Με απόλυτη επιτυχία στέφθηκε η παρουσίαση του βιβλίου «Όχι, δεν είμαι εχθρός του λαού», του συγγραφέα Μάριου Μαρκοβίτη, που κυκλοφόρησε πριν μερικούς μήνες από τις εκδόσεις Επίκεντρο, το Σάββατο 9 Ιουνίου, στην κατάμεστη αίθουσα του κτιρίου «Εκκοκκιστήριο Ιδεών» Βέροιας.

Με πρόσωπα τόσο από τον αυτοδιοικητικό και πολιτικό χώρο, όσο και από το χώρο της επιχειρηματικότητας, αλλά και  πρόσωπα της επιστήμης και πολλούς πολίτες, το βιβλίο κέντρισε εξ’ αρχής το ενδιαφέρον του κόσμου, καθώς αφηγείται την ιστορία του Ναουσαίου Μάρκου Μαρκοβίτη, εμβληματική φυσιογνωμία του ελληνικού κομμουνιστικού κόμματος και θείου του συγγραφέα, που εκτελέστηκε στις σταλινικές εκκαθαρίσεις το 1938, για αντισοβιετική δράση.

Την παρουσίαση στο πολυπληθές κοινό, που παρακολούθησε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, έκαναν ο εκδότης του επίκεντρου Πέτρος Παπασαραντόπουλος, η φιλόλογος, μεταφράστρια Ιωάννα Αβραμίδου, η πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Ημαθίας Ευγενία Καβαλάρη και ο πολιτικός μηχανικός Σάββας Γαβριηλίδης.

Ξεκινώντας την παρουσίαση του βιβλίου ο οικοδεσπότης Γιάννης Ναζλίδης, με βαθιά ανθρώπινο λόγο, εστίασε κυρίως στην αξία του ανθρωπισμού, ως μόνη αξία που αξίζει κανείς να «παλεύει» και δεν έκρυψε ότι τον έπιασαν τα κλάματα, όταν έμαθε την ιστορία των Μαρκοβιταίων. «Οι Μαρκοβιταίοι», όπως είπε χαρακτηριστικά, «κυνηγούν την πολιτική ιστορία, την απειλούν με το πείσμα τους να ομολογήσει ή να εξομολογηθεί την απάθειά της», αναρωτώμενος αν «κηδεύεις» το Μαρκοβίτη ή «κηδεύεις» τα όνειρα τελικά!, για την τραγική κατάληξη που είχε ο ήρωας.

Ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος χαρακτήρισε συγκλονιστικό το βιβλίο, μια ιστορία που μοιάζει απίστευτη, όπως είπε και αναφέρθηκε περιληπτικά σε αυτήν. Ποια είναι η ιστορία; Ο Μάρκος Μαρκοβίτης, νεαρός και γόνος ευκατάστατης οικογένειας από τη Νάουσα, αποφασίζει να ακολουθήσει το κομμουνιστικό όραμα. Συλλαμβάνεται στην Ελλάδα, φυλακίζεται, διώκεται, καταδικάζεται σε θάνατο. Ύστερα από διεθνή κινητοποίηση, του απονέμεται χάρη και αποφασίζει να πάει στη μεγάλη σοσιαλιστική πατρίδα, τη Σοβιετική Ένωση. Πηγαίνει εκεί, όπου θα γίνει μέλος του μπολσεβικικού κόμματος, θα αναγνωρισθεί ως πολιτικός πρόσφυγας και θα του χορηγηθεί άδεια παραμονής, η οποία αποτελεί ένα εσωτερικό διαβατήριο και φοιτεί στα καλύτερα κομματικά πανεπιστήμια, μαζί με άλλους κεντροευρωπαίους κομμουνιστές. Αλλάζει ακόμη και το όνομά του και λέγεται Ατσάλις Κονσταντίν, που είναι και η ελληνική μετάφραση του Στάλιν, αγωνίζεται ψυχή τε και σώματι για τα κομμουνιστικά ιδεώδη και ξαφνικά μέσα σε ένα βράδυ, συλλαμβάνεται και φυλακίζεται και στη συνέχεια εκτελείται ως εχθρός του λαού. Λίγο πριν εκτελεστεί, γράφει δύο επιστολές στο σύντροφο Στάλιν, οι οποίες κατά πάσα πιθανότητα ποτέ δεν έφτασαν στον παραλήπτη και μέσα από ένα απόσπασμα που διάβασε ο ομιλητής, μεταφέρει στο κοινό την ψυχική κατάσταση, που βρισκόταν ο Μάρκος Μαρκοβίτης, όντας προδομένος από το ίδιο του το κόμμα.

