ παρακμῆς ποὺ βρίσκεται, δὲν μπορεῖ νὰ ἀνταποκριθεῖ στὸν γεωπολιτικό της ρόλο, ἀφοῦ δὲν διαθέτει τὴν ἀπαραίτητη ἰσχὺ καὶ τὶς ἀπαιτούμενες ζωτικὲς δυνάμεις γιὰ νὰ συγκρατήσει τὴ Ρωσία.

«Δεν θα ολοκλήρωνα εάν είχα στόχο να εκθέσω όλες τις αταξίες που είναι απόρροια του διοικητικού συστήματος της Τουρκίας. Οι Πασάδες και οι άλλοι αξιωματούχοι, έχοντας προηγουμένως λάβει μία εξουσία τόσο απόλυτη, σύμφωνα με όσα έχουμε πει μέχρι τώρα, την εγκαταλείπουν αρκετά δύσκολα κάποιες φορές. Έτσι προκύπτουν οι Πασβάνογλου, οι Τφσανικλί-Ογλού, οι Ντζεζάρ, οι Καραοσμάνογλου, οι Τζαπαντζαδέ και τόσοι άλλοι οι οποίοι αντιστάθηκαν μέχρι τέλους η ανοικτή εξέγερση του Πασά των Ιωαννίνων και η ανεξαρτησία, αν και συγκαλυμμένη κάτω από το πρόσχημα μιας καθολικής υπακοής, του Πασά της Αιγύπτου. Από εκεί ξεκινά αυτή η παραλυσία που έχει προσβάλει το κράτος και από την οποία δεν προβλέπει κανείς με ποιο τρόπο θα μπόρεση να ορθοποδήσει

     Ἡ ἰσορροπία τῶν Δυνάμεων, ἑπομένως, πάνω στὴν ὁποία στηρίζεται ἡ εὐρωπαϊκὴ εἰρήνη, θὰ διαταραχθεῖ, ἐπειδὴ ὁ ρωσοτουρκικὸς πόλεμος εἶναι ἀναπόφευκτος, ἀφοῦ ἡ Ρωσία ἐκμεταλλεύεται κάθε ὀλιγωρία τῆς Τουρκίας, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὸ μοναδικὸ ἐμπόδιο στὴν πάγια ἐπιδίωξή της: στὴν επέκτασή της πρὸς τὸν νότο καὶ στὴν ἀπόκτηση ἐλεύθερης πρόσβασης στὸν Εὔξεινο Πόντο καὶ στὸ Αἰγαῖο. Ὁ ἐπικείμενος αὐτὸς πόλεμος θὰ ἐπιφέρει ἐδαφικὲς ἀπώλειες στοὺς Τούρκους, οἱ ὁποῖοι δὲν θὰ εἶναι σὲ θέση νὰ προβάλουν οὐσιαστικὴ ἀντίσταση.

«Η Ρωσία, ιδιαίτερα, προσηλωμένη μόνιμα στο σύστημα επέκτασης της κυριαρχίας της προς τη μεριά της Μαύρης Θάλασσας, κύριο αντικείμενο των αξιώσεων της και των έργων της, ενθαρρυνόμενη από την προοδευτική αδυναμία της Πύλης και τις πρώτες επιτυχίες των όπλων της, δεν έπαψε να αντιμετωπίζει την εμπόλεμη κατάσταση με τους Τούρκους ως τη φυσική κατάσταση της θέσης της ως την πιο αρμόζουσα στα συμφέροντα της και, τέλος, ως ένα από τα στοιχεία της πολιτικής ύπαρξης της»

 

