Μέσα Ιουλίου 1973. Από την τηλεόραση ακούγεται ένα εμβατήριο, τελειώνει το εμβατήριο, εμφανίζεται η παρουσιάστρια. "Κυρίες και Κύριοι ο κ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας". Ένα τρίχρονο νήπιο παίζει σε μια γωνιά και παρακολουθεί την τηλεόραση. Εμφανίζεται ένας που με το κεφάλι του, ως λίγο πιο κάτω από το λαιμό, γεμίζει την οθόνη. Μάτια αγριωπά, πρόσωπο έξαλλο, ύφος αρπακτικού όρνεου και αρχίζει τις κραυγές, το νήπιο τρομάζει. Τρέχει και κρύβεται στην αγκαλιά της μάνας του. Κρύβει και το πρόσωπό του. Οι κραυγές τόσο έντονες με συνοδεία ύφους απειλητικού, ώστε να τρίζουν οι υαλοπίνακες στα παράθυρα. Είναι ο Γεώργιος Παπαδόπουλος. Ηγέτης των πραξικοπηματιών Αξιωματικών που κατέχουν την εξουσία. Ο ομιλητής υποστηρίζει την υπερψήφιση του συντάγματός του στο δημοψήφισμα, που θα διεξαχθεί τέλη Ιουλίου. Ένα σύνταγμα που ως ένας άλλος Ναπολέων, το έχει κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του. Ο Ναπολέων είχε να επιδείξει νίκες λαμπρές της Γαλλίας εναντίον μιας συμμαχίας που την απάρτιζαν η Αγγλία, η Αυστρία, η Πρωσία, η Ρωσία. Ο κ. Παπαδόπουλος; Άγνωστος.

Μέχρι τις 16 Ιουλίου 1973 καμία από τις ημερήσιες εφημερίδες Αθηνών-Θεσσαλονίκης δεν τολμά να γράψει κάτι που να παρακινεί τους Έλληνες να καταψηφίσουν το σύνταγμα. Μια επαρχιακή εφημερίδα και ένας αρθρογράφος το τολμούν. Ο τολμών αρθρογράφος ήταν ο συγγραφέας του βιβλίου αυτού. Οι υπεύθυνοι της εφημερίδας-μακαρίτες τώρα- Γιάννης Σπανίδης και Χαράλαμπος Ξανθόπουλος. Ήταν η τότε εκδιδόμενη εβδομαδιαία εφημερίδα

ΦΡΟΥΡΟΣ ΤΗΣ ΗΜΑΘΙΑΣ

αριθμός φύλλου 913, ημέρα Δευτέρα 16 Ιουλίου 1973.

Τίτλος: ΕΝ ΟΨΕΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ

ΥΠΟ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΓΚΟΡΗ-Δικηγόρου

Ο αρθρογράφος ήδη βρισκόταν σε παραθαλάσσια τοποθεσία για διακοπές. Από κει συνέχισε να παρακολουθεί ανήσυχος όλες τις εφημερίδες. Ευελπιστεί να εμφανιστεί και κάποιος άλλος που να γράψει ένα άρθρο κατά του συντάγματος, για να τον έχει παρέα σε τυχόν συνέπειες. Και να! Η απογευματινή εφημερίδα ΒΡΑΔΥΝΗ. Αρθρογράφος απόστρατος Στρατηγός. Τίτλος του άρθρου του Η ΨΗΦΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΞΙΦΟΣ. Κάπως ηρέμησε και ο πρώτος. Στην μεταπολίτευση ο Στρατηγός διορίστηκε Υπουργός Δημόσιας Τάξης.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος;

Το εκφράζει σαφώς η αυτή εφημερίδα με μια γελοιογραφία της. (Δεν θυμάμαι το γελοιογράφο).

Ένας κρητικός στέκεται όρθιος. Απέναντί του μια ψηφοδόχος, την παρατηρεί, παίζει την λύρα του και τραγουδά.

