ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΛΙΒΑΝΟΥ

   Την άνοιξη του 1944 είχε γίνει πλέον φανερό πώς ο πόλεμος θα τελείωνε με νίκη των συμμαχικών Δυνάμεων καθώς η  ήττες των Γερμανικών στρατευμάτων  στο Στάλινγκραντ το Χειμώνα του 1943 και  στο Κουρσκ  το καλοκαίρι του 1943 αφενός και η συνθηκολόγηση της Ιταλίας στις 8 Σεπτεμβρίου 1943 (η συνθηκολόγηση συμφωνήθηκε λίγες μέρες νωρίτερα) αφετέρου έδειχναν ξεκάθαρα την δυσμενή τροπή του πολέμου για τις δυνάμεις του Άξονα.

    Έτσι υπό την αιγίδα της Αγγλίας αναλήφθηκε η πρωτοβουλία για την πραγματοποίηση ενός συνεδρίου που θα δρομολογούσε την ομαλή  διακυβέρνηση στην Ελλάδα  καθώς  άρχισαν να παρατηρούνται μεταξύ των αντιστασιακών ομάδων εμφύλιες συγκρούσεις λόγω του ότι  όπως έδειχναν οι εξελίξεις θα εκκενώνονταν σύντομα από τα γερμανικά στρατεύματα, που κινδύνευαν να αποκοπούν από την προέλαση των Συμμάχων στην Ιταλία και του Κόκκινου Στρατού στα Βαλκάνια.

Ως χώρος πραγματοποίησης του συνεδρίου επιλέχτηκε ο Λίβανος και συγκεκριμένα το ξενοδοχείο "Δάσος της Βουλώνης", στο Ντουρ Σαουέρ, ένα ορεινό δενδρόφυτο θέρετρο της Βηρυτού.

    Εκεί συγκεντρώθηκαν οι αντιπρόσωποι όλων των παρατάξεων και τάσεων στην Ελλάδα με σκοπό την πραγματοποίηση της γενικής Εθνικής ενότητας και το σχηματισμό μιας αντίστοιχης κυβέρνησης.

    Την πρωτοβουλία του συνεδρίου όπως προείπαμε  είχαν βέβαια οι Άγγλοι αλλά ο χειρισμός του συνεδρίου  ανατέθηκε στον πρωθυπουργό της εξόριστης Ελληνικής κυβέρνησης του Καΐρου.

    Εκείνη την εποχή πρωθυπουργός ήταν ο Σοφοκλής Βενιζέλος που είχε διαδεχθεί τον Εμ. Τσουδερό , τον οποίον όμως οι Άγγλοι δεν θεωρούσαν κατάλληλο για το συγκεκριμένο εγχείρημα .

    Έτσι αναζητήθηκε πρόσωπο καταλληλότερο για την αποστολή αυτή και επιλέχθηκε ο Γεώργιος Παπανδρέου που έφτασε από την Ελλάδα στις 15 Απριλίου του 1944 μέσω Τουρκίας.  Στις 26 Απριλίου ο Γεώργιος Παπανδρέου αναλαμβάνει την πρωθυπουργία και προχωρεί στην οργάνωση του συνεδρίου.

    Το συνέδριο  ξεκίνησε στις 17 Μαΐου του 1944 και έληξε τρεις ημέρες μετά, στις 20 Μαΐου 1944.Οι σύνεδροι που κλήθηκαν να συμμετάσχουν εκπροσωπώντας 15 κόμματα  και οργανώσεις ήταν:

• Ο Πρόεδρος της σχηματισθείσας κυβέρνησης Γεώργιος Παπανδρέου, ως εκπρόσωπος του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος.
• Οι Σ. Βενιζέλος, Κ. Ρέντης, Γ. Εξηντάρης και Γ. Βασιλειάδης εκ μέρους του Κόμματος των Φιλελευθέρων,
• Ο Δ. Λόντος εκ μέρους του Λαϊκού Κόμματος,
• Ο Σπύρος Θεοτόκης εκ μέρους του Εθνικού Λαϊκού Κόμματος,
• Ο Γ. Σακαλής εκ μέρους του Προοδευτικού Κόμματος,
• Ο Αλέξανδρος Μυλωνάς εκ μέρους του Αγροτικού Κόμματος,
• Ο Ιωάννης Σοφιανόπουλος εκ μέρους της "Ένωσης Αριστερών",
• Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος εκ μέρους του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος,
• ο Φίλιππος Δραγούμης ως ανεξάρτητος,
• ο Αλέξανδρος Σβώλος ως πρόεδρος της ΠΕΕΑ συνοδευόμενος από τους Α. Αγγελόπουλο και Ν. Ασκούτση μέλη της ΠΕΕΑ,
• Ο Πέτρος Ρούσος εκ μέρους του ΚΚΕ,
• Ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης ως Γ.Γ. του ΕΑΜ, συνοδευόμενος από τον Δ. Στρατή μέλος του ΕΑΜ,
• Ο Υποστράτηγος Στέφανος Σαράφης ως αρχηγός του ΕΛΑΣ,
• Ο Κομνηνός Πυρομάγλου ως υπαρχηγός του ΕΔΕΣ, συνοδευόμενος από τους αντισυνταγματάρχη Σ. Μεταξά και λοχαγό Ι. Μεταξά μέλη του ΕΔΕΣ,
• Ο Γεώργιος Α. Καρτάλης ως εκπρόσωπος της ΕΚΚΑ,
• Ο Υποστράτηγος Κ. Βεντήρης και Α. Σταθάτος ως εκπρόσωποι των Εθνικών Δυναμικών Οργανώσεων.

