(9ο Μέρος)
Με την οικονομική εξάρτηση της μιας από τις δύο αντιμαχόμενες μερίδες (του Κουντουριώτη) απο τα δάνεια της Αγγλίας, κανει την εμφάνισή του ο ξένος παράγοντας. Αυτή η ξένη επέμβαση δεν έχει τη μορφή κανονιοφόρων και ξένων στρατευμάτων. Είναι βρόγχος στο λαιμό του εξαρτώμενου.
Στην προκειμένη περίπτωση, εκείνος που προσανατολίσε τόσο μονόπλευρα τη χώρα στο αγγλικό άρμα ήταν ο Μαυροκορδάτος. Τα δάνεια που χρησίμευσαν στο αιματοκύλισμα των Ελλήνων, έδεσαν οικονομικά την Ελλάδα στους Εγγλέζους κεφαλαιούχους και η "Πράξη Υποταγής" που πρωταγωνιστής της ήταν πάλι ο Μαυροκορδάτος, κι ας μην έφερε την υπογραφή του, την έδεσε πολιτικά στο αγγλικό άρμα.
Πολλοί μελετητες μέμφονται τον Μαυροκορδάτο γι' αυτές του τις άμεσες ή έμμεσες ενέργειες· του καταλογίζουν δόλο, ιδιοτέλεια και φιλαρχία ως κίνητρα και όχι πατριωτισμό, άλλοι όμως τον θεωρούν αξεπέραστο, οξυδερκή διπλωμάτη και θεωρούν την όλη του πολιτική υπέρ της αγγλικής επέμβασης για την επιτυχία του Αγώνα καθώς επισης και για την εξέλιξη του ελληνικού κράτους, σωτήρια για την Επανάσταση.
6. Ο ΜΑΥΡΟΚΟΡΔΑΤΟΣ ΕΠΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ
Ο Μαυροκορδάτος και στα χρόνια του κυβερνήτη Καποδίστρια δε σταμάτησε το υπονομευτικό του έργο. Προφανώς θεωρούσε ότι αν δεν υπήρχε ο Καποδίστριας στη θέση του αυτή θα ήταν εκείνος ο ίδιος.
Ο Κυβερνήτης ο οποίος προσκάλεσε στην υπηρεσία αδιακρίτως και ανεξαιρέτως κάθε ικανότητα, κάλεσε και τον Μαυροκορδάτο και τον τίμησε αναθέτοντάς του διάφορα αξιώματα: Πρόεδρο του Οικονομικού Φροντιστηρίου, μέλος του "Πανελληνίου" (2)
Αρχικά οι Ολιγαρχικοι - φίλοι του Μαυροκορδάτου - προεστοί και οπλαρχηγοί ησύχασαν, αλλά λίγο αργότερα άρχισαν οι αναμνήσεις "ημερών αρχαίων" να τους βασανίζουν. Το παρόν τους φαινόταν ζοφερό κι ακόμη πιο ζοφερό το μέλλον. Ο Κυβερνήτης θέλησε να οργανώσει τα δικαστήρια. Αμα το άκουσαν οι Ολιγαρχικοί τους έπιασε φόβος και τρόμος για τα χρέη και τις καταχρήσεις τους. Γνώριζαν από πειρα πως ο Κυβερνήτης δεν αστειευόταν. Αρχισαν να δυσφορούν και να ετοιμάζουν τα όπλα τους. Η κατάσταση χειροτέρεψε, όταν θελησε να καταστήσει τις δημοτικές εκλογες πραγματικές, γιατί, όπως έγραψε "το όργανο δια του οποίου ο λαός φανερώνει τας χρείας του, είναι οι δημογέροντες και δια τούτο συμβάλλει πολύ, ώστε η εκλογή αυτών των αρχών αντί να επιβάλλεται εις το πλήθος παρά του ισχυροτέρου να γίνεται νομίμως δια της εμπιστοσύνης των πολιτών" (3). Οι δημογέροντες όμως και οι δήμοι ήταν φέουδο των κοτζαμπάσηδων. Ο Κυβερνήτης άρχισε, λοιπόν, να γίνεται ανυπόφορος, επιχειρώντας να επέμβει στα άδυτα των αδύτων του κοτζαμπασισμού. Οργή και αγανάκτηση τους κατέλαβε, διότι δεν ήθελαν φυσικα με κανέναν τρόπο την επέμβαση της "τυραννικής" εξουσίας στις επαρχίες τους. Η κατακραυγή των ολιγαρχικών ήταν τέτοια που "ενόμιζες ότι ο Μώμιος κατέσκαπε την Κόρινθον" (4). Τότε αυτοί οι "Χρηστοί" άνθρωποι θυμήθηκαν πως είχαν υπογράψει κάποιο χαρτί στην Τροιζήνα, το Σύνταγμα, το οποίο όμως ο "αυθάδης Κορφιάτης" δεν δέχθηκε ως κανόνα πίστεως.