      Ὁ μόνος τρόπος αποτροπής αυτής της αρνητικής -για τις ευρωπαϊκές δυνάμεις- εξέλιξης, δηλαδή της ενισχυμένης παρουσίας της Ρωσίας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο και, συνακόλουθα, της ανατροπής της υφιστάμενης ισορροπίας, είναι, σύμφωνα με τον Μαυροκορδάτο, μία καταρχήν εδαφική επιδιόρθωση στο χώρο των Βαλκανίων: οι δυτικές δυνάμεις θα έπρεπε να πείσουν την Πύλη να δεχθεί την ύπαρξη τριών ανεξάρτητων ηγεμονιών στα βόρεια σύνορά της: τη Βλαχία, τη Μολδαβία (που ανήκουν στο Δοβλέτι μόνο κατά το ήμισυ) και τη Σερβία. Ὁ Μαυροκορδάτος πιστεύει πως  ἡ Οθωμανική Αυτοκρατορία, για μπορέσει να διατηρήσει την υπόστασή της, θα έπρεπε να θυσιάσει μέρος των εδαφών της στο Βορρά . Αυτή η επιλογή  θα μπορούσε να δώσει μια λύση επιβραδύνοντας  τη διατάραξη της  ισορροπίας των Δυνάμεων που θα προκαλούσε η καταστροφή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας από  τους Ρώσους.

«Προσκαλώντας την Αυστρία ως διαμεσολαβήτρια χώρα ανάμεσα σε εκείνη και τη Ρωσία, η Πύλη θα μπορούσε να πρότεινα την ίδρυση τεσσάρων ανεξάρτητων ηγεμονιών, δηλαδή της Βεσσαραβίας, της Μολδαβίας, της Βλαχίας και της Σερβίας ενωμένων μεταξύ τους με δεσμούς ομοσπονδίας, υπό την κοινή εγγύηση της Αυστρίας, της Τουρκίας και της Ρωσίας. Με αυτόν τον τρόπο η Πύλη εξασφάλιζε ένα οχύρωμα ανάμεσα σε αυτήν και τη Ρωσία και δεν είχε πια τίποτα να φοβάται από τη μεριά της Ευρώπης. Τι όμως έπραξε; Παρέτεινε έναν καταστροφικό πόλεμο τον οποίο δεν μπόρεσε να τέλειωσα παρά παραχωρώντας στη Ρωσία την Βεσσαραβία και το καλύτερο κομμάτι της Μολδαβίας. Επιπλέον, εξασφάλισε (στη Ρωσία) τη σημαντική ναυσιπλοΐα του Δούναβη και μία αμυντική συνοριακή γραμμή σε περίπτωση πολέμου. Τι κέρδισε (η Πύλη) επανακτώντας τη Βλαχία, τη Μολδαβία και τη Σερβία; Περίπου 3.000.000 πιάστρα ή 2.000.000 φράγκα, ενώ θα της χρειαστεί το διπλάσιο ποσό, ετησίως, μόνο για να διατηρεί τους Σέρβους στην υποταγή. Εξάλλου, η κυριαρχία της σε αυτές τις χώρες είναι περιορισμένη και ακόμη περισσότερο είναι αβέβαιη».

      Ωστόσο, ὁ Μαυροκορδάτος  πιστεύει πως ἡ Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είναι σε θέση να κατανοήσει τα συμφέροντά της και να πάρει τα απαραίτητα μέτρα που θα σταματούσαν την καθοδική της πορεία .  Έτσι η διάλυση του  τουρκικού κράτους  θεωρούνταν αναπόφευκτη.

