Ο Άγιος Πανάρετος γεννήθηκε στις αρχές 18ου μ.Χ. αιώνα, πιθανότατα στην Περιστερωνοπηγή Αµµοχώστου, όπου και µόνασε στη Μονή του Αγίου Αναστασίου. Το 1764 ήταν ηγούμενος στη Μονή Παναγίας Παλλουριώτισσας. Ανέβηκε στο θρόνο της Πάφου το 1767 και διετέλεσε ποιμενάρχης της μέχρι το 1790, που κοιμήθηκε εν Κυρίω
Έζησε στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Χωρίς την ύπαρξη σχολείων κατάφερε και απέκτησε σπουδαία μόρφωση σε σχολές, που διατηρούσαν τα μοναστήρια. Ζούσε λιτοδίαιτα, χωρίς πολυτέλεια και αγρυπνούσε πολλές ώρες προσευχόμενος.
Εξομολογείτο µε ταπείνωση και λειτουργούσε µε ιεροπρέπεια. Ως Μητροπολίτης επιτέλεσε σπουδαίο ποιμαντικό έργο και επέδειξε θαυμαστό ενδιαφέρον για τα εθνικά θέματα, την παιδεία του υπόδουλου Κυπριακού λαού, τα γράµµατα, τις τέχνες και τον πολιτισμό.
Ευλαβείτο ιδιαίτερα τον Άγιο Φίλιππο (14 Νοεμβρίου) και κατασκεύασε ασημένια θήκη για την κάρα του Αγίου, που ευρίσκεται σήμερα στο Όµοδος. Δι' εξόδων του κατασκευάσθηκε εικόνα του Αποστόλου Φιλίππου, που σώζεται στο μοναστήρι Τιµίου Σταυρού Οµόδους και απεικονίζει και τον ίδιο να προσφέρει στον Απόστολο το ιερό κρανίο μέσα στη θήκη (1773 μ.Χ.).
Ανέλαβε τις δαπάνες ανέγερσης του ναού του μοναστηριού του Αγίου Αναστασίου στην Περιστερωνοπηγή και την αγιογράφηση εικόνων του εικονοστασίου του. Ανακαίνισε τους ναούς Νικόκλειας, Δρούσιας, Δρύµους, Αρόδων, Θελέτρας, Φιλούσας Κελοκεδάρων και πολλών άλλων χωριών. Ανακαίνισε επίσης τα μοναστήρια της Χρυσορροϊάτισσας (1770 μ.Χ.), του Σταυρού Οµόδους και του Σταυρού Μίνθης. Διασώζονται ακόμα σε όλη την επαρχία πολλές αξιόλογες εικόνες φιλοτεχνημένες την εποχή του.
Ο Πανάρετος ανέλαβε εξ ολοκλήρου τα έξοδα της έκδοσης του έργου του Αθηναίου φιλοσόφου Θεοφίλου Κορυδαλέως «Περί γενέσεως και φθοράς κατ' Αριστοτέλην». Βοήθησε επίσης οικονομικά στην έκδοση του βιβλίου του Αρχιμανδρίτη Κυπριανού «Χρονολογική Ιστορία της Κύπρου» (1788). Συµµετείχε στο γράψιμο και έκδοση συνοδικών εγκυκλίων επί Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου. Με ενέργειές του το 1774 καταγγέλθηκαν τοπικοί άρχοντες στο Σουλτάνο για κακοδιοίκηση και το 1783 - 84 πήγε μαζί µε τους άλλους Μητροπολίτες για την Κωνσταντινούπολη, όπου πέτυχαν να παυθεί από το Σουλτάνο ο τύραννος Χατζηµπακκής.
Έκανε, εν ζωή πολλά θαύματα. Αναφέρεται ότι επιτίμησε έναν ιερέα, ο οποίος έλεγε ψέματα και ορκιζόταν ότι δεν καταχράστηκε χρήματα, να σιωπήσει και εκείνος έμεινε βωβός. Άρρωστος, λίγο πριν το θάνατό του, ο ιερέας του έστειλε επιστολή συγνώμης και τότε ξανάρχισε να μιλάει.
Πέθανε ειρηνικά το 1790. Προείδε το θάνατό του και έσκαψε ο ίδιος το µνήµα του, στο χώρο που σήμερα βρίσκεται το ιερό του καθεδρικού ναού Αγίου Θεοδώρου στην Πάφο. Προείδε ακόμα ότι κατέφθασε στο λιμάνι της Πάφου ο πρώην επίσκοπος Καρπάθου Παρθένιος και έστειλε ανθρώπους να τον παραλάβουν και να τον φιλοξενήσουν. Ο Παρθένιος τον κήδεψε κιόλας την επόµενη μέρα και έγινε μάρτυρας θεραπείας ενός φτωχού παράλυτου, την ώρα που έβγαζαν το λείψανο από τη Μητρόπολη.
