Γεννήθηκε στην Πελοπόννησο από πλούσιους γονείς. Ο πατέρας της Ελλάδιος ήταν ειδωλολάτρης, ενώ η μητέρα της Ευγενία χριστιανή. Η Ευγενία δεν έκανε παιδιά και παρακάλεσε τον θεό να την αξιώσει να αποκτήσει έστω ένα παιδί και να το μεγαλώσει χριστιανικά.
Μια μέρα ενώ βρισκόταν μόνη στο σπίτι και προσευχόταν, άκουσε μια φωνή που της έλεγε «Σε ελέησε ο Θεός σε ότι του ζήτησες, και σου έδωσε καρπόν κοιλίας». Όταν γεννήθηκε η κόρη, την βάφτισαν και την ονόμασαν Ελέσα από τη φωνή που είχε ακούσει η Ευγενία «ἐλέησέ σε ὁ Θεός»).
Η Ελέσα μεγάλωσε χριστιανικά και όταν ήταν 14 ετών, μετά τον θάνατο της μητέρας της εγκατέλειψε τον ειδωλολάτρη πατέρα της και μαζί με δυο δούλες της κατέφυγαν σε ένα βουνό των Κυθήρων, όπου ασκήτευαν.
Ο πατέρας της οργισμένος την αναζήτησε και βρίσκοντάς την της ζήτησε να γυρίσει πίσω στο σπίτι τους. Η Ελέσα αρνήθηκε και για να αποφύγει την οργή του κρύφθηκε πάνω στο βουνό. Η Αγία καταδιωκόμενη από τον πατέρα της, έφθασε σε ένα βουνό, που σήμερα ονομάζεται βουνό της Αγίας Ελέσας, και παρακάλεσε τον θεό λέγοντας « σκίσε την γη και κρύψε με».
Η Αγία δια μέσω της σχισμής που σχηματίστηκε, έφθασε στην κορυφή του βουνού, όπου την βρήκε ο πατέρας της και την αποκεφάλισε, την 1η Αυγούστου του 375. Εκεί την βρήκε η υπηρέτριά της και την έθαψε. Οι χριστιανοί που επισκέφθηκαν τον τάφο της Αγίας έχτισαν μικρό ναό, του οποίου η Αγία Τράπεζα ήταν πάνω στον τάφο της.
Η παράδοση λέει ότι κατά τους παλαιοτάτους χρόνους έρχονταν προσκυνητές από τη Μάνη κατά την 1η Αυγούστου και τιμούσαν την μνήμη της Αγίας. Αυτός ο μικρός Ναός σωζόταν μέχρι το 1867 και ανήκε στην οικογένεια Κασιμάτη - Γεράκα. Το 1871χτίστηκε στα ερείπια του παλιού, μεγάλος Ναός με συνδρομές των χριστιανών.
Η Αγία Ελέσα με τον Όσιο Θεόδωρο θεωρούνται προστάτες των Κυθήρων και ο λαός πιστεύει ότι η Αγία έχει «χαλινώσει» τα φίδια των Κυθήρων και δεν είναι δηλητηριώδη.
Η μνήμη της τιμάται την 1 Αυγούστου.
Ἀπολυτίκιον
« Γόνος ἅγιος, Πελοποννήσου, γέρας ἔνθεον, νήσου Κυθήρων, ἀνεδείχθης, Ἐλέσα πανεύφημε, ὑπὲρ Χριστοῦ γὰρ νομίμως ἀθλήσασα, χειρὶ πατρῷα ἐτμήθης τὴν κάραν σου, Μάρτυς ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος».