«Όσον αφορά την κατεδάφιση του η οποία θα καθίστατο αναγκαία εάν δεν έμενε καμιά ελπίδα ενίσχυσης του, πιστεύω ότι χωρίζοντας για πάντα τις δύο ηγεμονίες στην αριστερή όχθη του Δούναβη και τη Σερβία για να δοθούν στην Αυστρία και αφήνοντας στη Ρωσία ένα αρκετά σημαντικό μέρος της ασιατικής ακτής στη Μαύρη Θάλασσα, στη δε Αγγλία κάποια σημαντικά νησιά όπως την Κύπρο και την Κρήτη και εγείροντας μια Ελληνική Αυτοκρατορία, αποτελούμενη από το υπόλοιπο της ευρωπαϊκής Τουρκίας και τη Μικρά Ασία, όχι μόνο αυτές οι δυνάμεις θα έβρισκαν εδώ το συμφέρον τους αλλά θα στερέωναν για αρκετό καιρό την ταραγμένη ισορροπία της Ευρώπης Μια μεγαλύτερη προβλεπτικότητα θα μπορούσε, ίσως, να επιθυμεί να δα πάνω στο θρόνο αυτής της νέας Αυτοκρατορίας έναν Ηγεμόνα, ο ενεργητικός και παράτολμος χαρακτήρας του οποίου εμπνέει πολύ σοβαρούς φόβους για την εποχή όταν θα κληθεί από το πεπρωμένο να διαδραματίσει έναν ρόλο στο θέατρο του κόσμου. Δίνοντας του μια το ίδιο μεγάλη απασχόληση όπως εκείνη να διοικήσει μια νέα Αυτοκρατορία, θα απάλλασσε την Ευρώπη από τους κινδύνους που της προετοίμαζα ο μελλοντικός προορισμός αυτού του Ηγεμόνα».

 

Το δεύτερο σύγγραμμα του Μαυροκορδάτου γράφτηκε  και αυτό στα Γαλλικά και είχε τον τίτλο: «Histoire de l’ invasion dew Turks en Europe ,et de leurs revolutions».  Το σύγγραμμα  αυτό εξίσου αξιόλογο χάθηκε με τις αποσκευές του όταν κινδύνεψε και ο ίδιος να αιχμαλωτιστεί από τους Τούρκους στις αρχές του Δεκέμβρη του 1821 πηγαίνοντας προς την Επίδαυρο για να λάβει μέρος στης Α’ Εθνοσυνέλευση.

 

 

 

Ο ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΜΕΝΗ ΕΛΛΑΔΑ

 

Ο Μαυροκορδάτος από τον Απρίλιο του 1821 ετοίμαζε πυρετωδώς την κάθοδό του στην επαναστατημένη Ελλάδα.

Επικοινώνησε με επιστολές με τον Ιγνάτιο Ουγγροβλαχίας, τον Καποδίστρια και τους φίλους του στο Παρίσι οι οποίοι υπό  την ηγεσία του Κοραή αποτέλεσαν το ελληνικό διευθυντήριο της Γαλλικής πρωτεύουσας. Ο Καποδίστριας προς τον οποίο ο Μαυροκορδάτος είχε απευθύνει μία επιστολή   με την οποία εξηγούσε  πως  παρότι δεν συμφωνούσε με την έναρξη της Επανάστασης υπό αυτές τις συνθήκες,  τώρα που αυτή ξεκίνησε θεωρούσε χρέος του να κατέβει στην Ελλάδα για να συνεισφέρει στον αγώνα. Ο Καποδίστριας  στις 17 Ιουλίου 1821 σε επιστολή του  προς τον Ιγνάτιο ανέφερε πως επαινεί την ενέργειά του και πιστεύει πως «αυτό μπορεί να αποβεί «τίμιον και ωφέλιμον».

   Ο Ιγνάτιος ο οποίος εκτιμούσε βαθύτατα τον Μαυροκορδάτο έγραψε πολλές συστατικές επιστολές προς τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, προς τους προκρίτους της Πελοποννήσου και  προς τους οπλαρχηγούς της Δυτικής Ελλάδας , εκφράζοντας την εκτίμηση του προς το πρόσωπό του  και ζητώντας από αυτούς να στηρίξουν την παρουσία του στην επαναστατημένη Ελλάδα.

  Όμως ο Μαυροκορδάτος δεν έμεινε μόνο στις συστατικές επιστολές του Ιγνατίου αλλά με δικά του έξοδα προμηθεύτηκε ένα μικρό τυπογραφείο αρκετά πυρομαχικά και όπλα ,εξειδικευμένους  οπλουργούς τους οποίους πλήρωνε ο ίδιος και αφού παρέλαβε μερικούς ακόμη Έλληνες εθελοντές όπως και Γάλλους αξιωματικούς και μηχανικούς όπως ο οι γνωστοί φιλέλληνες Raybaud και Voutier ξεκίνησε για την Ελλάδα με το πλοίο «Βαρόνος Στρογκανόφ».