Ποιος είδε ποιός ματάκουσε

Τέτοιο κουτί ρημάδι .

ΟΧΙ να ρίχνεις το πρωί

Να βγαίνει ΝΑΙ το βράδυ.

Διαβάστε λοιπόν:

Η ΨΗΦΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΝΟΡΘΟΔΟΞΑ ΜΕΣΑ….

Ένας λαός ποτέ δεν μπορεί να έχει τις ίδιες αντιλήψεις όσον αφορά τον τρόπο διακυβέρνησής του. Υπάρχουν διάφορες απόψεις και λύσεις, όσες και οι πολίτες που την αποτελούν.

Οι διαφορές οφείλονται στα ατομικά συμφέροντα αφ’ ενός, αλλά και στην ιδεολογία του καθ’ ενός, σχετικά με τον καλύτερο τρόπο διακυβερνήσεως και οι πολίτες συνενώνονται μεταξύ τους κατά την ομοιότητα του σκοπού τους και συστήνουν τα πολιτικά κόμματα.

Αφού, όμως, οι διαφορές των απόψεων είναι δεδομένες και αναπόφευκτες, σημασία έχει πώς θα λυθούν αυτές και ποιού κόμματος οι απόψεις θα επικρατήσουν. Η διαφορά θα λυθεί με τα όπλα η με την ψήφο; Και επειδή τα όπλα δεν ήταν η ενδεδειγμένη λύση, επεκράτησε η αρχή: οι διαφορές να λύνονται σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα με τον αριθμό των ψήφων. Δυστυχώς, όμως, η αρχή αυτή ανετράπη το 1967. Μια ομάδα Αξιωματικών, χρησιμοποιώντας τα όπλα κατέλαβε την εξουσία, ενώ οι αντίπαλοι, μη έχοντας τι να αντιτάξουν, υπέκυψαν. Οι καταλάβοντες την εξουσία ισχυρίστηκαν ότι οι ένοπλες δυνάμεις χάριν σωτηρίας του έθνους, κατέλαβαν την εξουσία. Βέβαια εμείς ξέρουμε ότι λέγοντας ένοπλες δυνάμεις δεν εννοούμε τους οπλίτες. Εννοούμε τα μόνιμα στελέχη. Δηλαδή τους Αξιωματικούς.

Τώρα ποια συναισθήματα, ευγνωμοσύνης η δυσαρέσκειας, γεννήθηκαν στην ψυχή του λαού έναντι των Αξιωματικών, θα μπορούσε και πάλι να διακριβωθούν με τον αριθμό των ψήφων. (Ελεύθερη και ανεμπόδιστη ψηφοφορία). Αλλά αυτό και πάλι αποκλείστηκε. Απεναντίας προκηρύχθηκε ένα δημοψήφισμα, στο οποίο δεν επιτρέπεται να εκφράσουν τις απόψεις τους οι αντίπαλοι σε δημόσιες συγκεντρώσεις (μέχρι στιγμής που γράφεται το παρόν). Εάν επιχειρήσουν συγκεντρώσεις αυτές δεν θα είναι σύμφωνες με τον ισχύοντα νόμο και θα επιχειρηθεί η διάλυσή τους ακόμη και με τα όπλα. Έτσι, πάλι, επεμβαίνουν τα όπλα. Όχι ο αριθμός των ψήφων.

…ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Η ημέρα λοιπόν του προκυρηχθέντος δημοψηφίσματος πλησιάζει και οι υποστηρικτές του ΝΑΙ με το μονοπώλιο Τηλεόρασης και Ραδιοφώνου, προσπαθούν να πείσουν το λαό ότι με την κατάργηση της Βασιλείας αυτόματα καθιερώθηκε η δημοκρατία.

