Προς τη Σιγή

        Μετά από μια πολύ όμορφη διαδρομή τεσσάρων χιλιομέτρων, διακρίναμε τη Σιγή ή Κumyaka. Λέγεται ότι  ονομασία της είναι παραφθορά του παλιού τοπωνύμιου Συκή και ονομάστηκε έτσι από τις πολλές συκιές που υπήρχαν στην περιοχή.

 Η Σιγή είναι ένα ξεχωριστό χωριό, στην περιοχή των Μουδανιών, στις νοτιοδυτικές ακτές του Κιανού κόλπου.

 Σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από το χωριό, υπήρχε μια τοποθεσία με το όνομα «Χώραι» όπου είχαν βρει ένα παλαιό Αγίασμα, ερείπια κατοικιών, διάφορα αγγεία και χαλύβδινες ζώνες της ρωμαϊκής εποχής. Έλεγαν ότι αρχικά εκεί είχε κτιστεί το χωριό και αργότερα μεταφέρθηκε κοντά στη θάλασσα.

 Ο Βασίλης Αδαμαντίδης στα «Μικρασιατικά Χρονικά», αναφέρει ότι η Σιγή  διοικητικά ανήκε στον καζά Μουδανιών, ο οποίος συμπεριελάμβανε τα Μουδανιά, την Τρίγλια, το Ντερέ Κιόϊ, το νησί Καλόλιμνο, το Γιαλί Τσιφλίκι, τη Μυσόπολη και το Αρβανιτοχώρι.

Είχε πληθυσμό περίπου 2.000 κατοίκους, πολλοί από τους οποίους μετανάστευσαν στην Κωνσταντινούπολη και τη Ρουμανία.

Ο πληθυσμός του χωριού μειώθηκε κατά την περίοδο των εκτοπισμών που υπέστησαν τη χρονική περίοδο 1915 -1918, όταν αναγκάστηκαν να φύγουν και να εγκατασταθούν σε χωριά τη Προύσας.

Στη Σιγή γεννήθηκαν πολλοί επιφανείς και πλούσιοι άνδρες, όπως ο Καμαράσης του Παναγίου Τάφου, Νικόδημος Αλεξανδρίδης, και ο αδελφός του Θεοφάνης. Με τις πλούσιες δωρεές τους εξωράισαν το ναό των Ταξιαρχών και τη νεώτερη εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου. Με δικά τους χρήματα εκπαιδεύτηκαν και πολλοί νέοι στην Ιερή Σχολή του Σταυρού και υπηρέτησαν αργότερα την εκκλησία στην Ιερουσαλήμ ή έγιναν επιστήμονες σε άλλους επιστημονικούς κλάδους.

Επίσης, ο Πατριάρχης Κωνσταντίνος ο Στ΄ (1860-1930), κατά κόσμον Αράμπογλου, ο οποίος εποίμανε σε σπουδαίες μητροπόλεις όπως της Τραπεζούντας, Κυζίκου, Κόνιτσας, Δέρκων. Έπειτα, ανέβηκε έστω και για λίγο στον Πατριαρχικό θρόνο(1924-1925), ώσπου εκδιώχθηκε από τους Τούρκους σαν ανταλλάξιμος, σύμφωνα με τη συνθήκη της Λωζάννης.

Ο Δωρόθεος Μαμμέλης, ο οποίος διετέλεσε μητροπολίτης Προύσας (1908-1921), τοποτηρητής του Οικουμενικού θρόνου και συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη της παιδείας στις δεκατέσσερις ελληνικές κοινότητες της επαρχίας του.

Στην ανάδειξη πολλών διανοουμένων συνετέλεσε και η αναβάθμιση από το μεγάλο δάσκαλο Κωνσταντίνο Καλλία, της εξαταξίου Αστικής σχολής της Σιγής σε οκταθέσια, με δασκάλους γαλλικής, τουρκικής και διπλογραφίας.

Όλοι οι προαναφερθέντες ήταν απόφοιτοι της σχολής και μετεκπαιδεύτηκαν αργότερα σε ανώτερες σχολές της Πόλης και της Ευρώπης.