    Στην Ελλάδα θα αφιχθεί μετά από πολλές περιπέτειες καθώς αρχικά θέλησε να αποβιβαστεί στην Πάτρα αλλά η παρουσία τουρκικών πολεμικών στο λιμάνι της τον αναγκάζει να αποβιβαστεί στις 22 Ιουλίου του 1821 στο Μεσολόγγι . 

Οι πρόκριτοι του Μεσολογγίου του  έκαναν πανηγυρική υποδοχή και του πρόσφεραν τη διοίκηση του τόπου τους, παρότι πριν από λίγο είχε σταλεί από το Δημήτρη Υψηλάντη ως οργανωτής της Αιτωλοακαρνανίας ο Ήβος Ρήγας. Ο Μαυροκορδάτος χωρίς να αποποιηθεί τον τίτλο που του απένειμαν παρέμενε επιφυλακτικός προσπαθώντας να γνωρίσει και να αντιληφθεί περισσότερο την κατάσταση και να έρθει σε επαφή με τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές της Επανάστασης στην περιοχή και κυρίως τον Δημήτρη Υψηλάντη.

    Στο Μεσολόγγι είχε την υποστήριξη του Προκρίτου του Μεσολογγίου Ιωάννη Τρικούπη και γνωρίστηκε και συνδέθηκε φιλικά με τον Αλέξιο Νούτσο με καταγωγή από τα Ζαγοροχώρια ο οποίος είχε μεγάλη υπόληψη ανάμεσα στους οπλαρχηγούς της Στερεάς Ελλάδας.

Αμέσως μετά επιδίωξε να συναντήσει το Δημήτρη Υψηλάντη ο οποίος βρισκόταν στο στρατόπεδο των Τρικόρφων της Αρκαδίας διευθύνοντας την πολιορκία της Τριπολιτσάς. Προς αυτόν απεύθυνε ο Μαυροκορδάτος κάποιες επιστολές προτείνοντάς του να συσταθεί τοπική διοίκηση υπό τον ίδιο στο Μεσολόγγι και να προσκληθεί ο πρώην ηγεμόνας της Βλαχίας Ιωάννης Καρατζάς και ο Μητροπολίτης Ιγνάτιος. Ο Υψηλάντης αρχικά αγνόησε τις προτάσεις του δέχτηκε όμως να τον συναντήσει στα Τρίκορφα .

Ο Μαυροκορδάτος επιθυμούσε εκτός από αυτή τη συνάντηση να κάνει και άλλες συναντήσεις με τους σημαντικότερους προύχοντες της Πελοποννήσου για τον καλύτερο συντονισμό της Επανάστασης.

Ο κύριος σκοπός του προς το παρόν ήταν η πολιτική οργάνωση της Στερεάς Ελλάδας καθώς αυτή δεν είχε ούτε κάποιο κεντρικό σημείο αναφοράς,  ούτε κάποια ενότητα στις πολεμικές επιχειρήσεις. Για να το πετύχει αυτό χρειαζόταν έστω και για τυπικούς λόγους την έγκριση του πληρεξουσίου του γενικού επιτρόπου που ήταν ο Δημήτρης Υψηλάντης.

   Στις 31 Ιουλίου 1821 θα γίνει δεκτός στο Μονοδένδρι Πατρών από πρόκριτους και οπλαρχηγούς οι οποίοι θα τον προσκαλέσουν να παρευρεθεί στη συνέλευση που προετοίμαζαν στη Ζαράκοβα ,αλλά αυτός αρνήθηκε να κάνει κάποια πολιτική κίνηση πριν τη συνάντηση με το Δημήτρη Υψηλάντη. Στο Μονοδένδρι θα φτάσουν και οι εξέχοντες Φαναριώτες Θεόδωρος Νέγρης και Ιωάννης Καρατζάς μεταφέροντας την δυσαρέσκεία τους για την απαίτηση του Υψηλάντη και διοικεί εκπροσωπώντας την «Αρχή» της Φιλικής Εταιρείας.