   Ο Γεώργιος Παπανδρέου αφού έκανε έκκληση για ενότητα επέκρινε έντονα την κομματική τακτική του ΕΑΜ. Το πρωί της 17ης Μαΐου παίρνοντας  πρώτος τον λόγο  εξαπέλυσε έντονη επίθεση κατά του ΕΑΜ, το οποίο κατηγόρησε ότι απέβλεπε σε πραξικοπηματική κατάληψη της εξουσίας μετά τον πόλεμο. Οι πρόσφατες επιθέσεις του ΕΛΑΣ εναντίον άλλων αντιστασιακών οργανώσεων και ιδιαίτερα η δολοφονία του Ψαρρού, που μόλις είχε γνωστοποιηθεί στη Μέση Ανατολή, προκάλεσαν μία αντίστοιχη αντι-ΕΑΜική τοποθέτηση όλων των άλλων συνέδρων. (ο Γ. Καρτάλης  αποκάλυψε κατά τη συνάντηση που είχε με τον Σιάντο στο ορεινό αεροδρόμιο Νεράιδας, τον Αύγουστο του 1943, όταν του αρνήθηκε την ένταξη του 5/42 ΣΕ στον ΕΛΑΣ, ο Σιάντος του απάντησε "Πας τις αρνούμενος να συνεργαστεί με το ΚΚΕ θα θεωρηθεί Γκεσταμπίτης").

ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

 «Το γεγονός ότι συναντώμεθα εις την μακρυνήν και φιλόξενον αυτήν Χώραν και ότι ερχόμεθα από τόσον διαφόρους προελεύσεις αποδεικνύει πόσον κρίσιμοι είναι αι περιστάσεις της πατρίδος μας. Ο ελληνικός λαός στενάζει σήμερον υπό τον ζυγόν δύο απανθρώπων τυράννων, των Γερμανών και των Βουλγάρων. Και όμως εις καμμίαν άλλην ώραν της ιστορίας του δεν είχεν ηρωϊκότερον εθνικόν φρόνημα και μεγαλυτέραν επιθυμίαν αυτοθυσίας. Οι βάρβαροι κατακτηταί πλήττουν το σώμα αλλά γιγαντώνουν την ψυχήν του λαού μας.

Δεν είναι ο ξένος κατακτητής αλλά, δυστυχώς, ο εμφύλιος πόλεμος, ο οποίος υπονομεύει θανασίμως το μέλλον μας. Διότι πλήττει την ψυχήν του λαού μας και προσβάλλει την τιμήν του Έθνους. Η κατάπαυσις του εμφυλίου πολέμου και η συνένωσις όλων των εθνικών μας δυνάμεων εναντίον των βαρβάρων επιδρομέων προς απελευθέρωσιν της πατρίδος αποτελεί τον λόγον της συναντήσεώς μας.»

«Κόλασις είναι σήμερον η κατάστασις της πατρίδος μας. Σφάζουν οι Γερμανοί, σφάζουν τα τάγματα ασφαλείας. Σφάζουν και οι αντάρται. Σφάζουν και καίουν. Τι θα απομείνη από την άτυχη αυτήν Χώρα; Η Ευθύνη του ΕΑΜ είναι ότι δεν απέβλεψε μόνον εις τον απελευθερωτικόν αγώνα, αλλά ηθέλησε να προετοιμάση την μεταπολεμικήν  δυναμικήν του επικράτησιν. Δια τούτο επεδίωξε την μονοπώλησιν του εθνικού αγώνος.

 Δεν επιτρέπει εις κανένα άλλον ν΄ ανέβη εις τα βουνά και να πολεμήση τον κατακτητήν, εμποδίζει με ποινήν θανάτου τους Έλληνας να εκπληρώσουν το πατριωτικόν των καθήκον. Παλαιόν παράδειγμα ο παριστάμενος συνταγματάρχης Σαράφης. Και πρόσφατον, ο απουσιάζων, ο συνταγματάρχης Ψαρρός.».

«… Και επεδίωξε, δεύτερον, την τρομοκράτησιν «και την εξόντωσιν των αντιπάλων του. Έταύτισεν εαυτό με το Κράτος. Οι αντίπαλοι του ΕΑΜ έθεωρήθησαν εχθροί τής Πατρίδος. «Αλλά τοϋτο ημπορεί να συμβαίνει μόνον εις τον Φασισμόν, οπού το κόμμα ταυτίζεται μέ τό Κράτος. Εις τας δημοκρατίας όμως και ημείς θέλομεν νά είμεθα δημοκρατία, και άγωνιζόμεθα δι’αυτάς τας δημοκρατίας το κόμμα δεν υποτάσσει, άλλ’ υποτάσσεται εϊς τό Κράτος. Καί ό Στρατός δέν ανήκει είς τό κόμμα, άλλά εις το Έθνος.
»Με την τρομοκρατικήν αυτήν δρασιν του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ εδημιουργήθη, δυστυχώς, το ψυχολογικόν κλίμα τό οποίον έπετρεψεν εις τους Γερμανούς να επιτύχουν είς το τρίτον έτος τής δουλείας ό,τι δέν είχαν κατορθώσει κατά τα δύο πρώτα ετη την κατασκευήν των Ταγμάτων «Ασφαλείας, προορισμός των οποίων είναι ό εμφύλιος πόλεμος…
«Τοιουτοτρόπως έδημιουργήθη πλέον φαύλος κύκλος, εντός τοϋ οποίου δοκιμάζεται ό Λαός μας. Ανταρτικά σώματα, εθνικαί οργανώσεις και τάγματα ασφαλείας εξουδετερώνονται αμοιβαίως. Ή βοήθεια τήν οποίαν παρέχουν οί Σύμμαχοι εις τάς αγωνιζομένας ομάδας αποβαίνουν μάταιαι, καθώς επίσης αποβαίνουν μάταιαι και αι ανιστόρητοι θυσίαι του Ελληνικού Λαού. Και μόνον οι Γερμανοί κατορθώνουν νά μένουν απερίσπαστοι, καγχάζοντες είς βάρος «και των Ελλήνων και» των Συμμάχων…
»Αυτός είναι ό φαύλος κύκλος από τόν όποιον οφείλομεν το ταχύτερον νά έξέλθωμεν. Και προς τούτο είς μόνον υπάρχει τρόπος: Ή κατάργησις του ταξικού και ή δημιουργία Εθνικού Στρατού.