Ο Άγιος είχε δώσει εντολή να τον ενταφιάσουν µε τα ρούχα που φορούσε. Ο πρωτοσύγκελλός του όμως, από αγάπη για τον πνευματικό του πατέρα, τον παράκουσε και τότε βρέθηκαν αλυσίδες στο σώμα του, που σε κάποιο σημείο είχαν εισχωρήσει στη σάρκα του. Ο λαός του Θεού αναγνώρισε την αγιότητά του αμέσως μετά το θάνατό του και η επίσημη κατάταξή του στο αγιολόγιο της Εκκλησίας της Κύπρου έγινε επί των ημερών του Κυπρίου Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γερασίμου Γ' (1794-1797).
Οι αλυσίδες του βρίσκονται σήμερα στην Ιερά Μονή Σταυροβουνίου. Παλιά τοιχογραφία του Αγίου βρίσκεται στο νησί Σαλαμίνα της Ελλάδας, ενώ αργότερα κατασκευάστηκαν εικόνες του σ' όλη την Κύπρο.
Η Πάφος τιμά ιδιαίτερα τον Άγιο Πανάρετο και μάλιστα προς τιμή του ο Μητροπολίτης Πάφου Χρυσόστομος ο Β' ανήγειρε ναό στο χωριό Κολώνη (1989 μ.Χ.). Η μνήμη του τιμάται την 1η Μαϊου
Ἀπολυτίκιον
«Τὸν τῆς Πάφου Ποιμένα θεῖον Πανάρετον, ὡς Ἱεράρχην Κυρίου ἀνευφημήσωμεν, ὅτι ἐργάτης συνετὸς ὄντως καὶ ἄριστος, ποσῶν τῶν θείων ἀρετῶν, καὶ Ἁγίοις θαυμαστὸς ἐγένετο ἐπ' ἐσχάτων, καὶ πάντων προστάτης καὶ φύλαξ, τῶν ἀνυμνοῦν τῶν αὐτοῦ τὴν κοίμησιν».
Άγιος Γεώργιος
Εξ Αλικιανού Κυδωνίας Κρήτης
Ο Άγιος Νεομάρτυς Γεώργιος γεννήθηκε στις 24 Μαΐου 1846 στο χωριό Αλικιανό της επαρχίας Κυδωνίας της Κρήτης. Ο πατέρας του, που ήταν ιερεύς, ονομαζόταν Νικόλαος Διβόλης (ή Δεβόλης) και η μητέρα του Αικατερίνη.
Κατά την επανάσταση του έτους 1866 στην Κρήτη, ο Άγιος συνελήφθη από τους Τούρκους μαζί με άλλους επαναστάτες και πιέστηκε να αλλαξοπιστήσει, για να σώσει τη ζωή του. Παρ' όλες τις απειλές και τα βασανιστήρια, ο Μάρτυρας αρνήθηκε να απαρνηθεί τον Ιησού Χριστό, με αποτέλεσμα να αποκεφαλιστεί το έτος 1867.
Η μνήμη του τιμάται στις 7 Φεβρουαρίου.
Όσιος Ιωσήφ ο Γεροντογιάννης
Κατάγονταν από τη Σητεία και το όνομά του ήταν Ιωάννης Βιτσέντζος. Γεννήθηκε στα ερειπωμένα κελιά της μονής Καψά, όπου είχαν καταφύγει οι γονείς του Εμμανουήλ και Ζαμπία, για να αποφύγουν τουρκικές επιδρομές.
Παντρεύτηκε και έκανε 4 παιδιά. Αν και ήταν πολύ έξυπνος, δεν έμαθε πολλά γράμματα και λόγω των διαπληκτισμών του με τους Τούρκους, εργάζονταν σε μία απόμερη περιοχή, ασχολούμενος με τη γεωργία.
Μετά από ένα ατύχημα που προκάλεσε το θάνατο της κόρης του, εγκατέλειψε την οικογένειά του και αφοσιώθηκε στο Θεό. Έγινε μοναχός και έζησε ενάρετη ζωή μέχρι το θάνατό του, στις 6 Αυγούστου του 1874. Έκανε πολλά θαύματα κατά τη διάρκεια της ζωής του και μετά το θάνατό του.
Η μνήμη του τιμάται στις 7 Αυγούστου και η ανακομιδή των λειψάνων του έγινε στις 7 Μαΐου του 1982.