Θα πρέπει όμως να τονίσουμε και εμείς με τη σειρά μας ότι η δημοκρατία ενός πολιτεύματος δεν εξαρτάται από το αν έχει βασιλεία ή όχι. Αυτά ήταν τα συνθήματα μιας εποχής που οι βασιλιάδες ήταν απόλυτοι άρχοντες και ανεξέλεγκτοι. Αλλά οι καιροί άλλαξαν. Σήμερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι η δημοκρατία γεννιέται όπου καταργείται μια αυταρχική-τυραννική κυβέρνηση. Μπορεί επομένως ένα πολίτευμα να μην έχει βασιλεία και όμως να είναι δικτατορικό-τυραννικό με τη συγκέντρωση της εξουσίας σε ένα πρόσωπο (Ισπανία, Πορτογαλία), ή με την άσκηση της εξουσίας από ένα κόμμα (Κομμουνιστικά καθεστώτα).

…ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ…

Εξ’ αιτίας λοιπόν αυτής της σύγχυσης η επιστήμη σήμερα διαχωρίζει τα πολιτεύματα σε "Δημοκρατικά" και "Αυταρχικά".

Στα Δημοκρατικά πολιτεύματα ο πολιτικός αγώνας διεξάγεται στο φώς, ελεύθερα, σε ανοικτούς ορίζοντες. Μπορεί να υπάρχουν πολλά πολιτικά κόμματα, οπωσδήποτε όμως υπάρχουν δύο. Ο αγώνας είναι δημόσιος και ανοικτός στον Τύπο και στο Ραδιόφωνο και στην Τηλεόραση. Υπάρχουν ατομικές ελευθερίες που επιτρέπουν στον καθένα να εκφράσει ελεύθερα τη γνώμη του, να εγγραφεί σε πολιτικές οργανώσεις και να συμμετέχει σε δημόσιες εκδηλώσεις. Η εξουσία γίνεται αντικείμενο διεκδικήσεως από τις πολιτικές ομάδες σε τακτά χρονικά διαστήματα και ποτέ αυτοί που την ασκούν δεν ταυτίζονται με το πολίτευμα, ο κρατικός μηχανισμός πρέπει να μένει ουδέτερος.

Δεν θα αναφέρω, βέβαια, ποια είναι τα χαρακτηριστικά του " Αυταρχικού πολιτεύματος", θα παραθέσω όμως ένα απόσπασμα από δημοσίευμα των "Τάιμς της Νέας Υόρκης", σχετικά με τα εκεί συμβαίνοντα με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. "…. Τι είναι εκείνο που θα αποτελούσε τυραννία στις Ηνωμένες πολιτείες; Θα ήταν ο περιορισμός του Κογκρέσσου σε δευτερεύοντα ρόλο ως προς την εκπόνηση της κρατικής πολιτικής, η δυσφήμηση των πολιτικών αντιπάλων, η κατασίγαση και φίμωση των εντονότερων μορφών αντιρρήσεως, η εκβίαση της τηλεοράσεως, του ραδιοφώνου και του τύπου…. και η συγκέντρωση όλης της εκτελεστικής εξουσίας στα χέρια του Προέδρου…".

…ΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΤΩΡΑ…

Με βάση τις ανωτέρω σκέψεις, ο αναγνώστης μπορεί να βγάλει το συμπέρασμά του. Αν αποκτήσαμε δηλαδή δημοκρατικό καθεστώς ή όχι. Γίνεται δηλαδή εκλογή Προέδρου και Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, αλλά δεν επιτρέπεται αντίπαλη υποψηφιότητα. Προτείνεται μια σειρά συνταγματικών διατάξεων αλλά δεν επιτρέπεται η επιλογή άλλων ηπιότερης μορφής. Ιδρύεται ένας κατά βάση, πολιτικός οργανισμός (ΕΠΟΚ), αλλά δεν επιτρέπεται η οργάνωση άλλης πολιτικής ομάδος, γίνεται η χρήση του ραδιοφώνου και της τηλεοράσεως αλλά μόνο από την εξουσία. Οι εκπροσωπούντες τον κρατικό μηχανισμό καλούνται να συμμετάσχουν ενεργώς στον αγώνα της εξουσίας.

Και ο Δήμαρχος Βέροιας με συνεργασία του Δήμου, αν δεν κάνουμε λάθος, επικολλά στους οποιουσδήποτε τοίχους τα προπαγανδιστικά έντυπα του ΝΑΙ. Θα έπρεπε τουλάχιστον να σεβαστεί τους τοίχους του Δικαστικού Μεγάρου.

…ΚΑΙ ΤΙ ΘΑ ΕΧΟΥΜΕ ΜΕΤΑ;

Μας λένε όμως ότι μετά το δημοψήφισμα θα αποκατασταθούν οι ελευθερίες του λαού. Αλλά ποιές ελευθερίες;

Η κυβέρνηση δεν τις αποκαθιστά τώρα, γιατί φαίνεται πως πιστεύει κατά βάθος ότι θα πλειοψηφήσει το ΟΧΙ. Άρα αντιλαμβάνεται και η ίδια ότι μεγάλη μερίδα του λαού δεν θα ακολουθήσει έστω και αν διατυμπανίζεται ότι δήθεν ο λαός είναι με το μέρος της . Θέλοντας λοιπόν να διατηρηθεί στην εξουσία, του περιορίζει την ελευθερία. Αλλά αφού ο λαός δεν τη θέλει τώρα, όπως και η ίδια το γνωρίζει, γιατί να την θέλει μετά το δημοψήφισμα; Όταν όμως μια κυβέρνηση αποκτά την εξουσία με τον τρόπο που γίνεται τώρα, τότε για την διατήρηση θα πρέπει, κατ ‘ ανάγκην, να χρησιμοποιεί τα ίδια ανελεύθερα μέσα.

Συνεπώς και η λογική αλλά και η μέχρι τούδε νοοτροπία των ασκούντων την εξουσία μαρτυρούν ότι δεν πρόκειται να αποκατασταθούν ελευθερίες, όπως τουλάχιστον, τις απαιτεί ένα ορθόδοξο δημοκρατικό πολίτευμα. Άλλωστε αυτό το ίδιο το πολίτευμα, που καλούμεθα να ψηφίσουμε, χορηγεί τόσες πολλές εξουσίες στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας που κανείς άλλος Πρόεδρος και αντιπρόεδρος σε δημοκρατική χώρα δεν τις έχει. Λένε όμως ότι ο Πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος εκλέγονται μια επταετία μη επιτρεπομένης της επανεκλογής.

Και ναι μεν έτσι ορίζει κατ’ αρχήν το άρθρο 4 παράγραφος 2 του ψηφίσματος, πλην όμως, κατά το άρθρο 25 παράγραφος 2, η ανωτέρω διάταξη δύναται να αναθεωρηθεί. Και επειδή η μέλλουσα να εκλεγεί με κολοβές αρμοδιότητες βουλή, θα είναι αναθεωρητική, είμεθα βέβαιοι, ότι θα αναθεωρηθεί αν το ζητήσει, ο εκλεγείς Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Έτσι και η επταετία είναι μάλλον γράμμα κενόν.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΧΙ…

Η εκστρατεία που διεξάγεται από την στήλη αυτή δεν στρέφεται κατά του ήδη πολιτεύματος. Διεξάγεται μέσα στα πλαίσιά του αλλά ζητεί διαφορετική την δομή της εξουσίας. Η κατάργηση της βασιλείας είναι τετελεσμένο γεγονός. Οι υποστηρικτές όμως του ΝΑΙ προσπαθούν να συσκοτίσουν την έννοια του ΟΧΙ. Για μας το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα σημαίνει: ΟΧΙ, στην μοναδική υποψηφιότητα ενός Προέδρου της Δημοκρατίας. ΟΧΙ, στο ψήφισμα με τις τεράστιες εξουσίες του Προέδρου και τον υποβιβασμό της Βουλής. ΟΧΙ, στην διεξαγωγή δημοψηφίσματος κάτω από ανελεύθερες συνθήκες.

…ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟ ΟΧΙ…

Η εκστρατεία υπέρ του ΝΑΙ ισχυρίζεται ότι το ΟΧΙ θα σημαίνει πολιτική αστάθεια πολιτικό και οικονομικό χάος. Εξαίροντας συγχρόνως την πολιτική σταθερότητα της τωρινής εξουσίας και τα οικονομικά της επιτεύγματα.

Και για μεν την πολιτική της σταθερότητας δεν μπορεί να καυχηθεί και τόσο. Μέσα στην επταετία της είχαμε: Διορισμό δύο αντιβασιλέων, ένδεκα περίπου κυβερνητικές μεταβολές (ανασχηματισμούς- προσλήψεις νέων υπουργών- ανασυνθέσεις κλπ.) και μια κατάργηση βασιλείας. Βέβαια όλες οι ανωτέρω μεταβολές περνούσαν σχεδόν χωρίς να συγκινούν το λαό και σχεδόν απαρατήρητες. Και βέβαια υπήρχε κάτι σταθερό στην επταετία αυτή. Το ότι η εξουσία παρέμενε στο ίδιο πρόσωπο. Αλλά και πριν το 1967, παρά το ότι είχαμε κυβερνητικές μεταβολές, η εξουσία όχι στον βαθμό που είναι σήμερα, παρέμενε στον ίδιο θεσμό. Στην βασιλεία.

Τώρα όσον αφορά τα οικονομικά επιτεύγματα, αυτά μετρώνται με την κατά χρόνο αύξηση του Εθνικού Εισοδήματος. Έτσι στην εξαετία της παρούσης κυβέρνησης, η μέση ετήσια αύξηση του Εθνικού Εισοδήματος ήταν 7,65%. Στην προηγούμενη εξαετία των κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων ήταν 7,17% ( ΒΗΜΑ 15-4-73). Δηλαδή μια μέση ετήσια διαφορά κατά 0,48%. Τώρα μια τέτοια διαφορά στην αύξηση του Εθνικού Εισοδήματος, σε τέτοιο μηδαμινό ετήσιο ποσοστό, δικαιολογούσε την επί μία επταετία αναστάτωση της χώρας; Επιβολή Στρατιωτικού Νόμου, στέρηση ατομικών ελευθεριών, εξορίες, εκπατρισμός αντιφρονούντων, δράσεις ομάδων αντιστάσεως κλπ. κλπ. Αυτό είναι κάτι που δεν επιτρέπεται στην ουσία στο λαό να το εκφράσει ελεύθερα με την ψήφο του. Σε περίπτωση δε πλειοψηφίας του ΝΑΙ διερωτώμαι, πώς θα παγιωθεί η ηρεμία, όταν από τώρα ο αντιπολιτευόμενος ημερήσιος τύπος αμφισβητεί την αναγνώριση του διεξαχθησομένου δημοψηφίσματος;

Αλλά η εκστρατεία υπέρ του ΝΑΙ ισχυρίζεται ότι δήθεν, αν πλειοψηφήσει το ΟΧΙ τότε θα επακολουθήσει πολιτικό χάος. Κανένα χάος δεν θα επακολουθήσει. Απλούστατα οι κρατούντες την εξουσία θα λάβουν το μήνυμα του λαού και έτσι θα προταθεί μια πιο φιλελεύθερη δομή της εξουσίας, θα διεξαχθούν ελεύθερες εκλογές και θα υποβληθούν και άλλες υποψηφιότητες. Η Ελλάδα πέρασε στην μακραίωνη ιστορία της πολύ πιο δύσκολα διλήμματα.

Και επέζησε. Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει.

Άρθρο του Μιχαήλ Γκόρη από το Φρουρό της Ημαθίας