συνέχεια
Το μεγάλο ταξίδι
Ήταν άνοιξη όταν αποφάσισα να πραγματοποιήσω το πολυπόθητο ταξίδι μου στην Προύσα, το οποίο υπολόγιζα ότι θα διαρκούσε τρεις εβδομάδες.
Σκοπός μου ήταν να επισκεφθώ, όπως προανέφερα, όλα τα χωριά που βρίσκονταν γύρω από την Προύσα και την Απολλωνιάδα, να καταγράψω και να φωτογραφίσω όλα τα ελληνικά μνημεία που υπήρχαν ακόμη σε αυτά.
Ακολούθησα την ίδια διαδρομή που είχα κάνει στο προηγούμενο ταξίδι μου για το Ατάπαζαρ μέχρι τα σύνορα και μετά είκοσι χιλιόμετρα έστριψα δεξιά και έφθασα στην πρώτη μεγάλη πόλη, την Κεσσάνη ή Kesan, με κατεύθυνση την Καλλίπολη, η οποία στα Τουρκικά ονομάζεται Gelibolu.
Πέρασα έξω από την Κεσσάνη η οποία πριν το 1922 είχε περίπου 3.176 χριστιανούς κατοίκους. Στις αρχές του 20ου αιώνα, ήταν έδρα του Επισκόπου Χαριουπόλεως Φιλόθεου και έδρα Μητροπολιτικού και Πνευματικού Δικαστηρίου.
Είχε δύο εκκλησίες, τον Άγιο Αθανάσιο, που κτίσθηκε το 1837 και τους Τρεις Ιεράρχες, που κτίσθηκε το 1860. Στην Κεσσάνη λειτουργούσαν μία Αστική Σχολή με πέντε δασκάλους και διακόσιους είκοσι μαθητές και ένα Παρθεναγωγείο, ενώ τα σχολεία της συντηρούνταν από τα ταμεία των εκκλησιών. Σήμερα πλησιάζει τις 40.000 και είναι μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της Θράκης. Αυτό που διέκρινα από το αυτοκίνητο, ήταν μεγάλες και άχαρες πολυκατοικίες, η μία μετά την άλλη, δίχως μπαλκόνια, λες και αποτελούσαν ένα τοίχος που προστάτευε την πόλη.
Αυτό βέβαια, που πραγματικά προστατεύει την πόλη, είναι το μεγάλο στρατόπεδο που βρίσκεται εκεί, καθώς και η παρουσία πολλών στρατιωτών αλλά και στρατιωτικών φορτηγών, που συναντά κανείς πολύ συχνά στο δρόμο.
Η απόσταση Κεσσάνη – Καλλίπολη είναι περίπου μία ώρα και ο δρόμος είναι ευθύς, χωρίς στροφές και όπως παρατήρησα, σε πολύ καλή κατάσταση.
Η Καλλίπολις, πήρε το όνομά της από τον Αθηναίο στρατηγό Καλλία, «Καλλίου πόλις», ενώ οι Βυζαντινοί την αποκαλούσαν Κριθωτή. Αργότερα μετονομάστηκε από τους Τούρκους σε Gelibolu, όνομα που διατηρεί μέχρι σήμερα.
Την Καλλίπολη, την κατέλαβαν οι Οθωμανοί το 1357. Ήταν η πρώτη Ευρωπαϊκή πόλη που έπεφτε στα χέρια τους και την περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, λόγω της σπουδαιότητας της θέσης της υπήρξε το επίνειο ολόκληρης της Θρακικής χερσονήσου, και έδρα του τουρκικού στόλου.
Η Μητρόπολη της Καλλίπολης ήταν 16η στην σειρά των ιερών μητροπόλεων του Οικουμενικού Πατριαρχείου και αριθμούσε 30 εκκλησίες. Σήμερα… άσχημοι δρόμοι, πολλά καλντερίμια και καταθλιπτικές πολυκατοικίες.
Ωστόσο, είναι ένα αξιόλογο εμπορικό λιμάνι.
Από την Καλλίπολη ξεκινά κάθε μισή ώρα το φέρυ –μπότ που περνά τα στενά των Δαρδανελίων και σε οδηγεί στην Ασιατική Τουρκία, με πρώτο σταθμό μία άλλη πρώην Ελληνική αποικία, τη Λάμψακο ή Lapseki.
Το Ταξίδι Καλλίπολη –Λάμψακος διαρκεί περίπου μισή ώρα.
Ανεβαίνεις στο κατάστρωμα και μπροστά σου απλώνεται σαν αστραφτερό φίδι ο Ελλήσποντος και πιο πέρα η θάλασσα του Μαρμαρά. Κλείνεις τα μάτια σου και ένα δροσερό αγέρι σου δροσίζει το κορμί… και χάνεσαι... συγκλονίζεσαι μεταφέροντας τη μνήμη σου πολλά χρόνια πίσω……….
Και ξάφνου… την απόλυτη σιωπή, τη διαταράσσουν οι κραυγές της κόρης του άρχοντα του Ορχομενού Αθάμαντα, της τραγικής Έλλης, η οποία για να γλυτώσει από την κακιά μητριά της, Ινώ, μαζί με τον αδελφό της Φρίξο καβάλησαν το χρυσόμαλλο φτερωτό κριάρι, δώρο του Απόλλωνα στη μητέρα τους Νεφέλη, και κατευθύνθηκαν για την Κολχίδα.
Περνώντας πάνω από την Τρωάδα, θαμπώθηκε η Έλλη από την ομορφιά του πανέμορφου τοπίου, έσκυψε κάτω, ζαλίστηκε και πνίγηκε πέφτοντας στη θάλασσα, παρά τις απέλπιδες προσπάθειες του Φρίξου να τη σώσει.
Η θάλασσα που μέχρι τότε βρυχιόνταν σαν άγριο θηρίο, ηρέμησε καταπίνοντας την όμορφη κόρη, που προς τιμή της την ονόμασαν Ελλήσποντο.
Συνέχισε ο Φρίξος το ταξίδι του στην Κολχίδα και χρόνια πολλά αργότερα η πενηντάκωπη Αργώ, με επικεφαλή τον Ιάσονα, το γιο του Αίσονα και πλήρωμα όλους τους μεγάλους ήρωες της εποχής εκείνης, διέσχισε τα περήφανα αυτά νερά με κατεύθυνση την Κολχίδα, για να πάρουν το χρυσόμαλλο δέρας και να το φέρουν πίσω στην πατρίδα.
Η φανταστική αυτή περιήγηση διακόπτεται ξαφνικά από τη βάρβαρη φωνή του Τούρκου σαλεπτσή……. σαλέπ, τσάι, ορελέτ, αιράν, μπούγιουρουν…»
Πλησιάζουμε στην απέναντι όχθη και οι επιβάτες αρχίζουν να οδηγούνται προς την έξοδο. Συναντάς κάθε λογής τύπους, άλλοι μελαχρινοί με μουστάκι, άλλοι ξανθοί, γυναίκες με φερετζέ αλλά και χωρίς φερετζέ, με σαλβάρι αλλά και με μοντέρνα ευρωπαϊκά ρούχα.
Φθάνουμε στη Λάμψακο που είναι χτισμένη απέναντι ακριβώς από την Καλλίπολη. Την απόσταση αυτή των τριών μιλίων που χωρίζει τις δύο πόλεις, πριν τη Μικρασιατική καταστροφή, τη διέσχιζαν καθημερινά οι Ρωμιοί ψαράδες που τροφοδοτούσαν με ψάρια τις αγορές των δυο πόλεων.
Στη Λάμψακο, πριν την καταστροφή, ζούσαν πέντε χιλιάδες κάτοικοι, εκ των οποίων οι χίλιοι ήταν Έλληνες. H εκκλησία της ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Τρύφωνα. Διέθετε επίσης Δημοτική Σχολή και Παρθεναγωγείο με 120 μαθητές και μαθήτριες.
Το παλιό της όνομα ήταν Πιτυούσα (Πίτυς σημαίνει πεύκο) από τα πολλά πεύκα που βρίσκονται στα γύρω βουνά.
Η αρχαία Λάμψακος ήταν πολύ σπουδαία και πλούσια πόλη. Το 405 π. Χ, την κατέλαβε ο Σπαρτιάτης Λύσανδρος και ξεκινώντας από εκεί, νίκησε τους Αθηναίους στους Αιγός Ποταμούς.
Λένε μάλιστα, ότι ο Αρταξέρξης τη χάρισε στον Θεμιστοκλή, το 460 π. Χ, για να προμηθεύεται τα σπουδαία κρασιά της προς ..ιδίαν χρήσιν.
Πρέπει να παραδεχθούμε τη μεγαλοψυχία του Πέρση βασιλιά και να ζηλέψουμε το συμπατριώτη μας για το πλούσιο αυτό δώρο. Χαλάλι του … καλός στρατηγός αλλά και σπουδαίος οινοπότης.
Σήμερα, η Λάμψακος είναι σπουδαίο λιμάνι και εξυπηρετεί αυτούς που θέλουν να επισκεφθούν τα παράλια της Μικράς Ασίας με προορισμό το εσωτερικό της.
Σαν πόλη δεν παρουσιάζει τίποτε το ξεχωριστό πια.
Μάλλον, ένα μεγάλο χωριό θυμίζει, στο οποίο έρχονται ακόμα οι ψαράδες για να πουλήσουν την πραμάτεια τους.
Συνέχισα την πορεία μου με κατεύθυνση την Προύσα, η οποία απέχει από τη Λάμψακο τρεις ώρες. Ο δρόμος δεν είχε πολύ κίνηση και το ταξίδι ήταν ευχάριστο.
