Η Παναγία του Νόστου, η Μικρασιάτισσα Η Παναγία του Νόστου, ξεριζωμένη και αυτή από τις προγονικές εστίες του Μικρασιατικού Ελληνισμού, πεταμένη στην θάλασσα για να διασωθεί από τα βέβηλα χέρια των εικονομάχων, λεηλατηθείσα από τους αδίστακτους και αιμοδιψείς Σταυροφόρους της Δύσης και τέλος φορτωμένη στις πλάτες των δυστυχισμένων προσφύγων του 1922, που προσπάθησαν να διασώσουν ότι πιο πολύτιμο είχαν, την Παναγιά τους, έφθασε στην Ελλάδα και σήμερα στολίζει με την παρουσία της τους ναούς των προσφυγικών χωριών, πόλεων και μοναστηριών, χαρίζοντάς τους προστασία και ευημερία. Είναι η Παναγιά μας, Παναγιά της Ελπίδας, της Προσδοκίας και της Νοσταλγίας, που η Παρουσία της διατηρεί στις μνήμες μας τις αδικοχαμένες Πατρίδες. Είναι η Παναγία του Νόστου.

Κοτζαερίδης Γεώργιος

Παναγία Ελπίς των Απελπισμένων Μονής Βατοπεδίου Αγίου Όρους

Η ιστορική αυτή εικόνα της Παναγίας τιμά με την παρουσία της την Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους και πρόκειται για μία από τα δυο «εικόνια» της βασίλισσας Θεοδώρας, έργα του 14ου-15ου αιώνα. Ήταν δώρο της Άννας Παλαιολογίνας Κατακουζηνής της Φιλανθρωπινής προς την βασίλισσα, και αυτό αποδεικνύεται από ένα επίγραμμα που υπάρχει κάτω από την εικόνα.

Μια μέρα, ο γελωτοποιός των ανακτόρων είδε την Θεοδώρα να προσεύχεται μπροστά σε μία εικόνα και χωρίς να χρονοτριβήσει κατήγγειλε αυτό το γεγονός στον σύζυγό της, εικονομάχο αυτοκράτορα Θεόφιλο. Όταν ο αυτοκράτορας ζήτησε εξηγήσεις από την αυτοκράτειρα για τηn καταγγελία του γελωτοποιού, η Θεοδώρα ψύχραιμη κατέκρινε τον γελωτοποιό για τις συκοφαντίες του και απάντησε στον σύζυγό της ότι έπαιζε με τα «νινία» τις (κούκλες της) γεγονός που μπέρδεψε τον γελωτοποιό.

Η απάντησή της καθησύχασε τον Θεόφιλο και δεν έδωσε συνέχεια στο γεγονός κατσαδιάζοντας με την σειρά του τον γελωτοποιό για την απερισκεψία του. Η εικόνα είναι δίπτυχο και στην μια πλευρά είναι η Παναγία και στην άλλη ο Χριστός Παντοκράτορας.

Παναγία Γλυκοφιλούσα Μονής Φιλοθέου Αγίου Όρους

Η Παναγία η Γλυκοφιλούσα είναι μία από τις πιο όμορφες αλλά και πιο αγαπητές στους προσκυνητές, Παναγίες του Αγίου Όρους. Η ιστορία της συνδέεται με τα δύσκολα χρόνια των εικονομαχιών, τότε που οι εικονομάχοι αυτοκράτορες έστελναν στην πυρά και στην καταστροφή, χιλιάδες χριστιανικές εικόνες.

Στα χρόνια του αυτοκράτορα Θεόφιλου του εικονομάχου, η Βικτωρία, σύζυγος του πατρικίου Συμεών, είχε στο σπίτι της στην Κωνσταντινούπολη μια παλιά εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας, την οποία έκρυβε από τα βέβηλα χέρια των εχθρών της ορθοδοξίας μας. Ιερά Μονή Φιλοθέου Η καλή χριστιανή Βικτωρία διαισθανόμενη τον κίνδυνο, που διέτρεχε η ίδια, αλλά και η θαυματουργή εικόνα της, αποφάσισε με βαριά καρδιά να την αποχωριστεί.

Την προσκύνησε για τελευταία φορά και αφού την περιτύλιξε σωστά για να την προστατέψει, την εναπόθεσε στα κύματα του Βοσπόρου, προσευχόμενη με δάκρυα στα μάτια για την σωτηρία της. Η εικόνα πλέοντας στην επιφάνεια της θάλασσας, πέρασε τον Βόσπορο, βγήκε στο Αιγαίο πέλαγος και κατέληξε μετά από πολύ καιρό στο λιμανάκι της Μονής Φιλοθέου στο Άγιο Όρος.

Μια μέρα ένας μοναχός που ψάρευε στο λιμανάκι βρήκε ανάμεσα στα βράχια την εικόνα, την πήρε με τρεμάμενα χέρια και την πήγε στο μοναστήρι, όπου την παρέδωσε στον ηγούμενο του μοναστηριού. Ξεσηκώθηκε όλο το μοναστήρι για να υποδεχθεί το Θείο αυτό δώρο, το οποίο τοποθέτησαν σε περίοπτη θέση του καθολικού της Μονής. Κάτω στο λιμανάκι στο μέρος όπου βρήκε την εικόνα ο μοναχός ανέβλυσε Αγίασμα, το οποίο είχε πολλές θεραπευτικές ιδιότητες.

Από τότε η Παναγία Γλυκοφιλούσα έκανε πολλά θαύματα που την κατέστησαν μία από τις πιο θαυματουργές του Αγίου Όρους. Το 1713 απάντησε στις προσευχές του ευλαβούς εκκλησιάρχη Ιωαννικίου, που παραπονιούνταν για την φτώχεια του μοναστηριού, διαβεβαιώνοντας τον ότι αυτή έχει την πρόνοια για τις υλικές ανάγκες της Μονής, ενώ το έτος έσωσε έναν προσκυνητή που έπεσε κάτω από τον ξενώνα, που βρισκόταν στον τρίτο όροφο.

Παναγία Πορταΐτισσα Μονής Ιβήρων Αγίου Όρους

Η Παναγία η Πορταΐτισσα θεωρείται η πιο τιμημένη και θαυματουργή εικόνα του Αγίου Όρους και κάθε χρόνο χιλιάδες πιστοί επισκέπτονται την Μονή Ιβήρων για να την προσκυνήσουν. Η ιστορία της μας οδηγεί στα μαύρα χρόνια των εικονομαχιών (720- 840) όταν κάποιοι ανεγκέφαλοι αυτοκράτορες παρακινούμενοι από αιρετικούς πατριάρχες αποφάσισαν να καταστρέψουν όλες τις Άγιες εικόνες της Ορθοδοξίας μας.

Επί βασιλείας του αυτοκράτορα Θεόφιλου του εικονομάχου, ζούσε στην Νίκαια της Βιθυνίας μια θεοσεβούμενη γυναίκα με τον γιο της, που είχε μια εικόνα της Παναγίας, την οποία είχε τοποθετήσει σε ένα μικρό παρεκκλήσι μπροστά στο σπίτι της. Οι φθονεροί γείτονες της, οι οποίοι γνώριζαν την ύπαρξη της εικόνας, κατά την διάρκεια φιλονικίας τους, την απείλησαν και την εκβίασαν ότι αν δεν τους έδινε χρήματα θα την κατήγγειλαν στους διώκτες των εικόνων. Απελπισία κυρίευσε την θεοσεβούμενη γυναίκα και τον γιό της. Δεν φοβούνταν για την ζωή τους αλλά για τη Αγία εικόνας τους, και για να την διασώσουν, αποφάσισαν να την αποχωριστούν.

Ένα βράδυ περιτύλιξαν την εικόνα, την τοποθέτησαν μέσα σε ένα ξύλινο κασόνι και την άφησαν στη θάλασσα, τα κύματα της οποίας την απομάκρυναν σιγά-σιγά από την στεριά. Η εικόνα στάθηκε όρθια ενάντια στα κύματα, τα οποία την κατηύθυναν στην Ελλάδα. Το άλλο βράδυ παρουσιάσθηκε στον ύπνο της θεοσεβούμενης γυναίκας η Παναγία και της είπε να στείλει τον γιο της σε ένα μοναστήρι του Αγίου Όρους, όπου θα οδηγούσε την εικόνα της.

Με μεγάλη χαρά ο γιος της ετοίμασε τα πράγματά του, αποχαιρέτησε, την μητέρα του και κατευθύνθηκε για το Άγιο Όρος. Μόνασε στην Μονή Ιβήρων περιμένοντας μάταια να εμφανιστεί η λατρεμένη του εικόνα, όπως είχε υποσχεθεί η Παναγία στην μητέρα του. Τα χρόνια πέρασαν, ο μοναχός γέρασε και πέθανε χωρίς να αντικρύσει την εικόνα του.

Μια μέρα του έτους 1004 στις 16 Απριλίου παρουσιάστηκε ένα παράξενο φαινόμενο στην θαλάσσια περιοχή της Μονής Ιβήρων στο Άγιο Όρος. Ένας πύρινος στύλος με μεγάλη φλόγα ξεπρόβαλλε στην μέση της θάλασσας, στην κορυφή του οποίου στέκονταν μεγαλόπρεπα μία εικόνα της Παναγίας. Ήταν η εξαφανισμένη εικόνα της Παναγίας από την Νίκαια που μετά από 170 χρόνια, βρήκε το καταφύγιό της στον Άθω. Αναστατώθηκε το μοναστήρι για το μεγάλο αυτό θαύμα και μια ομάδα μοναχών προσπάθησαν με θρησκευτική ευλάβεια να την προσεγγίσουν.

Όταν όμως πλησίαζαν τον πύρινο στύλο με την εικόνα, αυτή απομακρύνονταν στα βάθη του πελάγους. Τελικά μετά νηστεία τριών ημερών ο σεβάσμιος ασκητής Γαβριήλ, με θαυματουργικό τρόπο περπάτησε με τα γόνατα πάνω στα κύματα παρέλαβε την εικόνα της Παναγίας και όλοι μαζί την τοποθέτησαν στο πιο επίσημο μέρος του καθολικού της Μονής Ιβήρων.

Την άλλη μέρα το πρωί, πήγαν να προσκυνήσουν την Παναγία και να ανάψουν τα καντήλια της, αλλά με μεγάλη τους έκπληξη διαπίστωσαν ότι η εικόνα δεν ήταν στην θέση της. Πανικόβλητοι άρχισαν να την ψάχνουν και την βρήκαν πάνω στην πόρτα των τειχών της μονής. Το θαύμα αυτό επαναλήφθηκε τρεις φορές, οπότε συμπέραναν ότι αυτό ήταν θέλημα της Παναγίας και γι’ αυτό τον λόγο έκτισαν ένα παρεκκλήσι δίπλα στην πόρτα της Μονής, όπου και την τοποθέτησαν.

Έκτοτε η Παναγία ονομάστηκε Πορταΐτισσα και έκανε πολλά θαύματα, που την έκαναν γνωστή σε όλη την Ελλάδα. Είναι η μοναδική εικόνα που δεν έχει φύγει ποτέ από το Άγιο Όρος και η παράδοση αναφέρει ότι αν συμβεί αυτό, τότε κάτι πολύ κακό θα συμβεί

Παναγία Μυροβλύζουσα Μονής Αγίου Παύλου Αγίου Όρους

Η θαυματουργή αυτή εικόνα βρίσκονταν στην φημισμένη Μονή της Κωνσταντινούπολης, Μυρελαίου. Η φημισμένη αυτή Μονή ήταν γυναικεία και είχε κτιστεί από τον αυτοκράτορα Ρωμανό Λεκαπηνό (920-946), εξ’ αιτίας του οποίου είχε ονομαστεί «Μονή βασιλική» και «Μονή Ρωμανού». Σύμφωνα με τον ιστορικό Σκυλίτση όταν πέθανε ο Λεκαπηνός ενταφιάστηκε στην Μονή που είχε ο ίδιος κτίσει…. «και το σώμα αυτού εν τη πόλει διακομισθέν εν τη αυτού απετέθη μονή», όπου αργότερα ενταφιάστηκαν η σύζυγός του Θεοδώρα και η κόρη του Ελένη.

Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης η Μονή μετατράπηκε σε τζαμί και μετονομάσθηκε σε Bodrum Cami. Σήμερα διασώζεται μόνο το καθολικό της. Όταν ο Άγιος Παύλος, ο Ξηροποτάμιος επισκέφθηκε την Μονή, πήρε την εικόνα της Παναγίας και την μετέφερε στο Άγιο Όρος, όπου την αφιέρωσε στην δεύτερη Μονή που ίδρυσε και η οποία πήρε το όνομά του, την Ιερά Μονή Αγίου Παύλου. Η σεπτή αυτή Εικόνα της Παναγίας έκανε πολλά θαύματα και βοήθησε πολλούς πιστούς να βρουν την υγεία τους.

Με την βοήθεια της Παναγίας ανάβλυζε μύρο και γι΄ αυτόν τον λόγο την ονόμαζαν Μυροβλύζουσα.

Παναγία Φοβερά Προστασία Μονή Κουτλουμουσίου Αγίου Όρους

Παναγία η Φοβερά Προστασία Η σεπτή αυτή εικόνα της Παναγίας βρίσκεται στην Μονή Κουτλουμουσίου του Αγίου Όρους. Είναι έργο του 14ου αιώνα και έλαβε την ονομασία Φοβερά Προστασία από το γεγονός ότι προστάτεψε την μονή από πολλές καταστροφές. Σύμφωνα με ιστορικές πληροφορίες, στην Μονή Παντοκράτορα της Κωνσταντινούπολης ζούσε ένας μοναχός, ονόματι Κοσμάς.