Ποίος θα είναι ό συγκεκριμένος τρόπος δέν αποτελεί βεβαίως θέμα δημοσίας συζητήσεως. Οταν όμως σχηματισθη Εθνικός Στρατός, όταν ή τρομοκρατΐα εϊς τήν έλληνικήν ΰπαιθρον καταργηθεί και αποκατασταθεί πλήρως ή προσωπική ασφάλεια και ή πολιτική ελευθερία, τότε οχ ι μόνον καθίσταται αδύνατος ή περαιτέρω αϋξησις των Ταγμάτων Ασφαλείας, άλλα καθίσταται άσφαλής καϊ ή άχρήστευσις των υφισταμένων. Διότι δέν υπάρχει «Ελλην ό όποιος θα διενοεΐτο νά τεθη αντιμέτωπος Ελληνικού Στρατοϋ υπακούοντος είς τας διαταγάς όχι οργανώσεων, κομμάτων καΐ τάξεων, άλλα της ενιαίας Πατρίδος. Αυτό είναι τό συμπέρασμα είς τό οποίον όδηγεΐ ή αντικειμενική έκτίμησις της σημερινής καταστάσεως.
» Τό έθνικόν μας συμφέρον, καθώς και τό συμφέρον τοϋ κοινοϋ συμμαχικοϋ αγώνος, επιβάλλει τήν άμεσον έξοδον άπό τόν δημιουργηθέντα φαϋλον κύκλον καϊ τήν δημιουργίαν Έθνικοΰ Στρατοϋ υπακούοντος είς τάς διαταγάς της Κυβερνήσεως.
» Τοιουτοτρόπως οί Γερμανοί θά εΰρεθοΰν καΐ πάλιν, μόνοι καϊ ολίγοι όπως είναι, αντιμέτωποι ολοκλήρου τοϋ ήρωικοϋ Έθνους.»

Τό πέμπτον κεφάλαιον των προγραμματικών δηλώσεων αναγράφει τήν «έξασφάλισιν, κατά την προσεχή άπό «κοινοϋ μετά των συμμαχικών δυνάμεων Άπελευθέρωσιν της Πατρίδος, της τάξεως καΐ της Ελευθερίας του Ελληνικού Λαού, είς τρόπον ώστε, απηλλαγμένος «και υλικής και ψυχολογικής βίας, ν’ αποφασίση κυριάρχως και διά τό Πολίτευμα, και δια τό Κοινωνικόν καθεστώς, και διά τήν Κυβέρνησιν της αρεσκείας του.
»Εφόσον θά υπάρχει Κυβέρνησις Έθνικής Ενώσεως, είναι προφανές ότι ή Κυβέρνησις νά είναι είς θέσιν να έγγυηθεί και νά τηρήσει τήν Τάξιν «καϊ την Έλευθερίαν.
»Έάν όμως επρόκειτο να ευρεθούν οί «Ελληνες είς κατάστασιν εμφυλίου πολέμου, ύποστηρίζομεν ότι δεν αποτελεί απλώς δικαίωμα, αποτελεί υποχρέωσιν των Συμμάχων πρώτον ν  αποκαταστήσουν την Ελευθερίαν και κατόπιν ν’ απομακρυνθούν.

Στη συνέχεια απευθυνόμενος προς τους εκπροσώπους του ΕΑΜ και του ΚΚΕ τους έθεσε απερίφραστα το δίλημμα:

«Η ώρα είναι ιστορική και οφείλομεν να ομιλήσωμεν ειλικρινώς και απεριφράστως. Εάν το ΕΑΜ έχη την πρόθεσιν να χρησιμοποιή σήμερον την υλικήν του δύναμιν ως όργανον εμφυλίου πολέμου και εξοντώσεως των αντιπάλων του, και αύριον μετά το πέρας του πολέμου, υπό το ψευδώνυμον της Λαϊκής Δημοκρατίας, ως όργανον δυναμικής επικρατήσεως επί του ελληνικού λαού, τότε βεβαίως δεν υπάρχει στάδιον συνεννοήσεως. Το καθήκον μας τότε είναι να συναγείρωμεν το έθνος και να επικαλεσθώμεν την επικουρίαν και όλων των μεγάλων Συμμάχων μας εις τον διπλούν αγώνα και κατά του εξωτερικού εισβολέως και κατά του εσωτερικού εχθρού. Διότι ο ελληνικός λαός δεν κάμνει επιλογήν τυράννων. Αρνείται την τυραννίαν.

Εάν όμως το ΕΑΜ έχη λάβει απόφασιν να εγκαταλείψη τους σκοπούς της δυναμικής επικρατήσεως και να αρκεσθή εις τα πολιτικά μέσα της πειθούς δια την μελλοντικήν, πολιτικήν του επικράτησιν και αν κατά συνέπειαν δέχεται να παραιτηθή πάσης επιρροής επί των ενόπλων μας δυνάμεων, εάν δέχεται την κατάργησιν και του ΕΛΑΣ, καθώς και των άλλων ανταρτικών σωμάτων και την δημιουργίαν εθνικού στρατού, ο οποίος θα ανήκει μόνον εις την πατρίδα τότε και η συμμετοχή και του ΕΑΜ εις την εθνικήν μας ένωσιν θα ημπορή να θεωρείται γεγονός

Βέβαια η αντιπροσωπεία του ΕΑΜ  (Π. Ρούσος από το ΚΚΕ, Μιλτιάδης Πορφυρογένης (επίσης ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ) από το ΕΑΜ, οι Α.Σβώλος, Α. Αγγελόπουλος από την ΠΕΕΑ καθώς και ο αρχηγός του ΕΛΑΣ, Στέφανος Σαράφης) κόμιζαν ένα  "μίνιμουμ αξιώσεων"  που ήταν:

1. Το 50 % της υπό σύσταση κυβερνήσεως εθνικής ενότητας των υπουργείων να παραχωρηθούν στο ΕΑΜ και ειδικά το Υπουργείο Εσωτερικών και το Υφυπουργείο Στρατιωτικών.

2. Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης θα είναι ο Α. Σβώλος.

3. Κλιμάκιο της κυβέρνησης αυτής να εγκατασταθεί το ταχύτερο στην Ελλάδα.

4. Συγκρότηση ενιαίου Στρατού με αρχιστράτηγο κοινής εμπιστοσύνης, και

5. Διορισμό αντιβασιλείας, μέχρι τη διενέργεια δημοψηφίσματος.

Στις αξιώσεις αυτές αντιτάχθηκαν όλες οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις φοβούμενες ότι έτσι θα περιέρχονταν η κυβέρνηση στον ουσιαστικό έλεγχο του ΕΑΜ.

Παρόλη την αντεπίθεση του ΕΑΜ διά στόματος Στέφανου Σαράφη η αντιπροσωπεία του ΕΑΜ βρέθηκε προ ενός ισχυρού διλήμματος :αποχώρηση ή παραχωρήσεις; Προτίμησε τη δεύτερη περίπτωση.

Το βράδυ της 20^ης Μαϊου 1944 το συνέδριο του Λιβάνου τερματίστηκε. Οι σύνεδροι υπέγραψαν μια κοινή δήλωση που ονομάστηκε"Εθνικόν Συμβόλαιον" αυτό  απαρτίσθηκε από τα ακόλουθα οκτώ κεφάλαια:
1. Καταδίκη του στασιαστικού κινήματος, τιμωρία των υποκινητών, ανασύνταξις και πειθάρχισις των ενόπλων ελληνικών δυνάμεων της Μέσης Ανατολής υπό την σημαίαν της ελληνικής πατρίδος.
2. Η ενοποίησις και πειθάρχησις υπό τας διαταγάς της κυβερνήσεως εθνικής ενώσεως και του Συμμαχικού Στρατηγείου όλων των ανταρτικών σωμάτων της ελευθέρας Ελλάδος, καθώς και η κινητοποίησις, όταν επιστή ο καιρός, όλων των μαχητικών δυνάμεων του έθνους εναντίον των κατακτητών.
3. Η κατάργησις της εαμικής τρομοκρατίας εις την ελληνικήν ύπαιθρον και η παγίωσις της προσωπικής ασφαλείας και της πολιτικής ελευθερίας του λαού, όταν και όπου ο κατακτητής αποσύρεται.
4. Η συνεχής μέριμνα δια την επαρκή αποστολήν τροφίμων και φαρμάκων εις την υπόδουλον Ελλάδα, επίσης και την ορεινή.
5. Η εξασφάλισις κατά την προσεχή από κοινού μετά των Συμμαχικών δυνάμεων απελευθέρωσιν της πατρίδος, της τάξεως και της ελευθερίας, του ελληνικού λαού εις τρόπον ώστε απηλλαγμένος και υλικής και ψυχολογικής βίας, να αποφασίση κυριαρχικώς και δια το πολίτευμα, και δια το κοινωνικό καθεστώς, και δια την κυβέρνηση της αρεσκείας του.
6. Η επιβολή σκληρών κυρώσεων κατά των προδοτών της πατρίδος και κατά των εκμεταλλευτών της δυστυχίας του ελληνικού λαού.
7. Η πρόνοια δια την άμεσον ικανοποίησιν, μετά την απελευθέρωσιν, των υλικών αναγκών του ελληνικού λαού.
8. Η πλήρης ικανοποίησις των εθνικών μας δικαίων. Αι μεγάλαι υπηρεσίαι και αι μεγάλαι θυσίαι μας, τα ολοκαυτώματα της πατρίδος μας δεν ημπορούν να έχουν άλλην δικαίωσιν, εκτός από την δημιουργίαν μίας νέας ελεύθερης και μεγάλης Ελλάδος.

Με το «Συμβόλαιον» βέβαια δεν γίνεται μνεία για την  "Εθνική Αντίσταση",

καταγγέλεται η τρομοκρατία της υπαίθρου με σαφείς υπόνοιες ότι οφείλονταν στο ΕΑΜ,  δεν καταγγέλθηκαν τα Τάγματα ασφαλείας, το κίνημα της Μέσης Ανατολής,  χαρακτηρίστηκε στασιαστικό,  ο Αλ. Σβώλος δεν θα ανελάμβανε αντιπρόεδρος, τα υπουργεία Εσωτερικών και Στρατιωτικών τέθηκαν εκτός διαπραγμάτευσης και τέλος αντί του 50% των υπουργείων, προσδιορίσθηκε να παραχωρηθούν στην Εαμική αντιπροσωπεία το 25%.(οικονομικών, Γεωργίας, Εθνικής οικονομίας, Συγκοινωνιών, Εργασίας)

Τα  παραπάνω σημεία σε συσχετισμό με το  "μίνιμουμ αξιώσεων" δείχνουν  όχι μόνο απλή υποχώρηση του ΕΑΜ, αλλά πλήρη αναδίπλωση αυτού. Έτσι το συνέδριο  χαρακτηρίστηκε ως «η μεγαλύτερη ήττα που υπέστη το ΕΑΜ», "Βατερλώ του ΕΑΜ»  και δημιούργησε οξεία κρίση μεταξύ της «Κυβέρνησης του βουνού και του Καΐρου» . (Οι ομοιότητες παραμένουν ανατριχιαστικές καθώς σήμερα οι «αριστεροί αγωνιστές» σταυρώνουν τον Τσίπρα καταγγέλλοντας πραξικόπημα και δεν ψηφίζουν τα μέτρα).

