Ένα από τα πλέον παραδοσιακά έθιμα που συνδέονται με τη γιορτή του Προφήτη Ηλία στο Ξηρολίβαδο, είναι ο Αγιασμός του Καλού Πηγαδιού, της Μπούνας, όπως συνηθίζεται να λέγεται και του οποίου η απαρχή χάνεται στο χρονικό βάθος των παραδόσεων του χωριού.
Ο Αγιασμός τελέστηκε και φέτος μετά την Πανηγυρική Θεία Λειτουργία και το έθιμο της Δημοπρασίας των Εικόνων, με τους ιερείς και το εκκλησίασμα να μεταφέρονται στη Μπούνα, όπως απαιτεί η παράδοση.
Μετά την τελετή, ο ιερέας ράντισε με Αγιασμό όλους τους παρευρεθέντες και συμβολικά όλα τα πηγάδια, το λιβάδι, τα κοπάδια των ζώων, το δάσος, τα σπίτια του χωριού και συνολικά το φυσικό περιβάλλον.
Όλοι όσοι παρευρέθησαν, έλαβαν στη συνέχεια το δροσερό πηγαδίσιο Αγιασμό, για να τον μεταφέρουν στα σπίτια τους και σε όλο το Ξηρολίβαδο.
Η αναφορά στα πηγάδια του Ξηρολιβάδου που ακολουθεί, όπως και κάποιες παλαιότερες φωτογραφίες της ανάρτησης, αποτελούν αποσπάσματα από το βιβλίο «ΞΗΡΟΛΙΒΑΔΟ ΧΟΥΑΡΑ ΜΟΥΣΙΑΤΑ» του Αναστάσιου Βασιάδη.
ΤΑ ΠΗΓΑΔΙΑ
Το γεγονός ότι στο Ξηρολίβαδο δεν υπήρχαν επιφανειακές πηγές, που να εξασφάλιζαν την παροχή νερού στο χωριό, ώθησε τους παλαιότερους Ξηρολιβαδιώτες να κατασκευάσουν πηγάδια για τις ανάγκες τους.
Τα πηγάδια αυτά αποτελούν θαυμάσια δείγματα κατασκευής και μίας τέχνης, που τώρα πια έχει εκλείψει.
Όπως συμβαίνει παντού, τα πηγάδια του χωριού συνδέονται με παραδόσεις και παραμύθια για πηγαδίσιες νεράιδες, αράπηδες και μαντέματα που κρύβονται στα βάθη τους.
Τα πηγάδια του Ξηρολιβάδου ήταν πολλά στον αριθμό και από παλιά διακρίνονταν σε δυο μεγάλες κατηγορίες, στα πηγάδια που βρίσκονταν μέσα στον οικισμό και στα πηγάδια που ήταν διάσπαρτα στο τσαΐρι, το λιβάδι.
Τα πηγάδια στο χωριό είχαν ποιοτικώς καλύτερο νερό και χρησιμοποιούνταν για πόση και μαγείρεμα.
Τα πηγάδια στο τσαΐρι παρείχαν νερό για πλύση και για πότισμα των ζώων.
Μοναδική εξαίρεση πηγαδιού στο Τσαΐρι αποτελεί η Μπούνα, το Καλό Πηγάδι, που παραδόξως παρέχει το καλύτερο ποιοτικώς νερό από όλα τα πηγάδια του Ξηρολιβάδου.
Λέγεται ότι ακόμα και σε περιόδους μεγάλης ξηρασίας, όπου όλα τα πηγάδια στέρευαν, η Μπούνα διατηρούσε κατακάθαρο νερό αρκετό για τις ανάγκες του χωριού.
Στη Μπούνα τελείται ο επίσημος αγιασμός της ημέρας κατά τον εορτασμό του Προφήτη Ηλία.
Εκτός από ορισμένα πηγάδια που βρίσκονται σε δημόσιους χώρους, όπως στο Μεσοχώρι, στο Χάνι, στο Κάτω Μεσοχώρι, στην Πηγαδίτσα στα Πεύκα, τη Μπούνα στο Τσαΐρι και κάποια άλλα, τα υπόλοιπα είναι ιδιόκτητα και αποκαλούνται με τα ονόματα των κατόχων τους, όπως το πηγάδι του Παπά, του Καπρίνη, του Γκόσκινου, του Ντέλλα, του Ψωμά, του Πράπα κλπ.
Τα πηγάδια εξασφάλιζαν την ύδρευση του χωριού μέχρι και τη δεκαετία του 1970, οπότε κατασκευάστηκε η δεξαμενή πάνω από τα σαρακατσάνικα καλύβια και το Ξηρολίβαδο απέκτησε υδρευτικό δίκτυο, με νερό που προέρχεται από γεωτρήσεις.
Έκτοτε τα πηγάδια σταμάτησαν να χρησιμοποιούνται και αρκετά από αυτά επιχωματώθηκαν.
Σήμερα αρκετοί από τους κατόχους των επιχωματωμένων και παραμελημένων πηγαδιών προχωρούν σε εργασίες καθαρισμού και υπέργειες κατασκευές, που τα αναδεικνύουν και πάλι σε αναπόσπαστο στοιχείο της φυσιογνωμίας του Ξηρολιβάδου.
Τάσος Βασιάδης