Ο ταπεινός μοναχός Κοσμάς το 1308 εγκατέλειψε την Βασιλεύουσα και αναχώρησε στην Ελλάδα με προορισμό την πόλη των Σερρών, όπου σε μία όμορφη περιοχή έξω από την πόλη έκτισε ένα μικρό μοναστήρι και συνέχισε τον μοναστικό βίο του. Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου Μαζί του πήρε και μια παλιά εικόνα της Παναγίας που μέχρι τότε βρίσκονταν στο παρεκκλήσι της Μονής Παντοκράτορα της Κωνσταντινούπολης. Μετά πολλά χρόνια η Θεοδώρα η Κατακουζηνή αγόρασε το μοναστηράκι και το 1330 το χάρισε στην Μονή Κουτλουμουσίου.

Η παράδοση αναφέρει ότι η εικόνα της Παναγίας μεταφέρθηκε σε ένα μετόχι της Μονής στην Κρήτη, το οποίο το 1848 καταστράφηκε ολοσχερώς από μια φοβερή πυρκαγιά. Η εικόνα της Παναγίας διασώθηκε με θαυματουργό τρόπο και μεταφέρθηκε στο τέμπλο του παρεκκλησιού του Καθολικού της Μονής Κουτλουμουσίου, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.

Κάθε Τρίτη της Διακαινησίμου λιτανεύεται στο Πρωτάτο στις Καρυές, όπου ανταποδίδεται η επίσκεψη της ιστορικής εικόνας της Παναγίας, που πραγματοποιείται την προηγούμενη μέρα στο Κουτλουμούσι.

Ἀπολυτίκιον «Μονὴ Κουτλουμουσίου τὴν Αγίαν Εἰκόνα Σου, Φοβερὰ Προστασία κεκτημένη ἀγάλλεται· ὡς δρόσος γὰρ ἐκ ταύτης μυστική, ἡ χάρις Σου προέρχεται ἀεί, καὶ εὐφραίνει τὰς καρδίας καὶ τὰς ψυχάς, Παρθένε τῶν βοώντων Σοι· δόξα τῇ Προστασίᾳ Σου ἁγνή, δόξα τῇ ἀντιλήψει Σου, δόξα τῇ πρὸς ἡμᾶς Σου προμηθείᾳ ἄχραντε». ῶν δέ, πληροῦσα εὐφροσύνης, καρδίας Πάναγνε».

Παναγία Στυλαρινή Μονής Κουτλουμουσίου Αγίου Όρους

Παναγία Στυλαρινή ή Γιάτρισσα Η Εικόνα της Παναγίας Στυλαρινής ή Γιάτρισσας είναι έργο του 14ου αιώνα και κοσμούσε με την παρουσία της ένα μετόχι της Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου, κοντά στο χωριό Στυλάρι Μαρμαρά στην Προποντίδα, απ΄ όπου πήρε και την ονομασία της. Οι κάτοικοι του νησιού τιμούσαν την θαυματουργή εικόνα, η οποία θεράπευσε πολλούς αρρώστους από ανίατες αρρώστιες και γι΄ αυτόν τον λόγο ονομάστηκε Γιάτρισσα. Όταν γιόρταζε το μετόχι τον Δεκαπενταύγουστο, πολλοί πιστοί έφθαναν στο νησί για να την προσκυνήσουν.

Πλησιάζοντας το 1922 οι διώξεις των Τούρκων άρχισαν να πολλαπλασιάζονται και οι κάτοικοι φοβούμενοι τον βανδαλισμό της εικόνας, την παρέδωσαν στην Καλλιόπη Κατραμάδου για να την προφυλάξει. Για ν’ αποφευχθεί το ενδεχόμενο να πέσει η ιερή εικόνα σε τούρκικα χέρια και να βεβηλωθεί, η ευσεβής κυρία Καλλιόπη την εντοίχισε στο σπίτι της και κάλυψε με τοιχοποιία την πρόσοψή Της. Τοποθέτησε μια κανδήλα ακοίμητη έξω από την έγκλειστη, μέσα στον τοίχο Παναγία, που όποτε συνέβαινε να σβήνει, ακούγονταν αόρατα χτυπήματα ως ειδοποίηση για ανανέωση της φλόγας.

Μετά την Έξοδο η Καλλιόπη μετέφερε την εικόνα στην Χαλκίδα και την παρέδωσε στον Κουτλουμουσιανό Μετοχιάρη του Στυλαρίου, μοναχό Αγαθάγγελο, ο οποίος την παρέδωσε στην Μονή Κουτλουμουσίου στο Άγιο Όρος, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Η εικόνα εορτάζει στις 15 Αυγούστου και το Σάββατο του Ακάθιστου.