Πέρασαν 200 χρόνια από τότε που οι πρόγονοί μας επαναστάτησαν ενάντια στους κατακτητές Τούρκους, γεγονός που είχε σαν αποτέλεσμα να ζούμε και να κυκλοφορούμε σήμερα ελεύθεροι.
Η στήλη αυτή είναι ένας φόρος τιμής σε όλους αυτούς τους Ήρωες που πρωτοστάτησαν στον Αγώνα, για να τους θυμόμαστε και να τους έχουμε πάντοτε ζωντανούς στη μνήμη μας.
ΚΟΥΡΜΟΥΛΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ
Υπήρξε ένας από του σημαντικότερους Κρήτες οπλαρχηγούς που έλαβαν μέρος στην Επανάσταση του 1821. Γεννήθηκε το 1765 και ήταν αρχηγός της σπουδαίας Κρητικής οικογένειας από την Μεσσαρά και όταν κατέκτησαν οι Οθωμανοί το νησί εξισλαμίστηκε, παίρνοντας το όνομα Χουσείν, διατηρώντας την κρυπτοχριστιανική του ιδιότητα.
Ως Χουσείν αγάς μεριμνούσε για την προστασία των χριστιανών στην Δίκτη και στον Ψηλορείτη.Μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία από τον Γρηγόριο Καλλονά και το Πάσχα του 1821 δήλωσε δημόσια στα Χανιά την χριστιανική του πίστη, συμμετέχοντας στην προετοιμασία της Επανάστασης.
Με την έναρξη ης Επανάστασης στην Κρήτη, τέθηκε επικεφαλής 75 ενόπλων και πραγματοποίησε, μαζί με άλλους οπλαρχηγούς ενέδρες κατά των οθωμανικών δυνάμεων.
Αργότερα κατέφυγε με άλλους οπλαρχηγούς στην Κάσο και αφού βοήθησε τους ντόπιους επαναστάτες, επέστρεψε ξανά στην Κρήτη.
Προτάθηκε από τους συμπατριώτες του στον Δημήτριο Υψηλάντη για την θέση του γενικού αρχηγού της Κρήτης, την οποία τελικά έλαβε ο Μιχαήλ Κομνηνός Αφεντούλιεφ.
Διορίστηκε πεντακοσίαρχος και νίκησε σε πολλές μάχες του οθωμανούς πασάδες Σερίφ και Χασάν, ενώ ήταν ο πρώτος που συγκρότησε ελληνικό ιππικό.
Μετά την καταστολή της Επανάστασης στο νησί από τους Αιγυπτίους, κατέφυγε στην Ύδρα, όπου υπέκυψε στα τραύματά του το 1824.
ΚΟΥΡΜΟΥΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
΄Ηταν γιός του Μιχαήλ, αρχηγού της σημαντικής οικογένειας των Κουρμούληδων, μετά τον θάνατο του οποίου, το 1824, ανέλαβε την αρχηγία της οικογένειας.
Έλαβε μέρος σε πολλές μάχες στην Κρήτη, την Κάσο, την Πελοπόννησο και την Στερεά Ελλάδα στο Πλευρό σπουδαίων οπλαρχηγών, όπως ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας και ο Καραϊσκάκης. Έπεσε στο πεδίο της μάχης του Φαλήρου στις 26 Απριλίου του 1827.
Αναφέρεται ότι, οι Τούρκοι έκοψαν το κεφάλι του και το έστειλαν πεσκέσι στους στρατηγούς τους.