Η εκκλησία των Ταξιαρχών ήταν αναμφισβήτητα το καθολικό μιας μονής από τις πολλές που είχαν κτιστεί στη Βιθυνία μετά τον 8ο αιώνα και αποτελούσαν ιδιοκτησία διαφόρων αριστοκρατικών οικογενειών της Κωνσταντινούπολης.

Αναφέρεται ότι κτίστηκε από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ζ΄ τον Πορφυρογέννητο, ανακαινίστηκε από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο το 1448 και ανοικοδομήθηκε το 1818 από τον σουλτάνο Μαχμούτ  τον Β΄, επ΄ αρχιερατείας  του Προύσας  Πανάρετου.

Η μονή ήταν από τις πιο πλούσιες της περιοχής με πολλά τιμαλφή, ιερά σκεύη, χρυσά άμφια, κοσμήματα, σπουδαία αρχαιολογικά αντικείμενα και μια μεγαλοπρεπέστατη Ωραία Πύλη που ήταν στολισμένη με χρυσό, ασήμι, και πολύτιμους λίθους. Είχε παραστάσεις από τη γέννηση και τη βάπτιση του Χριστού, δωρεά της ευνοούμενης του Αλή Πασά, Κυρά Βασιλικής, την οποία είχε εξορίσει ο ίδιος στην Προύσα. Η μονή γιόρταζε στις 6 Σεπτεμβρίου εις μνήμην του Θαύματος του Ταξιάρχη Μιχαήλ στις Κολοσσαίς.

Από τη Σιγή καταγόταν η γιαγιά Ζωίτσα Βαλσαμίδου, που συνάντησα στο χωριό Βαθύλακκος του νομού Κοζάνης.

«Το χωριό μας, κύριε Γιώργο, ήταν από τα πιο όμορφα της περιοχής και συναγωνιζόταν σε ομορφιά την Τρίγλια.

Οι κάτοικοι της Σιγής, ασχολούνταν πολύ με το εμπόριο. Εμπορεύονταν τις γνωστές σε όλον τον κόσμο τριγλιανές ελιές ή τρίλες, καλό λάδι, κουκούλια και εκλεκτά ζαρζαβατικά, όπως κρεμμύδια, και κολοκύθες.

Επίσης, ψάρευαν τα καλύτερα ψάρια, οργώνοντας με τις βάρκες τους την Προποντίδα και τα πουλούσαν έπειτα στις αγορές της Προύσας και της Κωνσταντινούπολης. Για την εκκλησιά μας, τον Ταξιάρχη, ήμασταν όλοι περήφανοι, διότι ήταν η πιο ιστορική και συνάμα η πιο όμορφη σε όλη την περιοχή.

Από τα πράγματα που θυμάμαι καλύτερα είναι οι βόλτες με τις φιλενάδες μου. Συγκεντρωνόμασταν και κατεβαίναμε στην παραλία, θαυμάζαμε την απέραντη ομορφιά της και τραγουδούσαμε τα αγαπημένα μας άσματα».

Μερακλού καθώς ήταν η γιαγιά Ζωίτσα, άρχισε να μου τραγουδάει με αγγελική φωνή το παρακάτω τραγούδι, ενώ κάποιες στιγμές σταματούσε για να σκουπίσει κανένα δάκρυ που ξεπηδούσε από τα μάτια της.

Τι να θυμόταν άραγε?

 Αποχωρισμός ( βαρκαρόλα)

Θα φύγω κόρη μου στα ξένα θα μακρυνθώ δια παντός,

θα ζω πάντα δυστυχισμένα γιατί θα ‘μαι πάντα μοναχός.

Καταραμένη να ‘ταν η ώρα, καταραμένη και η στιγμή,

όταν εις το παράθυρό σου σε είδα κόρη ποθητή.

Στον τόπο που σε πρωτοείδα θε να φυτεύσω μουσμουλιά,

στον ίσκιο της θε να κοιμάμαι, την μυρωδιά της να ροφώ,

κι όταν εσένα ενθυμούμαι θα τρώγω μούσμουλο στυφό.

Αν όμως τύχει και πεθάνω εις το διάστημα αυτό,

ελθέ στο μνήμα μου επάνω και πες ακόμη σ’ αγαπώ.