   Η συνάντηση με τον Υψηλάντη θα πραγματοποιηθεί τελικά στις 14 Αυγούστου 1821.  Εκεί θα αναλυθεί η κατάσταση και θα διαπιστωθεί πως οι υποσχέσεις των Αποστόλων της Φιλικής Εταιρείας ήταν πλήρως αβάσιμες. Η Ρωσία πήρε θέση κατά της Επανάστασης , οι ευρωπαϊκές δυνάμεις πιστές στην Ιερά συμμαχία  ήταν πλήρως εχθρικές και οι Έλληνες καλούνταν να τα βγάλουν πέρα «εξ ιδίων πόρων». Διαπίστωσε ωστόσο ο Μαυροκορδάτος πως ο Υψηλάντης παρότι είχε επέλθει η καταστροφή του αδερφού του στη Μολδοβλαχία δεν είχε καμία διάθεση να μειώσει την απαίτησή του να κυβερνά εξ ονόματος «της Αρχής».

 

  Όταν όμως παρουσιάστηκαν μπροστά του εκπρόσωποι των επαρχιών της Δυτικής Ελλάδας ζητώντας επίμονα να ανατεθεί σε ικανό άνθρωπο η πολιτική και στρατιωτική οργάνωση της Στερεάς Ελλάδας , ο Υψηλάντης ανέθεσε το έργο αυτό στον Μαυροκορδάτο και έστειλε τις σχετικές διαταγές σε προκρίτους και οπλαρχηγούς.

Το Σεπτέμβριο του 1821 ο Μαυροκορδάτος θα επιστρέψει στη Ρούμελη και σε γράμμα που θα απευθύνει στον Βιάρο Καποδίστρια στις 30 Αυγούστου 1822 θα αναλύσει την κατάσταση που επικρατούσε στην Πελοπόννησο κατά την επίσκεψή του εκεί και τη γνωριμία του με προκρίτους και οπλαρχηγούς.

….Επιθυμεις να μάθεις τα αίτια της συνωμοσίας, σε τα παρασταίνω συντόμως. Εις την Πελοπόννησον είναι τέσσαρες φατρίαι, δύο μεταξύ των προεστώτων , μία τινών του στρατιωτικού κόμματος , και ετέρα του Πρίγκιπος Υψηλάντη, Αι δύο πρώται είναι επίσης ισχυραί , και εν ω , έχουν εν και το αυτό τέλος , διαφέρονται  διά προσωπικά πάθη,  η Τρίτη έχει αρχηγόν τον Κολοκοτρώνην , άνδρα και της στρατηγικής έμπειρον και ενεργόν και δραστήριον , φιλόδοξον όμως και φιλοχρήματον και μάλιστα ευκόλως παρασυρόμενον ως απλούν και των της πολιτικής ανίδεον. Η του Πρίγκιπος Υψηλάντη ήτον η ασθενεστέρα πασών , ως έχουσα εχθράς τας δύο πρώτας φατρίας , ως συγκείμενη από ολίγους , και μη οδηγούμενη από πνεύμα ικανόν να φέρει εις έκβασιν οποιονδήποτε σκοπόν. Η ασθένειά της την ηνάγκαζε να ενούται με την τρίτην  και διά να φυλάττεται αύτη η ένωσις είχεν ανάγκη να εξάπτη τα μεταξύ ταύτης και των δύο πρώτων πάθη.