Ολος ο στρατός του Μαυροκορδάτου προεστοί και λογιώτατοι, ποιητές και εφημεριδογράφοι, μπηκε σε κίνηση και μ' αυτόν τον τρόπο σχηματίσθηκε αντιπολίτευση φοβερή και τρομερή, η οποία πολύ πιθανόν, θα μπορούσε να κατασταλεί από τον Κυβερνήτη, αν οι αντιπρόσωποι των ξένων δυνάμεων δεν παρέμβαιναν, σχεδόν ολοφάνερα. Ετσι η αντιπολίτευση μεταβλήθηκε σε ανταρσία, που και πάλι θα μπορούσε να κατασταλεί εαν ο υπέρμετρος ζήλος των αντιπροσώπων από τις ξένες δυνάμεις μετριαζόταν. Ο Μαυροκορδάτος σ' όλον αυτόν τον ξεσηκωμό ήταν υποκινητής και μπροστάρης: Θάνατος του τυράννου. Θρίαμβος του Συντάγματος, αυτό το σύνθημα κράδαιναν οι ανιπολιτευόμενοι.
Ο Μαυροκορδάτος παραιτήθηκε από τα αξιώματα που του είχε δώσει ο Κυβερνήτης. Είχε έλθει εξάλλου ο Καποδίστριας σε ρήξη με τους Άγγλους (1829) κι αυτός ήταν ένας επιπλέον λόγος να τραχείνει τη στάση του ο Μαυροκορδάτος. Φεύγει στην Υδρα μετά την παραίτησή του, όπου οργανώνει κίνημα κατά του Καποδίστρια.
"Με την κρυφή και φανερή βοήθεια των φίλων του Αγγλων οργάνωσε την αντιπολίτευση κατά του Κυβερνήτη. Όργανά του είχε κυριως τους Υδραίους προύχοντες και τους δυσαρεστημένους κοτζαμπάσηδες. Παρακίνησε τον Μιαούλη να κάψει τον Εθνικό Στόλο στον Πόρο. Αργότερα ελεγε ο ίδιος ο Μιαούλης για την πράξη του αυτή με βαθύ αναστεναγμό "Ο ραδιούργος, ο Μαυροκορδάτος με κατάφερε να βάλω φωτιά... και στο ίδιο μου το σπιτι".
Δεν πέρασαν δυο μήνες ματά το κάψιμο του στόλου και ο Καποδίστριας έπεσε νεκρός, δολοφονημένος από τους Μαυρομιχαλαίους. Ηθικός αυτουργός του εγκλήματος εκείνου μαζί με τους Αγγλους και τους Κουντουριωταίους ήταν κι ο Μαυροκορδάτος" (5).
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Και όμως, αποδείχτηκε αργότερα ότι η ενέργειά του αυτή δεν είχε φέρει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Αναντήρητο είναι βέβαια ότι ο ελληνικός Αγώνας, εξαιτίας των τελευταίων δυσάρεστων συνεπειών, έμελλε να καταστραφεί χωρίς την διπλωματική επέμβαση της Ευρώπης.
2. "Πανελλήνιον" είναι το κυβερνητικό συμβούλιο που ιδρύθηκε από τον Καποδίστρια (Ιανουάριος 1828) σε αντικατάσταση του διαλυμένου τότε Βουλευτικού Σώματος, ήταν κάτι σαν Συμβούλιο Επικρατείας, το αποτελούσαν 27 μέλη.
3. Δημ. Βερναρδάκης, Καποδίστριας και Οθων, σελ. 78.
4. Δημ. Δραγούμης, Ιστορικαί Αναμνήσεις, σελ. 106.
5. Χρήστου Στασινοπούλου, Λεξικό της Ε. Επανάστασης του 1821, τ.Γ', σελ. 306.
Συνεχίζεται