Αμέσως μετά τη λήξη των εργασιών του Συνεδρίου του Λιβάνου και την συνομολόγηση του λεγομένου Εθνικού Συμβολαίου, όλοι οι σύνεδροι αυτού με μέριμνα των Άγγλων μετέβησαν αεροπορικώς στο Κάιρο για την συγκρότηση κυβέρνησης εθνικής ενότητας όπου και εγκαταστάθηκαν στο παλαιό και λαμπρό ξενοδοχείο "Σέπερτ".       Οι αντιπρόσωποι του ΕΑΜ μην έχοντας επικοινωνία με «τα βουνά» όπου μαίνονταν οι καταγγελίες για την υποχώρηση της αντιπροσωπείας, δεν προσέρχονταν για συμμετοχή στην Κυβέρνηση με αποτέλεσμα να καταγγελθούν από τον Γ. Παπανδρέου στις 28 Ιουνίου, για υπαναχώρηση θέτοντας αυτούς προ των ευθυνών τους. Τελικά στις 2 Ιουλίου,  φθάνει στο Κάιρο τηλεγράφημα της κοινής επιτροπής του ΕΑΜ, της ΠΕΕΑ και του ΚΚΕ, προς την αντιπροσωπεία, που έθετε όρους "έξι σημείων" που ουσιαστικά αποτελούσαν επανάληψη των αρχικών αξιώσεων που είχαν όμως απορριφθεί στο Συνέδριο και που σαφώς και πάλι θα απορρίπτονταν.
Τα έξι σημεία αυτά, γραμμένα μάλιστα αξιοπερίεργα στη καθαρεύουσα, ήταν:

"Πρώτον. Επανόρθωσις υπέρ μαχομένου έθνους λεχθέντων περί τρομοκρατίας κατά παραβίασιν συμφωνίας Λιβάνου Στοπ.

Δεύτερον. Ρητή αποσαφήνισις των εν Λιβάνω συμφωνηθέντων κατά δήλωσιν Σαράφη-Πορφυρογένη ότι σημερινός χαρακτήρ και οργάνωσις ΕΛΑΣ παραμείνη ως έχει μέχρις απελευθερώσεως, πράγμα όπερ εξυπηρετεί σημερινήν μορφή πολέμου και ανάγκην διατηρήσεως μαχητικότητος Στοπ. Φυσικά ΕΛΑΣ ενταχθή αμέσως, υπό ενιαίαν κυβέρνησιν και Αρχιστράτηγον και ενοποιηθή μετ΄ άλλων ανταρτικών ομάδων Στοπ.

Τρίτον. Αρχιστράτηγον αποδεχόμεθα τον (.......) στοπ. Αν ούτος παραμείνη εξωτερικόν, διοικητής ανταρτικών διορισθή αξιωματικός ΕΛΑΣ Στοπ. Αν εγκατασταθή Ελευθέραν Ελλάδα, επιτελάρχης διορισθή αξιωματικός ΕΛΑΣ Στοπ.

Τέταρτον. Αποφυγή πάσης θανατικής εκτελέσεως δια στάσιν Μέσης Ανατολής και χορήγησις αμνηστίας μετά ολοκλήρωσιν κυβερνήσεως Στοπ. Ανασυγκρότησις ενόπλων δυνάμεων Μέσης Ανατολής υπό ενιαίας κυβερνήσεως με κριτήριον ανάγκην υπάρξεως αξιομάχου στρατού πιστού σκοπούς εθνικού και συμμαχικού πολέμου αποκλειομένων δεδηλωμένων πεμπτοφαλαγγιτών φασιστών Στοπ.

Πέμπτον. Επί αναλογίας 15 (δέκα πέντε) συνολικώς Υπουργείων και Υφυπουργείων πέντε Υπουργεία και εν Υφυπουργείον Στοπ. Υπουργείον Εσωτερικών και Υφυπουργείον Στρατιωτικών δια ΠΕΕΑ Στοπ. Επίσης Υπουργεία Δικαιοσύνης, Παιδείας, Γεωργίας, Εργασίας, Προνοίας Στοπ. Εν τούτων λάβη "Δημοκρατική Ένωσις" Στοπ.

Έκτον. Ρητή συμφωνία αμέσου ελεύσεως κλιμακίου Ελευθέραν Ελλάδα, οπότε διαλυθώσιν ΠΕΕΑ και Εθνικόν Συμβούλιον Στοπ".

( Οι παραπάνω όροι είχαν μορφή τελεσίγραφου αφού τονίζονταν  πως αν δεν γίνουν δεκτοί η ΕΑΜική επιτροπή θα διατασσόταν να επιστρέψει στα "βουνά. Αρχιστράτηγος του τρίτου όρου προβαλλόταν ο Α. Οθωναίος).