   Αύτη η διαίρεσις εις φατρίας ήτο τόσον σαφής ώστε μόλις φθάσας εις Πελοπόννησον πέρυσι την εγνώρισα. Είδα ότι εχάθη η Ελλάς αν δεν εκατορθούτο να διαδεχθή την διαίρεσιν ταύτην ειλικρινής ένωσις.

Ως αδιάφορος ωμίλησα προς όλους τα δέοντα , απέδειξα ότι εξ αιτίας της διαιρέσεως και των φατριών ουτ’ έχωμεν ούτε ημπορούμεν να αποκτήσωμεν πολίτευμα.

Εν όσω έμεινα εις την Πελοπόννησον εκράτησα κατά το μάλλον και ήττον τας δύο φατρίας ηνωμένας. Την τρίτην οικονόμησα ωφελών δι αυτής την πατρίδα  και πάσχων να ενώσω και αυτήν με τας δύο πρώτας.

Προς την τέταρτην μετεχειρίσθην όλα τα μέσα των συμβουλών , αποδεικνύων ότι μόνον με την ένωσιν και υπομονήν ημπορούμεν να σώσωμεν τηνΕλλάδα. ‘Αλλ’ούτοι  αφ’ ενός έλεγον ότι επείθοντο εις αυτάς τας αληθείας , και αφ’ ετέρου ωργάνιζαν κρυφίως διεγείροντες το στρατιωτικόν της Ανατολικής Ελλάδος. Επρόλαβα και τούτο όσον ημπόρεσα , αλλ’ αφού αναγκασθείς μετέβην εις την Δυτικήν Ελλάδα, ευρόντες περισσοτέραν ευκαιρίαν κατώρθωσαν τον μεν Οδυσσέα φανερόν αποστάτην , εις δε τον Κολοκοτρώνην εξύπνησαν παλαιά πάθη.

Αλλά με όλα ταύτα απέτυχον , διότι τον μεν Οδυσσέα συνέστειλα εγώ διά των λοιπών Χιλιάρχων , οι οποίοι εκήρυξαν ότι δεν χωρίζονται από την Διοίκησιν , του δε Κολοκοτρώνη τους σκοπούς εματαίωσαν οι των Νήσων Παραστάται…..

 Από τις 20 Δεκεμβρίου 1821 έως τις 15 Ιανουαρίου 1822 στην Επίδαυρο θα πραγματοποιηθεί η Α Εθνοσυνέλευση όπου ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος θα έχει τον κυρίαρχο ρόλο. Ως Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης θα διευθύνει τις εργασίες της και θα είναι αυτός που θα έχει κυρίαρχο ρόλο στη σύνταξη  του πρώτου Συντάγματος των Ελλήνων που θα έχει τον τίτλος: «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος» αλλά και  στη «Διακήρυξη της Εθνικής Συνελεύσεως» (με την καθοριστική συμβολή του Αναστάσιου Πολυζωίδη.

Σύμφωνα με τον Ν. Σαρίπολο ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος « Εις τας σχολάς της Ευρώπης μαθητεύσας , δοκιμότατος πάντων των τότε Ελλήνων περί τα πολιτικά κατέστη , διότι προς την πείρα εκτήσατο την θεωρίαν , εφ’ ω και το κυριότατο ν λαβών μέρος εις την σύνταξιν του εν Επιδαύρω πολιτεύματος , δύναται να θεωρηθεί ως ο δημιουργός αυτού τε και όλων των εφεξής πολιτευμάτων της Ελλάδος» .