Και γω απ’ το μνήμα θα σ’ ακούσω και παρευθύς θα σηκωθώ,

την πλάκα μου θα ν’ αποκρούσω και στας αγκάλας σου θα να βρεθώ. Αν ήτανε να ταξιδεύσεις, να πας στα ξένα μακριά,

δεν έπρεπε να μ’ αγαπήσεις και να μου κάψεις την καρδιά.

 «Στις 24 Ιουνίου, του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου κάναμε το έθιμο του Κλήδονα και τραγουδούσαμε…

Ανοίξατε τον Κλήδονα.

Ανοίξατε τον Κλήδονα τ’ Αϊ Γιαννιού τη χάρη,

οπόχει μοίρα να φανεί κι οπόχει ριζικάρι.

Στο ριζικό μου σε ‘βαλα για να σε ριζικάρω,

αν είναι θέλημα θεού ταίρι μου να σε κάνω.

  Όταν ήρθε η ώρα του αποχωρισμού, πήραμε το καράβι από τα Μουδανιά και περάσαμε απέναντι στη Ραιδεστό. Πολλοί πατριώτες κατέληξαν στη Χαλκιδική και οι υπόλοιποι στο νομό Κοζάνης. Εκεί δημιουργήσαμε τη Νέα Σιγή, για να κρατάει άσβεστη την ανάμνηση του όμορφου χωριού μας».

       Πράγματι πανέμορφη η Σιγή! Το νιώθει ο κάθε επισκέπτης, που διασχίζει τον παραλιακό, γεμάτο ανηφόρες και κατηφόρες, δρόμο που καταλήγει στην Τρίγλια.

Το μικρό γραφικό της λιμανάκι, σου θυμίζει έντονα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά, ενώ παντού υπάρχουν όμορφα ενοικιαζόμενα δωμάτια, για τους τουρίστες που κατακλύζουν το καλοκαίρι το χωριό.

Καθίσαμε στο μικρό καφενεδάκι που είναι δίπλα στον επιβλητικό Βυζαντινό ναό των Ταξιαρχών. Άφησα τους φίλους μου στο καφενείο και πήγα να προσκυνήσω, αλλά και να απαθανατίσω με κάποιες φωτογραφίες το ναό και τα σοκάκια του χωριού.

Μπαίνοντας στο ναό, διέκρινα δυο προσκυνητάρια πλαισιωμένα από τέσσερεις μαρμάρινους στύλους.

Υπάρχουν ακόμα κάποιες αγιογραφίες των Αρχαγγέλων, με παραμορφωμένα και χαραγμένα τα πρόσωπά τους, ενώ το εσωτερικό του ναού είναι σκαμμένο από κάποιους ιερόσυλους που έψαχναν για θησαυρούς.

Φαντάζομαι πως ο ναός αυτός θα ήταν ένα αριστούργημα στα χρόνια του. Πίσω από το ναό υπάρχουν τα ερείπια του σχολείου στο οποίο φοίτησαν οι τόσο σπουδαίοι άντρες Σιγηνοί.

Επέστρεψα στο καφενείο όπου με περίμεναν ο μουχτάρης του χωριού με τους φίλους μου. Η καταγωγή του, όπως άλλωστε και των άλλων κατοίκων του χωριού ήταν από την Κρήτη. Τους έκανα τα παράπονά μου για την κατάντια της εκκλησίας και αυτοί δικαιολογήθηκαν πως δεν υπάρχουν οι πόροι για να ανακαινίσουν τέτοια μνημεία.

Ο μουχτάρης πάντως υποσχέθηκε να κάνει περισσότερες ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση, απευθυνόμενος στο τουρκικό κράτος αλλά και στο Ορθόδοξο Πατριαρχείο. Η διάσωση άλλωστε, ενός τέτοιου ιστορικού μνημείου, θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως πόλος έλξης μεγαλύτερου αριθμού τουριστών, που θα ωφελούσε την περιοχή.

Αποχαιρετήσαμε το φιλόξενο μουχτάρη και τους άλλους κατοίκους της Σιγής και αναχωρήσαμε για τον τελευταίο σημερινό προορισμό μας, την ξακουστή Τρίγλια.