Βιζυηνός Γεώργιος

1849-1896    Βιζύη Ανατολικής Θράκης

Ο Γεώργιος Μιχαήλ Σύρμας ή Μιχαηλίδης ή Βιζυηνός γεννήθηκε στις 8 Μαρτίου  του 1849 στη Βιζύη ή Βιζώ της Ανατολικής Θράκης, το σημερινό Βίζε της Τουρκίας

Ήταν πεζογράφος, ποιητής και λόγιος και θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της ελληνικής λογοτεχνίας.

Ήταν γιος της Δέσποινας Μιχαλιέσας και του Μιχαλιού, ενός φτωχού πραματευτή, ο οποίος εργάζονταν αρχικά σε καμίνια του ασβέστη και τελικά πέθανε το 1854 από τύφο, αφήνοντας ορφανό το Γεώργιο και τα άλλα αδέλφια του.

Ο Βιζυηνός είχε άλλα τέσσερα αδέλφια, το Μιχαήλο, το Χρηστάκη, για τον οποίο αναφέρεται στο διήγημά του «Ποιος ήταν ο φονεύς του αδελφού μου» και δυο αδελφές, την Άννα, που πέθανε με τις συνθήκες που περιγράφει στο «Αμάρτημα της μητρός μου» και την Αννιώ, που πήρε το όνομα της αδελφής της, αλλά πέθανε και αυτή πολύ νέα. Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στη Βιζύη.

Σε ηλικία δέκα ετών ο Γεώργιος πήγε στην Κωνσταντινούπολη, για να παρακολουθήσει  μαθήματα ραπτικής κοντά σε ένα θείο του, ο οποίος όμως του φέρονταν πολύ καταπιεστικά.

Μετά το θάνατο του θείου του και ενώ ήταν 18 χρονών, με προτροπή του φίλου του Γιάγκου Γρηγοριάδη, πήγε στην Κύπρο, όπου παρέμεινε 4 χρόνια υπό την προστασία του  Αρχιεπισκόπου Σωφρόνιου Β΄.

Επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη το 1872, για να ακολουθήσει ιερατικές σπουδές στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου γνώρισε τον καθηγητή του Ηλία Τανταλίδη, ο οποίος τον έφερε σε επαφή με τον πλούσιο ευεργέτη Γεώργιο Ζαρίφη, ο οποίος τον πήρε υπό την προστασία του.

Το επόμενο έτος δημοσίευσε την πρώτη ποιητική του συλλογή  με τίτλο «Ποιητικά Πρωτόλεια» και λίγο αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο της Πλάκας.

Το 1874 βραβεύτηκε στο Βουτσιναίο Ποιητικό Διαγωνισμό με το επικό ποίημά του «Κόδρος».

Στη συνέχεια παρακολούθησε μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συμμετείχε για δεύτερη φορά στο Βουτσιναίο διαγωνισμό, με την τραγωδία του «Διαμάντω».

Το 1875-1878 με δαπάνες του Γεωργίου Ζαρίφη πήγε στο Goettingen της Γερμανίας, για να σπουδάσει  φιλολογία και φιλοσοφία.

Το 1876 κυκλοφόρησε η επόμενη ποιητική του συλλογή «Άραις μάραις κουκουνάραις», που μετονομάστηκε σε «Βοσπορίδες Αύραι», βραβεύτηκε και αυτή στο Βουτσιναίο Ποιητικό Διαγωνισμό, στον οποίο τον επόμενο χρόνο επαινέθηκε η άλλη συλλογή του «Εσπερίδες». Το 1881 τυπώθηκε στη Λειψία η διδακτορική του διατριβή «Das Kinderspiel im Bezug auf Psychologie und Paedagogik».

Ταξίδεψε στο Σαμάκοβο της Ανατολικής Θράκης, για να ασχοληθεί με μια επιχείρηση μεταλλείων, που δεν καρποφόρησε και στη συνέχεια πήγε στο Παρίσι, όπου γνώρισε το Δημήτριο Βικέλα, το Marquis Queux de Saint-Hilair και την Juliette Lamber-Adam.

Το 1883 παρουσίασε την ποιητική του συλλογή «Ατθίδες Αύραι» και δημοσίευσε στην Εστία το πρώτο του μεγάλο διήγημα με τίτλο «Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως».

Αργότερα κυκλοφόρησαν τα πιο γνωστά του έργα «Ποίος ήτο ο φονεύς του αδελφού μου» και το «Αμάρτημα της μητρός μου.

Το 1884, όταν πέθανε ο ευεργέτης του Γεώργιος Ζαρίφης, γεγονός που σήμαινε το τέλος της οικονομικής του ευχέρειας, επέστρεψε στην Αθήνα και για να επιζήσει, δίδασκε σε διάφορα γυμνάσια.

Το 1885 εκλέχθηκε υφηγητής στην έδρα της Ιστορίας της Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών με τη διατριβή «Η φιλοσοφία του καλού παρά Πλωτίνω», την οποία είχε προετοιμάσει κατά τη διάρκεια παραμονής του στο Λονδίνο.