Η Ιωάννα Αβραμίδου αναφέρθηκε αρχικά στο χρονικό  της συγγραφής του βιβλίου, αφορμή του οποίου στάθηκε ένα τηλεφώνημα που δέχτηκε ο συγγραφέας, σε περίοδο θερινών διακοπών, από το βεροιώτη ξάδελφό του Αντώνη Μαρκοβίτη και μαθαίνει πως εμφανίστηκε ένας απόγονος του θείου τους Μάρκου Μαρκοβίτη, που τα ίχνη του είχαν χαθεί πριν από 70 περίπου χρόνια.

Η ομιλήτρια θυμάται τα αντικρουόμενα συναισθήματα που αποτυπώθηκαν στο πρόσωπο του Μάριου, λέγοντας πως τότε έβαλε σάρκα και οστά στο βιβλίο, που χρονικά είχε προηγηθεί κατά πολύ στο κεφάλι του συγγραφέα. Διότι, όπως είπε, ο θείος Μάρκος ενσάρκωνε για την ευαίσθητη ψυχή του ανηψιού του Μάριου, το υπόδειγμα του αριστερού, που θυσίασε μία καλή ζωή ως γόνος πλούσιας οικογένειας.

Κατέταξε το βιβλίο στην κατηγορία της μυθιστορίας και όχι στην κατηγορία ενός απλού ιστορικού βιβλίου, καθώς πρόκειται για ένα προσωπικό αφήγημα, που με τρόπο απλό και λιτό εκφράζει την τραγική ιστορία του θείου του συγγραφέα, προσπαθώντας να κρατήσει τις αναγκαίες ισορροπίες, αφού εμπλέκεται συναισθηματικά με τον ήρωα.

Συνέστησε, επίσης, να αγοράσουμε το βιβλίο, γιατί ένα μεγάλο μέρος αφορά στην πολυτάραχη ιστορία της ευρύτερης περιοχής εδώ και όλα όσα συνέβησαν στην πρώην Σοβιετική Ένωση, κατά την περίοδο του σταλινισμού, που μαζί με το ναζισμό έγραψαν τις πιο μελανές σελίδες του 20ου αιώνα.

Η Ευγενία Καβαλάρη εντυπωσιασμένη μπροστά σε τέτοια κοσμοσυρροή και από τη θερμότατη υποδοχή που έτυχε η παρουσίαση του βιβλίου, δήλωσε ότι είναι η μεγαλύτερη αναγνώριση για έναν τόσο σπουδαίο άνθρωπο και κορυφαίο κομμουνιστή, που έμεινε πιστός ως το τέλος της ζωής του, στα ιδεώδη της εργατικής τάξης.

Η ομιλήτρια συνέχισε με το ιστορικό της δράσης του Μάρκου Μαρκοβίτη και αναφέρθηκε στην επιλογή του να απαρνηθεί την τάξη του και να ενταχθεί στις γραμμές της εργατικής τάξης, με σημαντικές επιπτώσεις στην προσωπική του ζωή.

«Τότε που το «στρατοκρατικό» κράτος προσπαθούσε να τσακίσει κάθε φωνή αντίστασης. Τότε που σε συνθήκες κοινοβουλευτικής δημοκρατίας έκλειναν κομμουνιστές στις φυλακές και τους έστελναν εξορίες. Η αγωνιστική του στάση στο στρατό, η περήφανη στάση του στο στρατοδικείο, η καταδίκη του στο θάνατο και το κύμα διεθνούς συμπαράστασης θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως σενάριο για ταινία», είπε η ομιλήτρια.

