Η Μονή Θεοσκέπαστου Τραπεζούντας

Η Μονή Θεοσκέπαστου βρίσκεται κτισμένη στις πλαγιές του όρους Μίθριο και υπήρξε το μοναδικό γυναικείο μοναστήρι της περιοχής στα χρόνια των Κομνηνών, γι΄ αυτό και σήμερα έχει την ονομασία Κizlar Manastir.

Κτίστηκε το 1340 από την Ειρήνη την Παλαιολογίνα, που ήταν χήρα του αυτοκράτορα Βασιλείου και μητέρα του Αλέξιου Γ΄ Κομνηνού. Περιβάλλονταν από ψηλό προστατευτικό τείχος και περιελάμβανε το λαξευτό ναό της Παναγίας, ένα μικρότερο ναό στην είσοδο, κελιά και χώρους ταφής.

Η Μονή συνδέονταν στενά με την οικογένεια των Κομνηνών και υπήρξε χώρος ταφής των μελών της αυτοκρατορικής οικογένειας. Σε μία κτητορική παράσταση πάνω σε έναν τοίχο του ναού, απεικονίζονταν ο Αλέξιος Γ΄ ανάμεσα στη σύζυγό του Θεοδώρα και τη μητέρα του Ειρήνη, η οποία φαίνονταν να κρατεί έναν ομοίωσαν του ναού, που φανέρωνε ότι ήταν η κτητόρισσα.

Στη Μονή υπήρχαν ο τάφος του Ανδρόνικου, νόθου γιου του Αλέξιου Α΄, του γιου του Μανουήλ Γ΄  και του εγγονού του Αλέξιου Δ΄.

Η Μονή, με το πέρασμα του χρόνου υπέστη πολλές καταστροφές και η αναστήλωσή της βασίστηκε σε μαρτυρίες περιηγητών του 19ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια ανακαίνισης και αναστήλωσης της Μονής, βρέθηκαν τα σκηνώματα δύο νεομαρτύρων.

Σήμερα έχει ανακαινιστεί πλήρως και λειτουργεί σαν πολιτιστικό κέντρο.