   Στην τελευταία συνεδρίαση της 15ης Ιανουαρίου 1822 σύμφωνα με την παράγραφο κ’ του ψηφισθέντος Συντάγματος η 1η Εθνοσυνέλευση εξέλεξε το πενταμελές εκτελεστικό σώμα . Πρόεδρός του (δηλαδή Πρωθυπουργός) ορίστηκε ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος και μέλη του ο Αθανάσιος Κανακάρης από την Πάτρα, ο Ιωάννης Ορλάνδος από την Ύδρα , ο Αναγνώστης Παπαγιαννόπουλος (Δεληγιάννης)από την Καρύταινα και ο Ιωάννης Λογοθέτης από τη Λιβαδειά. Στην πρώτη του συνεδρίαση το Εκτελεστικό (δηλαδή η Κυβέρνηση) διόρισε του Μινίστρους (δηλαδή τους Υπουργούς). Πρόεδρος του συμβουλίου των Μινίστρων ορίστηκε ο Θεόδωρος Νέγρης. Ο Δημήτρης Υψηλάντης ορίστηκε Πρόεδρος του Βουλευτικού παρότι δεν προσήλθε στην Συνέλευση.

   Έτσι μέσα σε πέντε μήνες ο Μαυροκορδάτος θα κατορθώσει  να αναρριχηθεί  στο ύπατο αξίωμα της επαναστατημένης Ελλάδας αναλαμβάνοντας την ευθύνη της πολιτικής διαχείρισης της ακέφαλης επανάστασης και της επιλογής του ορθού πολιτικού δρόμου που αρχικά θα διακηρύξει στην Ευρώπη τον Εθνικοαπελευθερωτικό και όχι ανατρεπτικό χαρακτήρα της προσπάθειας του Ελληνικού Έθνους.

 

Όπως είναι φυσικό μετά από αυτήν την εξέλιξη οι σχέσεις του Μαυροκορδάτου με τον Υψηλάντη Πολύ ψυχρές. αυτή η εξέλιξη ώθησε τον Υψηλάντη προς την ομάδα των στρατιωτικών και τον απομάκρυνε από την μερίδα των προκρίτων.  αλλά μετά τη μάχη στα Δερβενάκια και τη συντριβή της στρατιάς του Δράμαλη πράγμα το οποίο οφείλονταν αποκλειστικά στον Κολοκοτρώνη φάνηκε πως η δύναμη της μερίδας των στρατιωτικών αυξήθηκε ιδιαίτερα.  η πελοποννησιακή γερουσία ανακηρύσσει τον Κολοκοτρώνη αρχιστράτηγο και έτσι μετά την πτώση του Ναυπλίου στις 30 Νοεμβρίου του 1822 ο Κολοκοτρώνης ο Υψηλάντης και οι συνεργάτες τους εμφάνισαν την πρόθεση να πάρουν την εξουσία από την εκλεγμένη κυβέρνηση η οποία φαίνονταν ιδιαίτερα αδύναμη και από το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Δηλαδή ο μαυροκορδάτος βρισκόταν στο Μεσολόγγι και όχι στην Πελοπόννησο.  ο μαυροκορδάτος θα απευθύνει στις 29 Αυγούστου του 1822 μία επιστολή προς τον Υψηλάντη προσπαθώντας να τον απομακρύνει από την παράταξη των στρατιωτικών και να τον επαναφέρει στη λογική της υπηρεσίας προς την Πατρίδα πράγμα που υπηρετεί με συνέπεια η εκλεγμένη κυβέρνηση.

1822 Αυγούστου 29

 

Αρ 6 . προς τον Αντιπρόεδρον του Βουλευτικού Δ. Υψηλάντην.

    «Αν και δεν ηξεύρω ποίος κακός της πατρίδος δαίμων ηθέλησε να ενσπείρει εις την ψυχήν της Εκλαμπρότητάς σας φρονήματα διαφορετικά περί του χαρακτήρος μου,  αν και με ενόμισες εχθρόν σου και προσωπικώς αντιπολιτευομένον ,μολονότι δεν είχα καμία βεβαιότητα ότι γράφων ήθελεν οφέλησω, έκρινα όμως χρέος μου να σε γράψω όσα με υπαγόρευεν ο υπέρ πατρίδος ζήλος, όταν έμαθον τας πρώτας εν Πελοποννήσω ταραχάς, Αλλ’ η παρουσία του εχθρικού στόλου διέκοψε την κοινωνίαν και με την ηνάγκασε να σιωπήσω. 