Ενώ για το βιβλίο σημείωσε πως πρόκειται για ένα βιβλίο, που συνδυάζει το βιογραφικό με το ιστορικό στοιχείο και περιγράφει με ντοκουμέντα τη ζωή του Ναουσαίου αγωνιστή – κουμουνιστή  Μάρκου Μαρκοβίτη μέχρι το τραγικό του τέλος. Η αφήγησή του στηρίζεται στο αρχειακό υλικό του ίδιου του ήρωα, του Μάρκου Μαρκοβίτη, σε μαρτυρίες, σε ψηφιοποιημένα αρχεία, σε ντοκουμέντα από ρωσικά κρατικά αρχεία και χρωματίζεται από φωτογραφίες.

Ο Σάββας Γαβριηλίδης, με το νεανικό πάθος που τον διακατέχει πάντα, εξήρε την αντικειμενική και αμερόληπτη ικανότητα του συγγραφέα, με την οποία καταγράφει γεγονότα και καταστάσεις, χωρίς να χαρίζεται σε κανέναν και που είχε ως αποτέλεσμα, όπως είπε, αυτό το εξαιρετικό βιβλίο, το οποίο πληγώνει μεν, διδάσκει δε, για το πως θα αποφευχθεί το ανάποδο ξετύλιγμα της ιστορίας στο μέλλον.

Διάβασε αποσπάσματα από το βιβλίο και μίλησε με έναν ποιητικό λόγο για τη ζωή του «φλογερού» επαναστάτη Μάρκου Μαρκοβίτη, που αρχικά διώχθηκε και φυλακίστηκε στο Καλπάκι Ιωαννίνων και ακολούθως στις φυλακές «υψίστης ασφαλείας» στη Συγγρού στην Αθήνα, απ' όπου και απέδρασε με άλλους 8 συντρόφους του. Μίλησε για τις συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα μετά την καταδίκη του σε θάνατο, τις υπογραφές από την προοδευτική διανόηση της χώρας, αλλά και τη διεθνή καμπάνια που έγινε στο εξωτερικό, την οποία υπέγραφε και ο Αϊνστάιν, για τη ματαίωση της θανατικής ποινής.

Αναφέρθηκε επίσης στις συνταρακτικές αλλαγές, που σημάδεψαν τον 20ο αιώνα, όταν η άνοδος του φασισμού στην Ευρώπη καταργεί την κοινοβουλευτική δημοκρατία, η Οκτωβριανή Επανάσταση και η δημιουργία της Σοβιετικής Ένωσης αντιμετωπίζεται αρνητικά, έως και ιδιαίτερα εχθρικά διεθνώς, να τα λέμε και αυτά, είπε χαρακτηριστικά ο ομιλητής. Και τότε ακριβώς που στην Ελλάδα κυριαρχεί η δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά, η καταφυγή στη μεγάλη σοσιαλιστική πατρίδα Σοβιετική Ένωση φαντάζει ως λύτρωση στα μάτια του Μάρκου Μαρκοβίτη, που είχε μυηθεί στα ιδεώδη του κομμουνισμού. Το τέλος του φυσικά τον διαψεύδει και «προσφέρει το αίμα του θυσία στην καθαρότητα των ουρανών», ενώ το 1957 έρχεται η αποκατάσταση της αγωνιστικής τιμής του Μάρκου Μαρκοβίτη, για να ολοκληρωθεί το 1967 από την 10η ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ, ανέφερε ο ομιλητής.

