Η Παναγία του Νόστου, η Μικρασιάτισσα Η Παναγία του Νόστου, ξεριζωμένη και αυτή από τις προγονικές εστίες του Μικρασιατικού Ελληνισμού, πεταμένη στην θάλασσα για να διασωθεί από τα βέβηλα χέρια των εικονομάχων, λεηλατηθείσα από τους αδίστακτους και αιμοδιψείς Σταυροφόρους της Δύσης και τέλος φορτωμένη στις πλάτες των δυστυχισμένων προσφύγων του 1922, που προσπάθησαν να διασώσουν ότι πιο πολύτιμο είχαν, την Παναγιά τους, έφθασε στην Ελλάδα και σήμερα στολίζει με την παρουσία της τους ναούς των προσφυγικών χωριών, πόλεων και μοναστηριών, χαρίζοντάς τους προστασία και ευημερία. Είναι η Παναγιά μας, Παναγιά της Ελπίδας, της Προσδοκίας και της Νοσταλγίας, που η Παρουσία της διατηρεί στις μνήμες μας τις αδικοχαμένες Πατρίδες. Είναι η Παναγία του Νόστου.

Κοτζαερίδης Γεώργιος

Παναγία Καστρέλλα Πυργαδίκια Χαλκιδικής

Την μαύρη περίοδο της χριστιανοσύνης, την περίοδο των εικονομαχιών που οι οπαδοί του Θεόφιλου και των άλλων εικονομάχων αυτοκρατόρων, κατέστρεφαν κάθε τι ιερό και όσιο, οι πιστοί ορθόδοξοι χριστιανοί προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να διασώσουν τις ιερές εικόνες που είχαν στην κατοχή τους και να τις σώσουν από την καταστροφή.

Η ιερή αυτή εικόνα βρίσκονταν στα χέρια κάποιων πιστών, οι οποίοι απελπισμένοι και έντρομοι για την τύχη της, την τύλιξαν με μεγάλη προσοχή και την πέταξαν από τα κάστρα της Κωνσταντινούπολης στην θάλασσα για να διασωθεί. Η εικόνα της Παναγίας που ονομάστηκε Καστρέλλα, διότι πετάχτηκε από τα κάστρα, ακολούθησε την πορεία της στην θάλασσα και βρήκε λιμάνι στην θαλάσσια περιοχή Άσπρος Πούντος κοντά στο χωριό Αφθόνη της νήσου Μαρμαρά.

Κάποιος βαρκάρης από την Αφθόνη έβλεπε κάθε βράδυ στον ύπνο του να παρουσιάζεται μια μελαχρινή γυναίκα που κολυμπούσε απεγνωσμένα στην θάλασσα, αναζητώντας βοήθεια. Δεν έδωσε σημασία αλλά όταν το ίδιο όνειρο επαναλήφθηκε πολλές φορές, κατάλαβε ότι ήταν σημαδιακό και αποφάσισε να πάρει την βάρκα του και να ψάξει στην γύρω θαλάσσια περιοχή. Μια μέρα ο βαρκάρης διέκρινε από μακριά να τον πλησιάζει ένα ξύλο, το οποίο όταν πλησίασε πολύ κοντά του, κατάλαβε ότι ήταν μια πανέμορφη εικόνα.

Γεμάτος σεβασμό και με τρεμάμενα χέρια την ανέβασε στην βάρκα του για να την προσκυνήσει και τότε βλέποντας την, αναγνώρισε στο πρόσωπο της Παναγίας, την γυναίκα που στο όνειρο του ζητούσε βοήθεια. Αγκυροβόλησε την βάρκα του στο λιμάνι και γεμάτος συγκίνηση την μετέφερε στο χωριό και την παρέδωσε στον ιερέα του χωριού, ο οποίος την τοποθέτησε στην εκκλησία. Ξεσηκώθηκε όλο το χωριό για το θείο αυτό δώρο και το ίδιο βράδυ έκαναν κατανυκτική παράκληση και δοξολογία δοξάζοντας τον θεό και την Παναγία. Παναγία Καστρέλλα