Έτσι στις 6 Ιουλίου στο υπουργικό συμβούλιο, που στο μεταξύ είχε σχηματιστεί, οι νέοι όροι απορρίπτονται γιατί "ανατρέπουν την βάσιν της Συμφωνίας του Λιβάνου", και ο Γ. Παπανδρέου δηλώνει:

.......Με τους νέους όρους ζητείται μεταξύ άλλων η κυβέρνησις να απαρτισθή από δεκαπέντε μέλη και εκ τούτων τα επτά να ανήκουν στο ΕΑΜ. Αλλά σημασίαν δεν έχει μόνο ο αριθμός. Ακόμη μεγαλυτέραν έχει το είδος των Υπουργείων. Ζητούνται: Υφυπουργείον Στρατιωτικών και Υπουργεία Εσωτερικών, Δικαιοσύνης, Παιδείας, Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας. Ο Στρατός, λοιπόν, με την αμετάβλητον διατήρησιν του ΕΛΑΣ την οποίαν επίσης αξιώνουν, θα είναι ιδικός των. Αλλά δεν θα είναι μόνον ο Στρατός ιδικός των. Με το Υπουργείον Εσωτερικών, το οποίον διεκδικούν, θα έχουν επίσης τον έλεγχον της Χωροφυλακής και της Αστυνομίας. Θα έχουν επίσης τον έλεγχον όλης της Διοικήσεως και της Δικαιοσύνης. Και θα έχουν, προσθέτως, την ηγεσίαν της Παιδείας, δια να εμπνέουν διδασκάλους και νέαν γενεάν με τας ιδικάς των ιδέας. Αποδοχή, επομένως, των νέων όρων σημαίνει κατ΄ ουσίαν: άμεσον σχηματισμόν κυβερνήσεως του ΕΑΜ εις την ορεινήν Ελλάδα...

.......«Εκφράζομεν την ευγνωμοσύνην μας προς την επιτροπήν των βουνών διότι εγκατέλειψεν, επιτέλους, τας υπεκφυγάς και τας προτάσεις και απεκάλυψε τους αληθινούς της σκοπούς. [...] Μας ζητούν να παραδώσωμεν την Ελλάδα: Αρνούμεθα [...] Η αποστολή μας είναι να εντάξωμεν τας οργανώσεις εις το Έθνος, όχι να υποτάξωμεν το Έθνος εις τας οργανώσεις...» .

    Ακολούθησε ένας μήνας μακρών διαβουλεύσεων και (τελείως απροσδόκητα) στις 2 Αυγούστου νέο κοινό τηλεγράφημα που φθάνει από τα βουνά, (με ημερομηνία αποστολής 29 Ιουλίου), δίνει έγκριση στη αντιπροσωπεία για συμμετοχή στη κυβέρνηση χωρίς όρους αυτή τη φορά αλλά με την προϋπόθεση ότι πρωθυπουργός της κυβέρνησης δεν θα είναι ο Γ. Παπανδρέου.
Βασική παράγραφος του τηλεγραφήματος αυτού ήταν:

"Είμαστε υποχρεωμένοι να τονίσουμε ότι πραγματοποίηση της ενότητος υπό έναν τέτοιο πρωθυπουργό είναι αδύνατη. Κόμματα και οργανώσεις του αγωνιζόμενου έθνους, στην προσπάθειά τους να βρουν μια λύση και με έμμονη επιθυμία ν΄ αποφύγουν μια σύγκρουση αποφάσισαν τα εξής:

Είναι έτοιμες να εφαρμόσουν αμέσως τη Συμφωνία του Λιβάνου, συμμετέχοντας σε μια κυβέρνηση γενικού εθνικού συνασπισμού υπό έναν άλλο πρωθυπουργό, με τη βεβαιότητα ότι χάρη στη συνεργασία μέσα στη κυβέρνηση θα δημιουργηθεί ατμόσφαιρα αμοιβαίας κατανοήσεως και θα λυθεί κάθε πρόβλημα, έτσι ώστε να εκπληρωθούν οι παραπάνω όροι των διαπραγματεύσεων".

Αμέσως μετά από αυτή την απρόσμενη εξέλιξη ο Γ. Παπανδρέου συγκαλεί τα μέλη της κυβέρνησης και αναγγέλλει την αποδοχή του σε παραίτηση, αν θεωρείται αυτός εμπόδιο συμφιλίωσης.

Την παραίτηση όμως  του Γ. Παπανδρέου δεν δέχονταν ο Τσώρτσιλ, καθώς θεωρούσε απαράδεκτο να γίνει κάτι τέτοιο παραμονές της απελευθέρωσης και

τελικά μετά από λίγες ημέρες σιγής και αγωνίας, στις 15 Αυγούστου του 1944, το ΚΚΕ και το ΕΑΜ σε μια ολοκληρωτική αναδίπλωση, κάνοντας στροφή 180 μοιρών, ειδοποιούν τηλεγραφικά ότι αποδέχονται συμμετοχή τους στη κυβέρνηση εθνικής ενότητας έστω και με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου. Το τηλεγράφημα αυτό λήφθηκε στο Κάιρο στις 17 Αυγούστου του 1944  και  ήταν η καταληκτική ημερομηνία της πολιτικής αυτής κρίσης.

      Βέβαια εδώ θα πρέπει να παραθέσουμε κάποια στοιχεία από τις επαφές που επιζητούσαν οι επιτελείς του ΕΑΜ με τη Σοβιετική Ένωση για να καταλάβουμε επιτέλους ,πως οι ισχυροί διαπραγματεύονται με τους ισχυρούς , συμφωνούν ή όχι αλλά συνήθως εγκαταλείπουν τους μικρούς και ανίσχυρους «παίκτες» στην τύχη τους . ( Αν αληθεύουν δημοσιεύματα που αναφέρουν πως η Κυβέρνηση διαπραγματεύτηκε οικονομική στήριξη από τη Ρωσία για να βγάλει τη χώρα από το Ευρώ , και  η οποία δεν πραγματοποιήθηκε κατόπιν παραχωρήσεων της Γερμανίας προς τη Ρωσία στην Ουκρανία τότε οι ομοιότητες παραείναι ορατές).

