Την 1η Νοέμβρη ξεκινά η δεύτερη φάση απογραφής των εργαζομένων στην ψηφιακή κάρτα εργασίας. Το σύστημα της ψηφιακής ωρομέτρησης του χρόνου εργασίας εφαρμόζεται από τον Ιούλη στις τράπεζες και τα μεγάλα σούπερ μάρκετ, και από τις πρώτες μέρες της λειτουργίας του υπήρξε κύμα καταγγελιών από συνδικάτα και εργαζόμενους ότι η θέσπιση της κάρτας δεν εμπόδισε την καταστρατήγηση των ωραρίων.
Η κυβέρνηση κονταροχτυπιέται με τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ και την ηγετική ομάδα της ΓΣΕΕ για την «πατρότητα» του μέτρου. Το άρθρο 74 του νόμου Χατζηδάκη, με το οποίο θεσπίστηκε η ψηφιακή κάρτα, το ψήφισαν από κοινού ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ. Στην πραγματικότητα, η κάρτα εργασίας είχε θεσπιστεί με το άρθρο 26 του Ν.3996/2011 από το ΠΑΣΟΚ, σε μια περίοδο όπου τα αντεργατικά μέτρα, κωδικοποιημένα σε «μνημόνια», έρχονταν με τη μορφή χιονοστιβάδας. Η κυβέρνηση της ΝΔ επανήλθε 10 χρόνια μετά για να εφαρμόσει την ψηφιακή κάρτα εργασίας.
Η ψηφιακή κάρτα αντί για εργαλείο διασφάλισης των δικαιωμάτων των εργαζομένων, όπως η κυβέρνηση ισχυρίζεται, είναι εργαλείο ξεχειλώματος του εργάσιμου χρόνου και «ελαστικοποίησης» των εργασιακών σχέσεων. Είναι το πλέον κατάλληλο για να εφαρμοστεί η λεγόμενη «διευθέτηση του χρόνου εργασίας», όπως και οι κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διάκριση του εργάσιμου χρόνου σε «ενεργό» και «μη ενεργό». Έτσι εξηγείται και η αδρή χρηματοδότησή της από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η κυβέρνηση και οι θιασώτες της ψηφιακής κάρτας υποστηρίζουν ότι με αυτή δεν θα μπορούν πλέον οι εργοδότες να δηλώνουν τα 8ωρα ως 4ωρα γιατί ο εργαζόμενος θα κρατά «τα δικαιώματά του στα χέρια του». Βέβαια, αν το πρόβλημα ήταν καθαρά τεχνικό, τότε σε όσους κλάδους εφαρμοζόταν ήδη σύστημα ωρομέτρησης του χρόνου εργασίας δεν θα παρατηρούσαμε φαινόμενα καταπάτησης των ωραρίων. Το ότι ο εργαζόμενος «κρατάει στα χέρια του» την κάρτα, καθόλου δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να υποχρεωθεί να την χτυπάει σύμφωνα με τις υποδείξεις του εργοδότη του.
Ενας δεύτερος ισχυρισμός τους είναι ότι η τήρηση της εργατικής νομοθεσίας θα ελέγχεται από τη νέα Ανεξάρτητη Αρχή της Επιθεώρησης Εργασίας, η οποία δήθεν θα δρα ως «ουδέτερος τρίτος». Ομως, η Επιθεώρηση ήταν και παραμένει μηχανισμός του αστικού κράτους και καλείται να εφαρμόσει τους νόμους που είναι κομμένοι και ραμμένοι στα μέτρα της εργοδοσίας. Καθόλου τυχαία, ο προσανατολισμός που δίνουν όλες οι αστικές κυβερνήσεις στην Επιθεώρηση Εργασίας είναι για επίλυση των προβλημάτων με κριτήριο την εξασφάλιση της «κοινωνικής συναίνεσης». Ο προσανατολισμός αυτός βάζει εμπόδια σε οποιαδήποτε καλή πρόθεση των επιθεωρητών, κουρελιάζει τις επιστημονικές τους ικανότητες. Υπονομεύει την ουσιαστική εφαρμογή της όποιας νομοθεσίας έχει κατακτηθεί με τους αγώνες του εργατικού κινήματος.