Το νέο αυτό μαθεύτηκε στα γύρω χωριά και πολλοί πιστοί κατέφθαναν στην Αφθόνη να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας και να ζητήσουν την ευλογία της. Σε συνεργασία με τον μητροπολίτη αποφάσισαν να χτίσουν μία Μονή στο νησί και να εναποθέσουν σε αυτήν την Άια εικόνα. Στην αποπεράτωση της Μονής της Παναγιάς Καστρέλλας βοήθησαν και πολλοί επιφανείς άνθρωποι, οι οποίοι την περίοδο των εικονομαχιών είχαν εξοριστεί στο νησί.

Κάθε 8 Σεπτεμβρίου γίνονταν πανηγύρι, που συγκέντρωνε παρά πολύ κόσμο από τα γύρω νησιά αλλά και από την ηπειρωτική χώρα. Οι ναυτικοί του χωριού κανόνιζαν έτσι τα ταξίδια τους, ώστε να βρίσκονται στο νησί την μέρα του πανηγυριού. Στο πανηγύρι έρχονταν και Τούρκοι για να προσκυνήσουν την Παναγιά και να ζητήσουν την βοήθειά της. Ήρθε όμως η μαύρη μέρα της Μικρασιατικής Καταστροφής και οι Αφθονιάτες, αφού πήραν πρώτα την σεπτή εικόνα της Παναγιάς με άλλα λιγοστά πράγματα, επιβιβάστηκαν στο καράβι Πόλαντ, το οποίο τους μετέφερε στην Ελλάδα.

Στα Πυργαδίκια Χαλκιδικής, όπου εγκαταστάθηκαν, έχτισαν πρώτα μία εκκλησία, όπου εναπόθεσαν την εικόνα της Παναγίας Καστρέλλας και κάθε 8 Σεπτεμβρίου εξακολουθούν να κάνουν το πανηγύρι της για να τιμήσουν την Χάρη της.

Παναγία Κορυφινή Καλόλιμνου Προποντίδας

Η καταγωγή αυτής της εικόνας είναι από την νήσο Καλόλιμνο της Προποντίδας, το σημερινό Ίμραλι. Μια μέρα ο καπετάνιος ενός πλοίου, που εκτελούσε το δρομολόγιο Πανόρμου Κωνσταντινούπολης, καθώς πλησίαζε την Καλόλιμνο, διέκρινε πάνω στην κορυφή του βουνού να αναβοσβήνει ένα αστραφτερό φως.

Οδηγούμενος από μια παράξενη δύναμη, άλλαξε την πορεία του, προσάραξε το πλοίο στο γειτονικό λιμάνι και όλοι μαζί, καπετάνιος και πλήρωμα, ακολούθησαν τον δρόμο που οδηγούσε ψηλά στην κορυφή του βουνού, όπου φαίνονταν η έντονη λάμψη. Φθάνοντας στην κορυφή αντίκρισαν μία σπηλιά, από την είσοδο της οποίας έβγαινε μια μεγάλη δέσμη φωτός. Ο ευσεβής καπετάνιος έκανε τον σταυρό του και μπήκε τρέμοντας στην σπηλιά.

Σε μία άκρη της σπηλιάς διέκρινε μια μεγάλη εικόνα της Παναγίας η οποία εξέπεμπε ένα υπέρλαμπρο φως, που φώτιζε την σπηλιά και την γύρω περιοχή. Tρέμοντας από συγκίνηση, προσκύνησαν όλοι τους την Άγια εικόνα, την μετέφεραν με ευλάβεια στο χωριό, την παρέδωσαν στον ιερέα, ο οποίος την τοποθέτησε στην εκκλησία. Όταν μαθεύτηκε το γεγονός στην ευρύτερη περιοχή πολλοί πιστοί από την γύρω περιοχή έρχονταν στο χωριό για να την προσκυνήσουν. Γρήγορα διαδόθηκαν οι φήμες ότι την εικόνα την είχαν κρύψει στην σπηλιά πιστοί χριστιανοί την περίοδο των εικονομαχιών, για να την προστατέψουν από τα βέβηλα χέρια των εικονομάχων.