Τέλος, ο συγγραφέας Μάριος Μαρκοβίτης, αφού ευχαρίστησε όλους τους παρευρισκόμενους, αναφέρθηκε στον τίτλο, ο οποίος προέκυψε από την τελευταία φράση της δεύτερης επιστολής του ήρωα  προς το Στάλιν. Όσον αφορά στο βιβλίο, από το 2011, όπως είπε, και μετά από πολλά αρχεία που είχαμε όλα τα ξαδέλφια και όλα τα ανήψια του Μάρκου, ήρθε να προστεθεί ένα τεράστιο και ογκώδες υλικό από τη Ρωσία, από το γιο της πρώτης μας ξαδέλφης και μοναδικής κόρης του θείου μας. Τότε ενώθηκαν όλες οι οικογένειες, δεν είχαμε πια διαφυγή και έχοντας όλο το αρχείο στα χέρια μου, γράφτηκε αυτό το βιβλίο. Κεντρικό πρόσωπο είναι ο Μάρκος και δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς. Ο Μάρκος των δύο πατρίδων με την πολύ σύντομη ζωή του, είπε ο συγγραφέας. Ενώ παράλληλα στο βιβλίο καταγράφονται σημαντικά γεγονότα και πρόσωπα πολύ γνωστά, όχι μόνο από την Αριστερά, αλλά και από την ελληνική ιστορία, που έζησαν τον προηγούμενο αιώνα. Ενώ δεν παρέλειψε να στηλιτεύσει τη στάση του ΚΚΕ στην Ελλάδα, που απέκρυψε την αποκατάσταση του Μάρκου, μετά από παρακίνηση της Σοβιετικής Ένωσης, το οποίο κρυβόταν και δεν ήθελε να το κάνει. Το βιβλίο στην ουσία διατρέχει, όπως είπε, όλο τον 20ο αιώνα από τις αρχές του μέχρι πολύ πρόσφατα, που είχαμε όλα τα στοιχεία στα χέρια μας.

Αναφερόμενος στις δυσκολίες που συνάντησε στη συγγραφή του βιβλίου, είπε ότι ήταν δύο. Πρώτη δυσκολία ανέφερε ότι ήταν η συγγενική σχέση και ο δεσμός αίματος  με τον ήρωα του βιβλίου, γιατί είναι δύσκολο να ξεφύγεις και να πάρεις την απόσταση που χρειάζεται, για να σταθείς αντικειμενικά στην πραγματικότητα.

Και δεύτερη, το τι σήμαινε για όλους τους συγγενείς ο Μάρκος. Όντας ένας θρύλος, ήταν πολύ  δύσκολο για το συγγραφέα, να τον κατεβάσει από εκεί που είχε καταταγεί.

Άδικος ο χαμός, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία και μας εκμυστηρεύτηκε ότι θέλει να τον κρατήσει μέσα του, όπως τον κουβαλούσε από μικρός αυτός και όλα τα ξαδέλφια του, ως το θρυλικό κόκκινο καβαλάρη που κατατρόπωνε τους εχθρούς, τους φασίστες, τους ιμπεριαλιστές, που έσπαγε τα δεσμά των φυλακών. Έτσι θέλει να τον θυμάται, αφήνοντας τα όποια αρνητικά και ευχήθηκε να μην ξαναζήσουμε τέτοιες καταστάσεις στο μέλλον.

Επιγραμματικά να σημειώσουμε για το συγγραφέα Μάριο Μαρκοβίτη, καθηγητή Παιδοψυχιατρικής, ότι πτέρυγα στο Νοσοκομείο Παπανικολάου της Θεσσαλονίκης έχει πάρει το όνομά του σε ένδειξη αναγνώρισης, ο ίδιος υπήρξε πραγματογνώμονας ορισμένος από το Δημόσιο στην υπόθεση Άλεξ, ενώ επί χρόνια προσφέρει ανιδιοτελώς τις υπηρεσίες του στο σύλλογο Πρωτοβουλία για το Παιδί και στα παιδιά που έχουν ανάγκη.

Το παρόν στην εκδήλωση έδωσαν, ο βουλευτής Απόστολος Βεσυρόπουλος, ο δήμαρχος Κώστας Βοργιαζίδης, ο διοικητής του Νοσοκομείου Τάκης Μαυρογιώργος, ο αντιδήμαρχος Βασίλης Παπαδόπουλος, ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Βέροιας Φώτης Καραβασίλης, οι πρώην βουλευτές Μιχάλης Χαλκίδης και Ηλίας Φωτιάδης, η πρώην Δήμαρχος Χαρούλα Ουσουλτζόγλου, ο πρώην Νομάρχης Ανδρέας Βλαζάκης, δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι, ο πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας Χρήστος Γιαννακάκης, ο πρόεδρος του Α.Σ. Βέροιας VENUS GROWERS Αντώνης Μαρκοβίτης, ο πρώην Διοικητής του Νοσοκομείου Αργύρης Γκαμπέσης κ.α.

Ε.Β.