   Δεν γνωρίζω κατ’ ακρίβειαν τα αίτια της συμβάσης ταραχής, Ο σκοπός όμως ώς λέγεται ήτον η ανατροπή της Προσωρινής Διοικήσεως.  Σκοπόν δεν έχω να αποδείξω ότι το νυν πολίτευμα της Ελλάδος είναι το ορθότερον των πολιτευμάτων , ούτε όμως εις όλον τον κόσμον γνωρίζω πολίτευμα  εντελές και ήθελεν είσθε παράξενον αν εις ημάς έγεννάτο τοιούτον, και αν η Πολιτεία του Πλάτωνος, ως άλλη  Αθήνα έβγαινεν εις όλην της την εντέλειαν από την κεφαλήν της εθνικής συνελεύσεως.

   Ως μερικός άνθρωπος, και ως Έλλην πολίτης, έχω το ελεύθερον του να είπω την γνώμην μου, και αύτη είναι, ότι το πολίτευμα τούτο έχει και καλά και κακά, κατά την ιδέαν μου.Μέλος της εν Επιδαύρω  συνελεύσεως, Άντετεινα είς όσα δεν εφρόνουν καλά, αφού όμως η γνώμη των πλειόνων υπερίσχυσε, και ενομοθετήθη το πολίτευμα, υπακούων εις τούς καθεστώτας νόμους, δεν έπαυσα ούτε έχασα το δικαίωμα του να προβάλλω όσα έκρινα συντείνοντα εις  διόρθωσιν του πολιτεύματος. Τούτο στοχάζομαι ότι ήτον και είναι το μόνον χρέος παντός πολίτου, μάλιστα προς τα πολιτεύματα εκείνα, τα οποία από αυτήν την φύσιν των είναι δεκτικά διορθώσεως, καί  τοιαύτα ευρίσκω όλα τα διά παραστατών πολιτεύματα, εξαιρέτως δε το ημέτερον, ως και προσωρινόν εν ταυτώ.  Αλλ’ εκτός των τοιούτων νόμιμων μεταβολών και διορθώσεων  της καθεστώσης νομοθεσίας, πάσα  βιαία ανατροπή, ούτε δικαία είναι, και από την ιστορία μανθάνωμεν οποία δεινά φέρει αποτελέσματα. Την ιστορίαν επεκύρωσαν και τα πράγματα.

    Ιδού έν συντόμω οποία εμελέτων να σε γράψω, αδελφέ, ότε ηκούσθη η πρώτη φωνή των εσωτερικών ταραχών της Πελοποννήσου.

 Αλλά θέλεις ίσως με ειπείς, αν τότε έκρινες αναγκαίον να με γράψης ταύτα, ποίον τι σε αναγκάζει να με τα γράψης πλέον σήμερον;  Επιθυμώ να μη φρονής περί εμού όσα φρονών και σε και εμε αδικείς. Επιθυμώ ο εμφωλεύων εις την ψυχήν σου πατριωτισμός να μη σκεπάζετα


Μαυροκορδάτος
Μαυροκορδάτος
Μαυροκορδάτος
Μαυροκορδάτος
Μαυροκορδάτος
Μαυροκορδάτος
Μαυροκορδάτος
Β ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ
ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ
ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ
ΙΕΡΑ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
ΙΦΝΑΤΙΟΣ ΟΥΓΓΡΟΒΛΑΧΙΑΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΤΖΑΣ
ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
ΜΕΤΤΕΡΝΙΧ
ΠΥΡΠΟΛΗΣΗ ΦΡΕΓΑΤΑΣ ΕΛΛΑΣ
ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ

Σύνδεση Συνδρομητή

Καλώς Ήρθατε! Συνδεθείτε στο λογαριασμό σας

Να με θυμάσε Ξεχάσατε τον κωδικό σας;

Δεν είστε συνδρομητής; Αίτηση Εγγραφής

Ξεχάσατε τον κωδικό σας

Αίτημα Εγγραφής