Η εικόνα ονομάστηκε Παναγία Κορυφινή, εξ’ αιτίας του γεγονότος που βρέθηκε πάνω στην κορυφή του βουνού. Την άλλη μέρα χαρούμενοι οι κάτοικοι του χωριού πήγαν μαζί με τον ιερέα στην εκκλησία για να προσκυνήσουν την Παναγιά και να αναζητήσουν τον οριστικό τόπο, όπου θα την τοποθετούσαν. Η χαρά τους μεταβλήθηκε σε τρόμο όταν διαπίστωσαν ότι η εικόνα δεν βρίσκονταν στην θέση της.

Αμέσως χτύπησαν οι καμπάνες της εκκλησίας και όλοι οι κάτοικοι με επικεφαλής τον ιερέα έσπευσαν να την αναζητήσουν. Η Παναγία Κορυφινή Κατευθύνθηκαν προς την κορυφή του βουνού, όπου βρίσκονταν η σπηλιά, μέσα στην οποία ο καπετάνιος και το πλήρωμά του είχαν βρει την θαυματουργή εικόνα. Φθάνοντας στην είσοδο με μεγάλη τους χαρά διέκριναν σε μια γωνιά την Παναγιά φωτισμένη από ένα εκθαμβωτικό φώς.

Ήταν σαν να τους περίμενε!! Χαρούμενοι μετέφεραν την εικόνα στο χωριό, δοξάζοντας την Παναγιά για την ανεύρεσή της. Το παράδοξο αυτό γεγονός επαναλήφθηκε τρεις φορές. Η εικόνα της Παναγιάς εξαφανίζονταν με θαυματουργό τρόπο από την εκκλησία, όπου την τοποθετούσαν, και την εύρισκαν στην σπηλιά, όπου είχε πρωτοεμφανιστεί. Τότε ο ιερεύς και οι κάτοικοι του χωριού κατάλαβαν ότι η επιθυμία της Παναγίας ήταν να παραμείνει στην σπηλιά της και συμφώνησαν να της χτίσουν στο ίδιο μέρος μία εκκλησία, όπου και την τοποθέτησαν.

Έκτοτε η Παναγία παρέμεινε στην θέση της, και την ημέρα της γιορτής της χιλιάδες προσκυνητές έρχονταν στην κορυφή του βουνού για να την προσκυνήσουν. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή μια οικογένεια πιστών έφεραν την θαυματουργή εικόνα στα Νέα Μουδανιά, όπου την τοποθέτησαν στην εκκλησία της Παναγίας Κορυφινής, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα

Στις 8 Σεπτεμβρίου που γιορτάζει η εκκλησία χιλιάδες πιστών έρχονται στα Μουδανιά για να προσκυνήσουν την Χάρη της και να ζητήσουν την βοήθειά της.

Απολυτίκιον της Παναγίας Κορυφινής, «Την Θείαν Εικόνα σου, εκ Καλολίμνου αγνή, ην πάλαι ονόμασαν, Κορυφινήν οι πιστοί, ενταύθα μετήνεγκαν. Όθεν Μουδανιών σε, η κωμώπολις μέλπει, ταύτην απολαβούσα, και πιστώς εκβόα σοι. Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου.»

Παναγία Νεοχωρίου Προποντίδας

Η σεπτή εικόνα της Παναγίας βρίσκεται στην Μονή Μεταμορφώσεως του Χριστού, κοντά στο χωριό Νικητές της Χρυσούπολης Καβάλας. Μεταφέρθηκε από πρόσφυγες του χωριού Άνω Νεοχώρι Κυζίκου Προποντίδας, οι οποίοι πήραν την Άγια εικόνα, από την εκκλησία τους και μετά από πολλές κακουχίες και βάσανα, την έφεραν στην Ελλάδα.

Γιορτάζει στις 6 Αυγούστου και πολλοί πιστοί επισκέπτονται το μοναστήρι για να την προσκυνήσουν και να ζητήσουν την βοήθειά της.

Παναγία Σκουπιώτισσα Νέων Ρόδων Χαλκιδικής

Στα Νέα Ρόδα Χαλκιδικής 6 χιλιόμετρα από την Ιερισσό, στον ναό του Αγίου Νικολάου βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σκουπιώτισσας, που μεταφέρθηκε εκεί από τους πρόσφυγες του χωριού Σκοπιά της νήσου Αλώνης του Μαρμαρά. Η παράδοση αναφέρει ότι η εικόνα της Παναγιάς Σκουπιώτισσας είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Στο πίσω μέρος της εικόνας είναι ζωγραφισμένη η Σταύρωση του Κυρίου με κηρομαστίχα.

Τον Αύγουστο του 1922, οι κάτοικοι των Σκουπιών επιβιβάστηκαν στο πλοίο «Άγιος Νικόλαος» των Κωνσταντίνου Τσάκαλου και Κυριάκου Πριακωνά και έφεραν μαζί τους στην νέα πατρίδα την θαυματουργή εικόνα της Κεχαριτωμένης Θεοτόκου. Πρώτος σταθμός ήταν ο Μούδρος της Λήμνου, όπου εναπόθεσαν στον Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου την ιερή εικόνα, η οποία παρέμεινε εκεί μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου του 1933. Νέα Ρόδα Χαλκιδικής

Κατόπιν ενεργειών των Σκουπιωτών, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί στα Νέα Ρόδα Χαλκιδικής, η εικόνα επανήλθε στα χέρια τους στις 9 Οκτωβρίου του 1933 και ευλογεί με την παρουσία της το χωριό, κάνοντας κατά καιρούς πολλά θαύματα. Ένας Βέλγος ζωγράφος είδε στον ύπνο του μια εικόνα της Παναγίας και εντυπωσιάστηκε τόσο πολύ, ώστε αποφάσισε να την ψάξει στην Ελλάδα και να της ανάψει ένα μεγάλο κερί. Μετά πολλές αναζητήσεις θέλησε να επισκεφθεί το Άγιο Όρος. Περνώντας από τα Νέα Ρόδα ζήτησε να επισκεφθεί την εκκλησία του χωριού όπου βρίσκονταν η εικόνα της Παναγίας.

Μόλις την είδε αισθάνθηκε ότι ήταν η Παναγία του ονείρου του, την προσκύνησε ευλαβικά και διηγήθηκε την ιστορία του στους κατοίκους του χωριού. Μετά πήγε στην Αθήνα και έφερε στο χωριό ένα χρυσό καντήλι και το κρέμασε μπροστά στην Παναγιά μαζί με την μεγάλη λαμπάδα που είχε κάνει τάμα. Αργότερα προσκύνησε την εικόνα και ανακουφισμένος έφυγε για την πατρίδα του. Η Παναγία Σκουπιώτισσα γιορτάζει στις 23 Αυγούστου και πολλοί κάτοικοι από την περιοχή της Χαλκιδικής έρχονται να την προσκυνήσουν.

Παναγία Γουμερά Σιδηροκάστρου

Στο χωριό Μακρυνίτσα, κοντά στο Σιδηρόκαστρο βρίσκεται η Μονή της Παναγίας Γουμερά, η οποία κτίστηκε το 1971 από την αδελφότητα Ποντίων «Παναγία Γουμερά», σε ανάμνηση της παλιάς Μονής Γουμερά του Πόντου που είχε κτιστεί τον 10ο αιώνα και ήταν ένα από τα πιο φημισμένα μοναστήρια. Ένα σημαντικό κειμήλιο που έφεραν μαζί τους οι Πόντιοι πρόσφυγες, ήταν και η εικόνα της Παναγίας που γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου.