Από την αρχαία Ελληνική παράδοση αναφέρεται ότι κατά τη διάρκεια των μηνών του φθινοπώρου, γίνονταν σπονδές  και θυσίες στη θεά Δήμητρα.

Πρόσφεραν βρασμένο σιτάρι ανακατεμένο με ξηρούς καρπούς και πετιμέζι  ή μέλι  και το έκαναν χυλό  όπως το σημερινό κολυβόζουμο.

Η μυθολογία αναφέρει ότι ο Πλούτωνας  ο θεός του Άδη, έκλεψε την Περσεφόνη, την κόρη της θεάς Δήμητρας και την κατέβασε στον κόσμο των νεκρών, αφού την έδωσε να μυρίσει  το νάρκισσο, ένα λουλούδι  με μεθυστικό άρωμα.

Η θεά Δήμητρα θύμωσε πολύ και ειδοποίησε με τον Ερμή τον Πλούτωνα ότι, αν δεν έστελνε πίσω την κόρη της, δεν θα άφηνε τη γη να καρπίσει.

Ο Πλούτωνας όμως ήταν ανένδοτος και έτσι η Δήμητρα,  η θεά της γεωργίας ,στεναχωρημένη, δεν επέτρεπε τη γη να καρπίσει, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να υποφέρουν.

Για να δει τη μονάκριβη κόρη της, κατέβηκε στον Άδη, παίρνοντας άδεια από τον Πλούτωνα. Σαν θεά της Γεωργίας, γνώριζε  το αντίδοτο του νάρκισσου, ου ήταν το ρόδι. Έδωσε στην Περσεφόνη  να φάει από αυτό και να συνέλθει από τη νάρκωσή της, ζητώντας να φύγει μαζί με τη μάνα της.

Εν τω μεταξύ, οι άνθρωποι  διαμαρτύρονταν, διότι δεν μπορούσαν να συντηρηθούν από την ακαρπία της γης. Τότε ο Δίας παρακάλεσε τον Πλούτωνα να συμβιβαστεί με τη Δήμητρα  και αποφάσισαν, έξι μήνες η Περσεφόνη να είναι με τη μάνα της  και έξι μήνες με τον Πλούτωνα.

Έτσι δημιουργήθηκαν οι τέσσερις εποχές.

Όταν  η Περσεφόνη ήταν με τη μάνα της,  την άνοιξη και το καλοκαίρι  άνθιζαν τα λουλούδια και κάρπιζε η γη, με αποτέλεσμα  οι άνθρωποι να είναι ευτυχισμένοι, ενώ όταν ήταν με τον Πλούτωνα, υπήρχε κρύο και σταματούσε η γη την καρποφορία της.

Οι άνθρωποι επέλεξαν την εποχή του φθινοπώρου να εξευμενίσουν τη Δήμητρα και της πρόσφεραν σπονδές με τα προϊόντα της γης.

Σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος διατηρήθηκε μέχρι σήμερα το έθιμο των κολλύβων του Αγίου Δημητρίου, που έχει και το ίδιο όνομα με τη Δήμητρα.

Ο Άγιος Δημήτριος γιορτάζει και αυτός τον Οκτώβριο, όπως και οι γιορτές προς τιμήν της Δήμητρας και οι χριστιανοί του κάνουν κόλλυβα, τα οποία στολίζουν με ρόδια και με φύλλα από μακεδονίδη, το λεγόμενο μαϊντανό.

Στον τάφο του Αγίου Δημητρίου φύτρωσαν  ο δυόσμος, ο βασιλικός και το μακεδονίδη, τα οποία μοσχομύριζαν, με αποτέλεσμα να ονομαστεί ο Άγιος Μυροβλύτης.

Και όπως λέει και το λαϊκό άσμα…….

Ο δυόσμος ο βασιλικός και το μακεδονίδη

τα τρία  φυτά μαλλώνανε ποιο θα μοσχομυρίσει.

Κατ΄ αφήγηση  Σοφίας Θώμογλου.

Κ.Γ