   Χαρακτηριστική του θέματος είναι  η έκθεση που έστειλε  από το Κάιρο στα "βουνά" ο Πέτρος Ρούσσος

"...Σε προσωπική επαφή με τον πρεσβευτή της ΕΣΣΔ δεν κατορθώσαμε να ‘ρθούμε. Ζητήσαμε αν είναι δυνατό να έχουμε την άποψη της σοβιετικής κυβέρνησης πάνω στα ελληνικά ζητήματα από τον πρώτο σύμβουλο της πρεσβείας. Μετά δέκα περίπου μέρες, δηλαδή ένα μήνα μετά την λήξη της διάσκεψης του Λιβάνου και μια βδομάδα μετά την αναχώρηση του Μιλτιάδη (Πορφυρογένη) ο α΄ σύμβουλος (της πρεσβείας) με κάλεσε και μου έκανε την ακόλουθη ανακοίνωση: Η σοβιετική κυβέρνηση δεν απάντησε επί του θέματος. O πρεσβευτής όμως (Νοβίκωφ) σας διαβιβάζει την ακόλουθη προσωπική του γνώμη: α) Η συμφωνία του Λιβάνου ανταποκρίνεται στη σημερινή κατάσταση πραγμάτων. β) Η στάση της αντιπροσωπείας σας είναι η σωστή. γ) Πρέπει να μπείτε στην κυβέρνηση και δ) Να φροντίσετε να γίνει γνωστή η γνώμη αυτή στα βουνά."

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΖΕΡΤΑΣ

   Το επόμενο επεισόδιο αυτής της πολυτάραχης σχέσης ήταν η συμφωνία της Καζέρτας.  Σεπτέμβρη του 1944,  στην Καζέρτα  της Ιταλίας, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη στην οποία συμμετείχαν ο Βρετανός υπουργός Μέσης Ανατολής Χάρολντ Μακ Μίλαν, ο αρχιστράτηγος των συμμαχικών δυνάμεων της Μεσογείου Σερ Χένρι Μέτλαντ Ουίλσον, ο Άγγλος στρατηγός Ρόναλντ Σκόμπι  τα μέλη της "ελεύθερης" ελληνικής κυβέρνησης εθνικής ενότητας που συστάθηκε υπό τον Γ. Παπανδρέου και οι  στρατιωτικοί  ηγέτες των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων ΕΑΜ και ΕΔΕΣ,
Από την ελληνική κυβέρνηση  μετείχαν ο Πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου με τέσσερις ΕΑΜικούς υπουργούς:  ( Μιλτιάδης Πορφυρογένης ,  Γιάννης Ζέβγος ,Αλέξανδρος Σβώλος και  Ηλίας Τσιριμώκος), καθώς και οι Θεμιστοκλής Τσάτσος και Χρήστος Σγουρίτσας. Στη σύσκεψη κλήθηκαν επίσης και παρευρέθηκαν και οι στρατιωτικοί αρχηγοί, του ΕΔΕΣ στρατηγός Ναπολέων Ζέρβας και του ΕΛΑΣ στρατηγός Στέφανος Σαράφης, έχοντας ο τελευταίος μαζί του ως νομικό σύμβουλο τον Κ. Δεσποτόπουλο.

Η συνάντηση όλων των παραπάνω έγινε στην Καζέρτα στις 23 Σεπτεμβρίου του 1944  και  τρεις ημέρες αργότερα, στις 26 Σεπτεμβρίου 1944 το απόγευμα, υπογράφηκε η ομώνυμη συμφωνία, που υπήρξε ιδιαίτερα καθοριστική για τις μετέπειτα πολιτικές εξελίξεις στη μεταπολεμική Ελλάδα. Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας αυτής, όλες οι ανταρτικές δυνάμεις που δρούσαν στην Ελλάδα θα υπάγονταν στις διαταγές της ελληνικής κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, η οποία στη συνέχεια θα τις έθετε υπό τις διαταγές του στρατηγού Ρ. Σκόμπυ, που θα ηγούνταν των βρετανικών απελευθερωτικών δυνάμεων στην Ελλάδα. Οι στρατιωτικοί ηγέτες του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ αναλάμβαναν την υποχρέωση να απαγορεύσουν στις ανταρτικές μονάδες οποιαδήποτε δράση που θα απέβλεπε στην κατάληψη της εξουσίας. Συγκεκριμένα για την Αθήνα, αναφερόταν ότι "ουδεμία ενέργεια θα αναληφθεί εκτός υπό τας αμέσους διαταγάς του στρατηγού Σκόμπυ". Με την ίδια συμφωνία, τα ιδρυμένα από τις κατοχικές κυβερνήσεις Τάγματα Ασφαλείας θεωρούνταν όργανα του εχθρού και θα αντιμετωπίζονταν ως δοσίλογοι, αν δεν παραδίδονταν σύμφωνα με εκδοθησομένες διαταγές του Ρ. Σκόμπυ.

Οι ελληνικές ανταρτικές δυνάμεις θα σχημάτιζαν "Εθνικήν Ένωσιν, ίνα συντονίζουν την δράσιν των διά το καλύτερον συμφέρον του Αγώνος". Καθορίζονταν επίσης οι περιφέρειες και τα εδαφικά όρια εντός των οποίων θα δρούσε στο εξής ο ΕΔΕΣ και ο ΕΛΑΣ. Διοικητής των στρατευμάτων της Αττικής διοριζόταν ο στρατηγός Σπηλιωτόπουλος. Αξιωματικός - σύνδεσμος θα προτεινόταν από τον Στρατηγό Σαράφη με την έγκριση της κυβέρνησης. Ο Στρατηγός Σαράφης επίσης θα «υπεδείκνυε» τον αξιωματικό - διοικητή των ανταρτικών δυνάμεων Πελοποννήσου, τον οποίο θα βοηθούσε σύνδεσμος της αγγλικής αποστολής.

Ανάλογες ρυθμίσεις συμφωνήθηκαν για τη Θράκη και τη Θεσσαλονίκη. Οι στρατιωτικοί διοικητές των περιοχών αυτών θα είχαν ως αποστολή την παρενόχληση της γερμανικής υποχώρησης, την εξουδετέρωση των γερμανικών φρουρών και την τήρηση του νόμου και της τάξης στα εδάφη που θα απελευθερώνονταν.

