Τα μαύρα σύννεφα στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία έχουν αρχίσει να μαζεύονται απειλητικά. Και αυτό παρά το γεγονός ότι με μια σειρά δημοσιευμάτων και δηλώσεων εφησυχασμού τα ΜΜΕ στη χώρα μας υποδέχτηκαν τις ειδήσεις για την πτώχευση των αμερικανικών τραπεζών και της Credit Suisse, επιχειρώντας να «ξορκίσουν» το ενδεχόμενο επέκτασης των προβλημάτων και στο υπόλοιπο χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά κυρίως το ενδεχόμενο εκδήλωσης μιας νέας καπιταλιστικής κρίσης.
1.Η ανησυχία βέβαια δεν κρύβεται. Θυμίζουμε ότι όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση του 2008-2009 στις ΗΠΑ, και τότε όλοι διαβεβαίωναν ότι η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να φοβάται, ότι η ελληνική οικονομία είναι θωρακισμένη. Μία προς μία όμως οι δηλώσεις εφησυχασμού αποτελούν στην πραγματικότητα λόγο ανησυχίας και δράσης για τον λαό, απέναντι στην πολιτική που σε κρίση και ανάπτυξη φορτώνει τα αδιέξοδα του καπιταλιστικού συστήματος στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα. Άλλωστε, είναι εντελώς διαφορετικό το κριτήριο για το ποιος πρέπει να νιώθει ασφαλής ή ποιος και τι πρέπει να φοβάται από κάθε εξέλιξη, αφού ακόμα η περίφημη «θωράκιση», οι «δικλίδες ασφαλείας» που ενδεχομένως θα καθυστερήσουν τις επιπτώσεις από τις εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα ή μιας οικονομικής κρίσης «μυρίζουν αίμα». Δηλαδή η όποια προστασία, διάσωση τραπεζών και επιχειρηματικών ομίλων σημαίνει νέο γύρο επίθεσης στη ζωή των εργαζομένων.
2.Οι πρόσφατες εξελίξεις στις αμερικανικές τράπεζες επιβεβαιώνουν για άλλη μια φορά ότι η κρίση γεννιέται απ' τη φυσιολογική λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος. Βρίσκεται στο DNA του. Πολύ πριν ξεκινήσει η απόσυρση από τράπεζες, όπως η SVB, των καταθέσεων των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας, είχε εμφανιστεί η πτώση του ποσοστού κέρδους τους στην παραγωγή. Οι μετοχές αυτών των εταιρειών κατρακυλούσαν το 2022. Διογκώθηκε η υπερσυσσώρευση κεφαλαίου που δεν μπορεί να επενδυθεί με ικανοποιητικό ποσοστό κέρδους. Όμιλοι όπως η «Amazon», η «Meta», η «Google», έκαναν χιλιάδες απολύσεις εργαζομένων.
3.Τα αστικά επιτελεία χρησιμοποίησαν όλα τα όπλα τους για να αποφύγουν την εκδήλωση μιας βαθιάς κρίσης.Οι Κεντρικές Τράπεζες διασφάλισαν φθηνό δανεισμό στα κράτη και «περισσότερο χρήμα» για να δοθούν τα μεγάλα πακέτα των κρατικών ενισχύσεων. Το αποτέλεσμα ήταν η εκτίναξη του πληθωρισμού, την οποία ενίσχυσε και ο ενεργειακός πόλεμος ΗΠΑ και ΕΕ με τη Ρωσία.
Για να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό, οι Κεντρικές Τράπεζες στη συνέχεια ανέβασαν και συνεχίζουν να ανεβάζουν τα επιτόκια. Ομως, κάθε φάρμακο για το ένα σύμπτωμα γίνεται δηλητήριο για το άλλο. Η αύξηση των επιτοκίων, ο ακριβός δανεισμός ενισχύουν την επιβράδυνση και την ύφεση στην καπιταλιστική ανάπτυξη.Για να αντισταθμίσουν τις απώλειες πούλησαν κρατικά ομόλογα που τα είχαν αποκτήσει πριν από την άνοδο των επιτοκίων. Το αποτέλεσμα είναι να τα πουλήσουν με ζημιά. Η μαζική πώληση αμερικανικών ομολόγων απ' την Κίνα και την Ιαπωνία έχει ρίξει ακόμα περισσότερο την αξία τους.Τώρα το αμερικανικό κράτος δηλώνει ότι εγγυάται το σύνολο των καταθέσεων. Είναι όμως υπερχρεωμένο κράτος, που έχει ήδη υπερβεί την «κόκκινη γραμμή» του ανώτατου νόμιμου ορίου κρατικού χρέους.
Το πιο βασικό είναι ότι τα όποια μέτρα, οι κρατικές ενέσεις δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την αιτία που γεννά την υπερσυσσώρευση κεφαλαίου. Δεν λείπουν, περισσεύουν τα κεφάλαια στις αγορές. Τα κρατικά μέτρα και η συγκέντρωση μεγαλύτερων μεριδίων αγοράς στους ισχυρότερους τραπεζικούς ομίλους μπορούν να μεταθέσουν μόνο προσωρινά την εκδήλωση της κρίσης. Η επόμενη κρίση θα είναι βαθύτερη!