Επιπλέον, καλλιεργούν μια επικίνδυνη αντίληψη που συνεπάγεται περαιτέρω υποβάθμιση της Επιθεώρησης Εργασίας. Ισχυρίζονται ότι με την ψηφιακή κάρτα οι επιθεωρητές Εργασίας θα έχουν πλήρη εικόνα του τι συμβαίνει στην επιχείρηση από το γραφείο τους και, έτσι, υποβαθμίζουν τη σημασία του επιτόπιου ελέγχου. Έτσι, η εισαγωγή της ψηφιακής κάρτας χρησιμοποιείται ως άλλοθι για να μη γίνουν νέες προσλήψεις επιθεωρητών, ενώ η υποστελέχωση αποτελεί διαχρονικό πρόβλημα της Επιθεώρησης. Ο νόμος Χατζηδάκη, οι Υπουργικές Αποφάσεις και όποιες περαιτέρω εξειδικεύσεις αφορούν την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας φρόντισαν εξαρχής να δώσουν στους εργοδότες τα «αντικλείδια» της. Οι δύο πιο χαρακτηριστικοί τρόποι για να συμβεί αυτό είναι οι δυνατότητες που δίνονται στον εργοδότη, πρώτον, να εκτυπώσει ο ίδιος τις ψηφιακές κάρτες των εργαζομένων και, δεύτερον, να ενεργοποιεί μονομερώς την επιλογή της «ευέλικτης προσέλευσης» των εργαζομένων στην εργασία, που μπορεί να φθάσει και τις 2 ώρες!
Πέρα απ' αυτό, το «ευέλικτο ωράριο» προσφέρει στον εργοδότη τη δυνατότητα να καλύψει τα ίχνη της υποδηλωμένης εργασίας. Για παράδειγμα: Εργαζόμενος με ωράριο 08.00 - 16.00 αναγκάζεται να δουλεύει ως τις 18.00. Αν η κάρτα ενεργοποιείται με υπόδειξη του εργοδότη κάθε μέρα στις 10.00 τότε μπορεί «νόμιμα» να κάθεται ως τις 18.00. Στην περίπτωση που γίνει έλεγχος στο διάστημα 08.00 - 10.00 ο εργοδότης εύκολα μπορεί να ισχυριστεί πως ο εργαζόμενος μόλις προσήλθε στην εργασία του καθώς βρίσκεται εντός του διαστήματος «ευέλικτης προσέλευσης» και να «χτυπήσει» την κάρτα. Η «ευελιξία» αυτή δίνεται και για τους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης, δηλαδή για την κατηγορία εργαζομένων που πλήττεται σε τεράστιο βαθμό από την υποδηλωμένη εργασία.
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η ενεργοποίηση της κάρτας γίνεται σε ελάχιστα δευτερόλεπτα και μπορεί να «χτυπηθεί» αμέσως μόλις γίνει αντιληπτή η παρουσία της Επιθεώρησης Εργασίας, καθώς δεν δίνεται η δυνατότητα στους επιθεωρητές να μπλοκάρουν τις υποβολές για όσο διάστημα διαρκεί ο έλεγχος.
Υπάρχουν βέβαια και πιο σοβαρά ζητήματα. Με την καθολική εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας γίνεται το πρώτο βήμα για την ευρεία χρήση εργαλείων ασφυκτικής ψηφιακής επιτήρησης της αποδοτικότητας της εργασίας. Σε δεύτερο χρόνο μπορεί να «κουμπώσουν» πάνω στην ψηφιακή κάρτα λογισμικά με τρομακτικές δυνατότητες.
Με αυτά τα εργαλεία, λοιπόν, είναι σαφές πως ο διαχωρισμός του χρόνου εργασίας σε «ενεργό» και «μη ενεργό», σύμφωνα με τις αντιδραστικές κατευθύνσεις της ΕΕ, γίνεται εφικτός «με το πάτημα ενός κουμπιού», με πολύτιμο εργαλείο την ψηφιακή κάρτα.