Τα Δεκεμβριανά που ακολούθησαν θεωρήθηκαν από αρκετούς  ιστορικούς ως συνέπεια των όρων της συμφωνίας του Λιβάνου και της Καζέρτας , συμφωνίες που η Αριστερά θεωρεί (ακόμη και τώρα) ως προδοσίες.

ΑΚΟΛΟΥΘΕΊ ΤΟ ΠΛΉΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ (https://el.wikisource.org/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BC%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B6%CE%AD%CF%81%CF%84%CE%B1%CF%82)

Πρακτικά αποφάσεων ληφθεισών κατά σύσκεψιν λαβούσαν χώραν εις A.F.H.Q κατά την 26ην Σεπτεμβρίου 1944

Κατά σύσκεψιν  προεδρευθείσαν παρά του Ανωτάτου Συμμαχικού Αρχιστρατήγου του Θεάτρου Μεσογείου, εις A.F.H.Q., καθ' ην παρευρέθησαν ο Έλλην Πρωθυπουργός μετ' άλλων μελών της Ελληνικής Κυβερνήσεως καθώς και οι αρχηγοί των Ελλήνων Ανταρτών Στρατηγοί Σαράφης και Ζέρβας. Αι κάτωθι αποφάσεις κατεχωρήθησαν εις τα Πρακτικά, ως γενόμεναι παρά πάντων αποδεκταί.

1) Όλαι αι ανταρτικαί ομάδες αι δρώσαι εν Ελλάδι τίθενται υπό τας διαταγάς της Ελληνικής Κυβερνήσεως Εθνικής Ενότητος.

2) Η Ελληνική Κυβέρνησις θέτει τας δυνάμεις ταύτας υπό τας διαταγάς του Στρατηγού Σκόμπυ, όστις ωνομάσθη υπό του ανωτάτου Συμμαχικού Αρχιστρατήγου, ως Στρατηγός Διοικών τας Δυνάμεις εν Ελλάδι.

3) Συμφώνως προς την προκήρυξιν, εκδοθείσαν παρά της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ότι οι Αρχηγοί των Ελλήνων ανταρτών θα απαγορεύσουν πάσαν απόπειραν των υπ' αυτούς μονάδων να αναλάβουν την αρχήν ανά χείρας. Τοιαύτη πράξις θα χαρακτηρισθή ως έγκλημα και θα τιμωρηθή αναλόγως.

4) Όσον αφορά τας Αθήνας, ουδεμία ενέργεια θα αναληφθή εκτός υπό τας αμέσους διαταγάς του Στρατηγού Σκόμπυ, Στρατηγού Διοικούντος τας εν Ελλάδι δυνάμεις.

5) Τα Τάγματα Ασφαλείας θεωρούνται ως όργανα του εχθρού. Θα χαρακτηρισθούν ως εχθρικοί σχηματισμοί, εκτός εάν παραδοθούν συμφώνως προς διαταγάς εκδοθησομένας παρά του Στρατηγού Διοικούντος τας εν Ελλάδι δυνάμεις.

6) Όλαι αι Ανταρτικαί Ελληνικαί Δυνάμεις, προς τον σκοπόν όπως τεθή τέρμα εις τας διαμάχας του παρελθόντος, δηλούν ότι θα σχηματίσουν Εθνικήν Ένωσιν ίνα συντονίσουν την δράσιν των δια το καλύτερον συμφέρον του κοινού αγώνος.

7) Κατόπιν της αυτώ παραχωρηθείσης υπό του Ανωτάτου Συμμαχικού Αρχιστρατήγου εξουσίας και από συμφώνου μετά της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ο στρατηγός Σκόμπυ εξέδωσε τας συνημμένας διαταγάς επιχειρήσεων:

Σύντομοι διαταγαί επιχειρήσεων εκδοθείσαι παρά του Στρατηγού Διοικούντος τας εν Ελλάδι δυνάμεις

1. Ο Στρατηγός Διοικών τας εν Ελλάδι δυνάμεις εξήγησε ότι σκοπός του ήτο η ανασυγκρότησις της χώρας να δυνηθεί να αναληφθή υπό την καθοδήγησιν της Ελληνικής Κυβερνήσεως, καθ' ον χρόνον υλικόν περιθάλψεως θα διενέμετο εις τον λαόν.

2. Όσον αφορά τας εν Ελλάδι δρώσας σήμερον δυνάμεις, η στρατιωτική των οργάνωσις θέλει είναι η κάτωθι:

α) Ο Στρατηγός Ζέρβας θα συνέχιση να δρα εντός των εδαφικών ορίων της συμφωνίας της Πλάκας και θα συνεργάζεται μετά του Στρατηγού Σαράφη δια την παρενόχλησιν της γερμανικής υποχωρήσεως εντός της περιοχής μεταξύ των βορείων ορίων της συμφωνίας Πλάκας και της Αλβανίας.

β) Ο Στρατηγός Σαράφης θα συνέχιση να δρα εις την υπόλοιπον Ελλάδα εξαιρέσει:

Ι. Περιφερείας Αττικής. Όλα τα στρατεύματα εις την περιφέρειαν ταύτην θα διοικώνται υπό του Στρατηγού Σπηλιωτόπουλου, δρώντος εν στενή συνεργασία μετά των εν Αθήναις μελών της Κυβερνήσεως και βοηθούμενου υπό τινος Αξιωματικού Συνδέσμου, ονομασθησομένου παρά του Στρατηγού Σαράφη. Θα είναι υπό τας διαταγάς της Δυνάμεως 140.

II. Πελοποννήσου. Τα στρατεύματα εις την περιφέρειαν ταύτην θα διοικώνται παρά τίνος αξιωματικού υποδειχθησομένου υπό του στρατηγού Σαράφη τη εγκρίσει της Ελληνικής Κυβερνήσεως και όστι<