Την ίδια εποχή δημοσιεύονται τα διηγήματά του «Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας» και «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον», ενώ το 1886 έγραψε το «Μοσκώφ Σελήμ».

Εργάσθηκε σαν καθηγητής Ρυθμικής και Δραματολογίας στο Ωδείο Αθηνών, όπου ερωτεύθηκε τη νεαρή μαθήτριά του Μπετίνα Φραβασίλη, με αποτέλεσμα να χάσει τα λογικά, του και στις 14 Απριλίου του 1892 να κλειστεί στο Δρομοκαίτιο Ψυχιατρείο, όπου πέθανε στις 15 Απριλίου του 1896 σε ηλικία 47 ετών «εκ προϊούσης γενικής παραλύσεως».

Σπουδαίο το έργο του Βιζυηνού, ο οποίος με το σπουδαίο αφηγηματικό του τρόπο μετέφερε στην πεζογραφία τον ανακαινιστικό παλμό της γενιάς του 1880. Αποτελείται κυρίως από πολλές ποιητικές συλλογές και διηγήματα.

 Ποιητικές Συλλογές. 

 «Ποιητικά Πρωτόλεια» 1873, «ο Κόδρος» 1874, «Βοσπορίδες Αύραι» 1876, «Ατθίδες Αύραι» 1883, «Εσπερίδες» 1877, «Λυρικά», «Παιδικές Ποιήσεις»

Διηγήματα.   

«Ο Άραψ και η κάμηλος αυτού» 1879 Παιδικό αφήγημα, «Το αμάρτημα της μητρός μου» 1883, «Ποίος ήτο ο φονεύς του αδελφού μου» 1883, «Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως» 1883, «Αι συνέπειαι της παλαιάς ιστορίας» 1884, «Το μόνο της ζωής του ταξείδιον» 1884, «Πρωτομαγιά» 1884, «ο Τρομάρας» 1884, Παιδικό αφήγημα, «Το Σκιάχτρο» 1884 Παιδικό αφήγημα, «ο Κλέπτης» 1884 Παιδικό αφήγημα, «Μέσα εις το αμφιθέατρον» 1890 Παιδικό αφήγημα, «Πώς οικονομείται ο χρόνος» 1890 Παιδικό αφήγημα, «ο Μοσκώφ Σελήμ» 1895.

Διάφορα άρθρα του.

 «Η Ελληνική δημοσιογραφία κατά το 1883» 1884 Μετάφραση, «Πως η μηλιά δεν έγινε μηλέα» 1885, Μαργαρίτου Ευαγγελίδου, «Ιστορία της θεωρίας της γνώσεως»  1885- Κριτική, «Οι καλόγεροι και η λατρεία του Διονύσου εν Θρἀκη»1888, «Αι εικαστικαί τέχναι κατά την Α´ εικοσιπενταετηρίδα του Γεωργίου Α´ « 1888, «Η Κέρκυρα» 1891 Μετάφραση, «Αμερικανικαί Αρχαιότητες» 1891, «Ερίκος Ίβσεν»1892, «Ανά τον Ελικώνα, Βαλλίσματα» 1894.

Μελέτες του.

Αυτοτελείς διατριβές και παιδαγωγικά εγχειρίδια. « Das Kinderspiel in Bezug auf Psychologie und Paedagogik»(Το παιχνίδι υπό έποψη ψυχολογική και παιδαγωγική), Λειψία 1881, «Η φιλοσοφία του καλού παρά Πλωτίνω» Λονδίνο 1883, «Ψυχολογικαί μελέται επί του καλού «Αθήνα 1885 (Δίτομο), «Στοιχεία λογικής» Αθήνα 1885, «Στοιχεία ψυχολογίας, Αθήνα 1888».

Ποιήματα.

«Ο Αποχωρισμός», «Η Κλώσσα», «Το Ναυτόπουλο», «Η προσευχή των παιδιών», «Το σκυλί», «Το Φθινόπωρο».

Καρολίδης Παύλος

1849-1930    Ανδρονίκι Καππαδοκίας

Ο Καρολίδης γεννήθηκε στο Ανδρονίκι της Καππαδοκίας το 1849 και πέθανε στην Αθήνα το 1930.

Πραγματοποίησε  σπουδές  στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, στη Μεγάλη του Γένους Σχολή στην Κωνσταντινούπολη και στις Φιλοσοφικές Σχολές  Αθηνών, Μονάχου και Στρασβούργου.

Το 1872 ονομάστηκε διδάκτορας του Πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν και στη συνέχεια δίδαξε στις σχολές της Χαλκηδόνας και του Πέραν, στην Ευαγγελική Σχολή και σε άλλες σχολές της Σμύρνης (1875-1876).

Το 1886 δίδαξε στο Πρακτικό Λύκειο Αθηνών, αργότερα σαν υφηγητής στο  Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1893  σαν καθηγητής της Ιστορίας ως διάδοχος του Κωνσταντίνου Παπαρηγόπουλου.

Το 1908 μετά την προκήρυξη του τουρκικού Συντάγματος κατόπιν προτροπής των κατοίκων της Σμύρνης, του πρωθυπουργού Γεωργίου Θεοτόκη και του υπουργού εξωτερικών Γεωργίου Μπαλτατζή, εκλέχθηκε βουλευτής στην Οθωμανική Βουλή.

Δεν συντάχθηκε με την ελληνική πολιτική ομάδα  υπό το Γεώργιο Μπούσιο, αλλά τήρησε ανεξάρτητη στάση, διαλλακτική προς το Νεοτουρκικό Κομιτάτο «Ένωση – Πρόοδος».

Πίστευε ότι με μια πιο συντηρητική πολιτική απέναντι στους Οθωμανούς  θα μπορούσαν περισσότεροι Έλληνες να διεισδύσουν στην πολιτική και διοικητική  διάρθρωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στις εκλογές του 1912 διαφώνησε με την τακτική του ελληνικού στοιχείου της πόλης, που ήταν αντίθετη προς το Κομιτάτο και ξαναβγήκε βουλευτής υποστηριζόμενος από τους Νεότουρκους.

Στο έργο του «Λόγοι και υπομνήματα», που εξέδωσε το 1913, απολογείται για την παρουσία του στην Οθωμανική Βουλή. Το 1915 ο Καρολίδης ξαναπήρε την έδρα του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1916  έγραψε το βιβλίο «Η Ελληνική βασιλεία ως εθνική ανάγκη». Με την έλευση το 1918 του Βενιζέλου στην Αθήνα έχασε τη θέση του στο Πανεπιστήμιο, ξαναγύρισε το 1920 και απολύθηκε το 1922 λόγω ορίου ηλικίας.

Το 1923, αν και αντιβενιζελικός, ηγήθηκε συλλαλητηρίου υπέρ της επιστροφής του Βενιζέλου και πήγε στο Παρίσι, για να τον πείσει  να γυρίσει στην Ελλάδα, πιστεύοντας ότι η διατήρηση της βασιλείας στην Ελλάδα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με αυτόν. Έγραψε πραγματείες για την ιδιαίτερη πατρίδα του την Καππαδοκία  και όλον το Μικρασιατικό Ελληνισμό. Κυριότερες  εργασίες και συγγράμματά του στα ελληνικά είναι τα

«Καππαδοκικά» 1874,  «Τα  Κόμανα και τα  ερείπια αυτών»   1882, «Γλωσσάριον συγκριτικών Ελληνοκαππαδοκικών λέξεων», «Σμύρνη» 1885,  «Σημειώσεις τινές περί της Μικρασιατικής ή αρίας ομοφυλίας» 1886, «Στράβωνος Γεωγραφικών τα περί Μικράς Ασίας μετά σημειώσεων ερμηνευτικών», «Η ενεστώσσα κατάστασις εν τω Αγίω Όρει», «Εγχειρίδιον Βυζαντινής Ιστορίας», «Περί της εθνικής καταγωγής των Ορθοδόξων χριστιανών  Σμύρνης και Παλαιστίνης» 1908,  «Ιστορία της Ελλάδος από της υπό των Οθωμανών Αλώσεως της Κωνσταντινούπολης μέχρι της βασιλείας του Γεωργίου Α» 1925,  «Παγκόσμιος Ιστορία» 1926,  «Σύγχρονος Ιστορία  των Ελλήνων και των λοιπών λαών της Ανατολής».

Έγραψε επίσης βοηθητικά σχολικά βιβλία, δημοσίευσε πολλές μελέτες στα γερμανικά και εξέδωσε στα τουρκικά μετάφραση της ιστορίας του Μωάμεθ Β΄ του Κριτόβουλου και την Ιστορία του Βυζαντίου ως την Άλωση της Πόλης από τους Τούρκους.

Από τις εργασίες του Καρολίδη γνωστότερη στο ευρύ κοινό είναι η 4η έκδοση της ιστορίας του Παπαρηγόρουλου 1902, καθώς και οι επόμενες που είχαν δική του επιμέλεια. Το 1930, λίγο καιρό πριν πεθάνει, δέχθηκε πρόταση από τον εκδότη Κωνσταντίνο Ελευθερουδάκη και έγραψε συμπλήρωμα της ιστορίας του Παπαρρηγόπουλου.

Γενικά στο όλο έργο του ο Καρολίδης ασχολείται με το γεωγραφικοπολιτικό γίγνεσθαι, με τις μετακινήσεις λαών, με τους πολέμους και τις εμφύλιες συγκρούσεις και λιγότερο με την πολιτιστική εξέλιξη. Πίστευε  στο μέλλον του Ελληνισμού που παρ’ όλες τις δυσκολίες που συναντά, αναγεννάται σαν τον φοίνικα από την τέφρα του. Ήταν από τους πρώτους που μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή παραδέχθηκε ότι έπρεπε να εγκαταλειφθεί η Μεγάλη Ιδέα και οι Έλληνες να αφοσιωθούν στην αξιοποίηση του χώρου, στον οποίο περιορίστηκαν μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης.