Παλαιολόγος Γρηγόριος

1793-1844  Κωνσταντινούπολη

Ο Γρηγόριος Παλαιολόγος ήταν πεζογράφος, λόγιος και γεωπόνος την περίοδο του Ελληνικού Διαφωτισμού. Γεννήθηκε το 1793 στην Κωνσταντινούπολη, όπου έμαθε τα πρώτα του γράμματα.

Ήταν γιος του επιτετραμμένου του Οσποδάρου της Βλαχίας στην Οθωμανική Πύλη. Φοίτησε στην Πατριαρχική Ακαδημία και στη συνέχεια γεωπονία και φιλολογία στη Δυτική Ευρώπη.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, διορίστηκε από τον Καποδίστρια διευθυντής του «Προτύπου Αγροκηπίου της Τίρυνθας και από τη θέση αυτή και μέχρι το 1831 κατέβαλλε τεράστιες προσπάθειες να εκσυγχρονίσει τις μεθόδους γεωργικής καλλιέργειας στην Ελλάδα.

Ευρισκόμενος σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, αναγκάστηκε να παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα ελληνικής γλώσσας. Έγραψε τις επιστημονικές πραγματείες  «Περί αμπελουργίας και οινοποιίας», «Ερμηνεία περί ανατροφής του μεταξοσκώληκος και καλλιεργείας της μορέας»,  «Ερμηνεία της καλλιέργειας του γεωμήλου και των ωφελιμωτέρων αυτού χρήσεων», «Περί καλλιέργειας και παρασκευής της καννάβεως»  και πολλές άλλες.

Μετέφρασε στα αγγλικά την τραγωδία του Ν. Πίκολου «Ο θάνατος του Δημοσθένους».

Το 1829  ο Καποδίστριας τον διόρισε στο Ναύπλιο διευθυντή των Εθνικών Κτημάτων και του πρότυπου αγροκηπίου της Τίρυνθας, όπου προσπάθησε να φέρει σε εφαρμογή ένα σπουδαίο πρόγραμμα για τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας.

Κατηγορήθηκε για οικονομικές ατασθαλίες, που τον οδήγησαν σε παραίτηση, εξακολούθησε όμως να δίνει διαλέξεις στους Έλληνες γεωργούς και να δημοσιεύει άρθρα του στο περιοδικό «Αθηνά». Εξέδιδε το περιοδικό Τριπτόλεμος και ήταν ο συντάκτης του έργου “Esquisses des moeurs tureques au 19 siecle”, που εκδόθηκε στο Παρίσι το 1827 και δύο χρόνια αργότερα στο Άμστερνταμ.

Το 1839 εξέδωσε το δίτομο μυθιστόρημά του με τίτλο ο «Πολυπαθής», που ήταν ένα από τα πρώτα νεοελληνικά μυθιστορήματα.

Έγραψε  επίσης την κωμωδία «Ο λογιώτατος διπλωμάτης και αι μυστικαί οδηγίαι», η οποία όμως δεν εκδόθηκε ποτέ. Το 1842 εκδόθηκε στην Κωνσταντινούπολη το δίτομο έργο του «Ζωγράφος» και έναν χρόνο πριν το θάνατό του το «Επιστολάριον».

Πέθανε το 1844 στην Κωνσταντινούπολη.

Έργα του

Ι.Μετάφραση 

«The death of Demosthenes» του Νικόλαου Πίκκολου» Καίμπριτζ, 1824.

ΙΙ.Μελέτες      

 «Esquisses des moeurs turques au XIXe siecle: ou scenes populaires, usages religieux, ceremonies publiques, vie interieure, habitudes sociales, idees politiques de Mahometans, en form dialogues» Παρίσι, 1827.

ΙΙΙ.Πεζογραφία
«Ο Πολυπαθής1» Αθήνα, τυπ.Κ.Αντωνιάδου, 1839.

«Ο Πολυπαθής2»Αθήνα, τυπ.Κ.Αντωνιάδου, 1839.

«Ο Ζωγράφος1» Κωνσταντινούπολη, τυπ. Η Αγαθή Ελπίς, 1842.

ΙV.Επιστημονικά γεωργικά έργα

«Ερμηνεία της καλλιέργειας του γεωμήλου και των ωφελιμοτέρων αυτού χρήσεων» Παρίσι, τυπ. Φιρμίνου Διδότου, 1828.

«Γεωργική και Οικιακή Οικονομία» Ναύπλιο, Βασιλική τυπογραφία, 1833.
«Γεωργική και Οικιακή ΟικονομίαΒ΄» Αθήνα, Βασιλική τυπογραφία, 1835.

«Περί Αμπελουργίας και Οινοποιίας» Αθήνα, 1836.

«Περί καλλιεργείας και παρασκευής της καννάβεως», 1836.

«Περί καλλιέργείας του υπνοφόρου μήκωνος και της κατασκευής του μηκωνίου». Αθήνα, Βασιλική τυπογραφία, 1836.

«Ερμηνεία περί ανατροφής του μεταξοσκώληκος και καλλιέργειας της μωρέας»  1838.

«Ερμηνεία περί καλλιέργειας της μηδικής» Αθήνα, τυπ. Κ.Ράλλη, 1838.
«Βιβλιοθήκη των γεωργώνΕ΄· Περί εγκεντρίσματος ή φελιάσματος» Αθήνα,  1879.

«Βιβλιοθήκη των γεωργώνΣΤ΄. Περί μεταφυτεύματος δένδρων» Αθήνα,  1879.

«Βιβλιοθήκη των γεωργώνΖ΄· Περί καλλιεργείας και κλαδεύματος δένδρων» Αθήνα, 1879.

«Βιβλιοθήκη των γεωργώνΘ΄· Περί ασθενειών της αμπέλου» Αθήνα,  1879.

«Βιβλιοθήκη των γεωργών ΙΓ΄· Περί κτηνολογίας και κτηνοτροφίας» Αθήνα·1879.

«Βιβλιοθήκη των γεωργών ΙΔ΄· Περί γαλακτουργίας και τυροπιία». Αθήνα· Εθνικό Τυπογραφείο, 1879.

«Βιβλιοθήκη των γεωργών ΙΕ΄· Περί ισπανικών προβάτων» Αθήνα, Εθνικό Τυπογραφείο, 1879.

«Βιβλιοθήκη των γεωργών ΙΣΤ΄· Περί ζωοτροφικών φυτών» Αθήνα, Εθνικό Τυπογραφείο, 1879.

«Βιβλιοθήκη των γεωργών ΚΓ΄· Αρρωστήματα των φυτών» Αθήνα,

 Εθνικό τυπογραφείο, 1879.

V. ΄Αλλες εκδόσεις

«Επιστολάριον· ήτοι υποδείγματα διαφόρων επιστολών συγγενικών, φιλικών, ικετηρίων, φιλοφρονητικών, παθητικών, γαμηλίων, συγχαρητηρίων, πενθίμων, παραμυθητικών, επευκτηρίων, προσκλητηρίων, συστατικών, παραινετικών και εμπορικών με τας απαντήσεις των.  

Προς τούτοις τύποι αναφορών προς διαφόρους αρχάς, συμφωνητικών, ομολογιών, εγκυκλίων, προικωσυμφώνων, διαθηκών, ναυλοσυμφωνητικών, ενοικίων πωλητηρίων κτλ. Κωνσταντινούπολη, τυπ. Η Αθηνά, 1843.

Σούτσος Αλέξανδρος

1803-1868  Κωνσταντινούπολη

Ο Φαναριώτης Αλέξανδρος Σούτσος ήταν ρομαντικός πεζογράφος, σατιρικός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής.

Γεννήθηκε το 1803 στην Πόλη και ήταν αδελφός του συγγραφέα Παναγιώτη Σούτσου και ξάδελφος του  Αλέξανδρου Ρίζου Ραγκαβή.

Ορφάνεψε σε μικρή ηλικία και μεγάλωσε μαζί με τον αδελφό του Παναγιώτη στο σπίτι του θείου τους Θεόδωρου Νέγρη, όπου έμαθαν τα πρώτα τους γράμματα και στη συνέχεια παρακολούθησαν μαθήματα στη Σχολή της Χίου.

Το 1820 αναχώρησαν για σπουδές στο Παρίσι, υπό την προστασία του θείου τους, ηγεμόνα της Μολδαβίας Μιχαήλ Σούτσου. Ο Σούτσος εγκατέλειψε το Παρίσι και πήγε στην Ιταλία, όπου παρέμεινε τρία χρόνια και έγραψε τις τραγωδίες «Μάρκος Βότσαρης», «Αναστάσιος Τσαμαδός», «Ιωάννης Μαυρομιχάλης», «Ορέστης» και «Βρούτος», από τις οποίες διασώθηκε μόνο ο «Ορέστης».

Το 1825 επέστρεψε  στην Ελλάδα, όπου το 1827 εξέδωσε στην Ύδρα διάφορα σατιρικά ποιήματα, με τα οποία σατίριζε τη διακυβέρνηση του Ελληνικού Κράτους, στρεφόμενος εναντίον όλων των κακώς κειμένων της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.

Αυτό είχε σαν επακόλουθο να δεχθεί το 1826 δολοφονική επίθεση από φανατικούς οπαδούς του Ζαΐμη, τον οποίο είχε προσωπικά σατιρίσει. Κατέφυγε στη Γαλλία, όπου  δημοσίευσε στα γαλλικά την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης «Histoire de la Révolution grecque», προσπαθώντας να ενισχύσει  το φιλελληνικό συναίσθημα των Γάλλων.

Στον επίλογο του έργου του επαινεί τον Ιωάννη Καποδίστρια για το δύσκολο έργο του, αλλά επιστρέφοντας στην Ελλάδα, απογοητεύθηκε από την πολιτική του, με αποτέλεσμα να εισχωρήσει στις τάξεις των Συνταγματικών.

Έγραψε σατιρικούς στίχους σατιρίζοντας τον κυβερνήτη, τους οποίους και δημοσίευσε στο  «Πανόραμα της Ελλάδας», όπως και άλλα δύο έργα του με τίτλο ο «Άσωτος» και ο «Εξόριστος». Κατέκρινε επίσης την πολιτική του Όθωνα, με αποτέλεσμα  να φυλακιστεί και να κατασχεθούν πολλά έργα του, γεγονός όμως που δεν τον πτόησε καθόλου και συνέχισε να ταξιδεύει στο εξωτερικό, γράφοντας πολλά επαναστατικά κείμενα.

Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα το 1839, δημοσίευσε μέρος του έργου του «Περιπλανώμενος» και στη συνέχεια τη «Μενιππεία», για τα οποία δικάστηκε το 1841 και αθωώθηκε. Το 1843 δημοσίευσε στις Βρυξέλλες τις κωμωδίες «Πρωθυπουργός» και «Ατίθασος ποιητής».

Με αφορμή την εξέγερση της 3ης Σεπτεμβρίου του 1843, δημοσίευσε στην Αθήνα το έργο του «Μεταβολή της Γ΄ Σεπτεμβρίου» και δύο χρόνια αργότερα τη συλλογή σατιρικών ποιημάτων με τον τίτλο «Ποιητικόν Χαρτοφυλάκιον». Συνεχίζοντας το αντιεξουσιαστικό του έργο, εξέδωσε ξανά το 1852 τον «Περιπλανώμενο», με αποτέλεσμα να υποστεί ξανά νέες διώξεις.

Το 1856 δημοσίευσε το έργο του η «Τουρκομάχος Ελλάς» και ένα χρόνο αργότερα τα «Απομνημονεύματα του Ανατολικού Πολέμου». Το 1859 καταδικάστηκε σε πενταετή κάθειρξη και ακολούθησε καταστροφή και κατάσχεση των βιβλίων του.

Έλαβε χάρη από τον Όθωνα, αλλά με τον όρο να παραμείνει στο εξωτερικό. Μετά την αποχώρηση του Όθωνα από την Ελλάδα, θέλησε να επιστρέψει στην Αθήνα, αλλά τον Ιούλιο του 1868 αρρώστησε στη Σμύρνη, όπου και πέθανε.

Λίγες μέρες πριν πεθάνει, έγραφε στον αδερφό του: «ὑπῆρξα, ὡς γράφεις, ἡ πέτρα τῆς σφενδόνης, ἥν ἔρριψεν ὁ ὕψιστος ἐπὶ τῆς κεφαλῆς δύο τυράννων».  Ενταφιάστηκε στη Σμύρνη, αλλά το 1887 ο Αχιλλέας Παράσχος μετέφερε τα οστά του στην Αθήνα, όπου ενταφιάστηκαν δημοσία δαπάνη.

Το έργο του Αλέξανδρου Σούτσου ήταν κυρίως σατιρικό, έθιγε τα κακώς κείμενα της κυβέρνησης και πρότεινε λύσεις αντιμετώπισής τους.

Με το μοναδικό μυθιστόρημά του ο «Εξόριστος»(1831)  κατήγγειλε την πολιτική του Καποδίστρια και αποτέλεσε το πρώτο νεοελληνικό πρωτοποριακό μυθιστόρημα με πολιτικό περιεχόμενο, που μεταφράστηκε το 1837 στα γερμανικά με τον τίτλο « Der Verbannte des Jahres 1831»

 Ποιητικά έργα του. «Σάτυραι» 1827, (και δεύτερη, συμπληρωμένη, έκδοση Αθήνα, τυπ. της Ενώσεως 1880), «Σάτυρα, συντεθείσα παρά του κυρίου Αλεξάνδρου Σούτσου» 1832, «Ποίησις Αλεξάνδρου Σούτσου· Epitre d’ Alexandre Soutzo (traduction)»1833, «Ποιήσεις νέαι των αδελφών Αλεξάνδρου και Παναγιώτου Σούτσων» 1833, «Πανόραμα της Ελλάδος · ή συλλογή ποικίλων ποιηματίων· Μέρος πρώτον», 1833. (και επιμελημένη επανέκδοση με σχόλια στα γερμανικά και τίτλο «Πανόραμα της Ελλάδος· Ή συλλογή ποιηματίων· Mit grammatischen erklarungen und einem worterbuche herausgegeben von Dr.Theodor Kind, Λειψία», τυπ. Joh.Jak.Weber, 1835.

«Πανόραμα της Ελλάδος· Ή συλλογή ποικίλων ποιηματίων· Μέρος δεύτερον» 1835. «Ο περιπλανώμενος, ποίημα εις άσματα τρία. Αθήνα 1839. ( Μαζί η Μενιππεία και ο σατιρικός διάλογος Αγγελία), «Η τουρκομάχος Ελλάς», ποίημα επικόν εις άσματα δώδεκα. Τόμος πρώτος περιέχων άσματα τέσσαρα «1856. (το έργο δεν ολοκληρώθηκε).

«Απομνημονεύματα ποιητικά επί του Ανατολικού πολέμου.»  1857 (β΄ έκδοση. Η πρώτη έγινε στη Ρωσία στα γαλλικά).

«Ο περιπλανώμενος · Άσμα τέταρτον και τελευταίον», 1852. (μαζί τα Το Συνταγματικόν Σχολείον · κωμωδία εις πράξεις πέντε και Διθύραμβος προς τον λαόν της ελευθέρας και δούλης Ελλάδος), «Ελεγείον και Μαραθών · ηρωελεγείονΒ΄» 1852.

«Ο περιπλανώμενος · ποίημα λυρικόν εις άσματα τέσσερα (μαζί Η Αγγελία και Τα Δικαστικά των ετών 1839-40 και 1852),  1858,

«Τα τρία άσματα του Αλεξάνδρου Σούτσου» 1856.

Θεατρικά έργα. «Ο άσωτος · Κωμωδία εις πέντε πράξεις» 1830, « Ο πρωθυπουργός»1843. «Ο ατίθασος ποιητής» 1843.

Πεζογραφήματα. «Ο εξόριστος του 1831· κωμικοτραγικόν ιστόρημα» Αθήνα, 1835 [και νέα επιμελημένη έκδοση με εισαγωγή και φιλολογική επιμέλεια Λουκίας Δρούλια). 

Άλλα έργα του.   «Histoire de la revolution graicque» Παρίσι, 1828, «Ελληνική Πλάστιγξ· Ή ποιήσεις και λαογραφικαί διατριβαί επικρίνουσαι τα κατά την Ελλάδα» Αθήνα, 1836 (σειρά έξι φυλλαδίων), «Η Τρίτη Σεπτεμβρίου· Συνταγματική Μοναρχία (έμμετρα και πεζά σατιρικά κείμενα σε φυλλάδια), 1843 (και β' έκδοση με τίτλο «Η μεταβολή της Αθήνας», 1844).

«Κάτοπτρον του 1845» (σάτιρα). 1839, «Απολογία Αλεξάνδρου Σούτσου»1839, «Η προανάκρισις και η προφυλάκισίς μου», 1839, «Ποιητικόν χαρτοφυλάκιο» (συλλογή σατιρικών και άλλων ποιημάτων) 1845 «Άπαντα Αλεξ,Σούτσου» (επιλογή, με πρόλογο Ι.Ζερβού) 1916, «Άπαντα Αλεξ.Σούτσου» (επιλογή, με πρόλογο Νικ.Κουντρομιχάλη.