Η Παναγία του Νόστου, η Μικρασιάτισσα Η Παναγία του Νόστου, ξεριζωμένη και αυτή από τις προγονικές εστίες του Μικρασιατικού Ελληνισμού, πεταμένη στην θάλασσα για να διασωθεί από τα βέβηλα χέρια των εικονομάχων, λεηλατηθείσα από τους αδίστακτους και αιμοδιψείς Σταυροφόρους της Δύσης και τέλος φορτωμένη στις πλάτες των δυστυχισμένων προσφύγων του 1922, που προσπάθησαν να διασώσουν ότι πιο πολύτιμο είχαν, την Παναγιά τους, έφθασε στην Ελλάδα και σήμερα στολίζει με την παρουσία της τους ναούς των προσφυγικών χωριών, πόλεων και μοναστηριών, χαρίζοντάς τους προστασία και ευημερία. Είναι η Παναγιά μας, Παναγιά της Ελπίδας, της Προσδοκίας και της Νοσταλγίας, που η Παρουσία της διατηρεί στις μνήμες μας τις αδικοχαμένες Πατρίδες. Είναι η Παναγία του Νόστου.

Κοτζαερίδης Γεώργιος

Παναγία Μηλιώτισσα Μηλιάς Αριδαίας

Την Ιερή εικόνα της Παναγιάς Μηλιώτισσας την έφεραν οι κάτοικοι του χωριού Ελμαλίκ Νικομήδειας, με πρωτοστάτη τον Παπά Παύλο Τσαουσάκη, και την εγκατέστησαν στην νέα τους πατρίδα στο χωριό Μηλιά του νομού Πέλλας, στον Ιερό Ναό Γενέσιον της Θεοτόκου. Ελμαλίκ σημαίνει στα ελληνικά μηλιά και γι΄αυτό ονομάστηκε και το νέο χωριό Μηλιά και η Ιερή εικόνα Μηλιώτισσα.

Η εικόνα είναι τύπος Παναγίας Οδηγήτριας και σύμφωνα με την αρχαιολόγο καθηγήτρια του ΑΠΘ κυρία Μαυροπούλου, έχει αγιογραφηθεί τον 7ο - 8ο αιώνα μ.Χ. Συντηρήθηκε για πρώτη φορά πριν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης περίπου το 1400 – 1450, και η δεύτερη συντήρηση έγινε το 1650 – 1700 στην Κωνσταντινούπολη. Η παράδοση αναφέρει ότι αγιογραφήθηκε στην Ιερουσαλήμ τον 10ο αιώνα από καλογέρους ερημίτες.

Η εικόνα ήταν θαυματουργή και την τιμούσαν Τούρκοι και Έλληνες σαν Παναγία της Ευτεκνίας. Οι κάτοικοι της Μηλιάς αναφέρουν ότι, κατά την διάρκεια του πολέμου του 1940, πολλοί στρατιώτες έρχονταν να την προσκυνήσουν και να ζητήσουν την βοήθειά της.

Οι Γερμανοί δεν μπορούσαν να καταβάλουν την Μηλιά, διότι μόλις έφθαναν στο χωριό, έβλεπαν την Παναγία να πλέκει έναν προστατευτικό ιστό γύρω του και να μη τους επιτρέπει να μπούν μέσα.Το 1965 ήρθαν στο χωριό οι Αστυνομικές Αρχές της Έδεσσας για να ελέγξουν ότι πράγματι η εικόνα είναι θαυματουργή και ότι τα θαύματά της δεν είναι φαντασιώσεις των πιστών.

Μια γυναίκα πήρε την εικόνα στα χέρια της και ο Ιερέας άρχισε να ψάλλει την Παράκληση. Η Παναγία άρχισε να τρέμει, να φεύγει από τα χέρια της γυναίκας και να την χτυπά σε όλο το σώμα.

Ο Αστυνόμος πήγε να πιάσει την Εικόνα για να την εμποδίσει να χτυπά την γυναίκα. Τότε τον χτύπησε στο χέρι η Παναγία και τον έριξε κάτω. Αμέσως ο Διοικητής έκανε τον Σταυρό του και πίστεψε πιο πολύ στην Δύναμή Της.

Από το έτος 1938 μέχρι και το 1975 γίνονταν στο χωριό ο Αγιασμός της θαυματουργής εικόνας. Ο παπάς με το Άγιο Λάδι ευλογούσε μπροστά στην Ωραία Πύλη τον προσκυνητή που κρατούσε στα γόνατά του την Άγια Εικόνα. Γίνονταν Αγιασμός-Παράκληση, διαβάζονταν τα Τροπάρια και Ευχές της Μικρής Παράκλησης προς την Παναγία και η Εικόνα άρχιζε να ταλαντεύεται και να 38 κουνιέται δεξιά – αριστερά, πάνω - κάτω με πηδήματα και συγχρόνως χτυπούσε στο πρόσωπο τον προσκυνητή. Όταν τελείωνε ο Αγιασμός η Εικόνα σταματούσε να χτυπάει και την τοποθετούσαν πάλι στο προσκυνητάρι Της.

Η εκκλησία γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου και χιλιάδες πιστοί επισκέπτονται το χωριό για να ζητήσουν την βοήθεια της θαυματουργής εικόνας.

Παναγία Φανερωμένη Νέας Μηχανιώνας Θεσσαλονίκης

Η θαυματουργή αυτή εικόνα της Παναγίας, βρίσκεται στον ναό της Παναγίας Φανερωμένης στην Νέα Μηχανιώνα Θεσσαλονίκης, και την έφεραν οι πρόσφυγες που κατάγονταν από την Μηχανιώνα της χερσονήσου της Κυζίκου. Σύμφωνα με 39 την παράδοση, την περίοδο των εικονομαχιών, κάποιοι πιστοί για να σώσουν την εικόνα από την μανία των εικονομάχων, αφού την περιτύλιξαν σωστά για να μη καταστραφεί, την εναπόθεσαν στην θάλασσα, τα κύματα της οποίας, την οδήγησαν στο χωριό Μηχανιώνα της Κυζικικής χερσονήσου. Μηχανιώνα Κυζίνου

Οι κάτοικοι του χωριού θεωρώντας την Αγία Εικόνα ευλογία, της έκτισαν μοναστήρι και την τοποθέτησαν στο καθολικό του. Λόγω του τρόπου, που η Παναγιά φανερώθηκε στους κατοίκους της Μηχανιώνας, την ονόμασαν Φανερωμένη. Η θαυμαστή αυτή εικόνα έκανε πολλά θαύματα, και στην γιορτή της έρχονταν πολλοί πιστοί από μακρινά μέρη για να την προσκυνήσουν.

Αν κάποιος πιστός ήταν βαριά άρρωστος και δεν εύρισκε γιατρειά, κρατούσε την εικόνα στην αγκαλιά του και προσεύχονταν, ζητώντας την βοήθειά της. Στις 22 Αυγούστου του 1922, παραμονή της γιορτής της Παναγίας Φανερωμένης, έφθασε στο χωριό η δυσάρεστη είδηση ότι έπρεπε να το εγκαταλείψουν. Σε πέντε μέρες έφθασε ένα βαπόρι που είχε στείλει η Αδελφότης των Μηχανιωτών της Κωνσταντινούπολης, και στις 29 Αυγούστου 1922, πέρασε όλους τους κατοίκους στην απέναντι παραλία της Ανατολικής Θράκης στο χωριό Επιβάτες.

Η χήρα Κατίγκω Μαουτσίδου, που ήταν καντηλανάφτισσα της Εκκλησίας της Παναγίας Φανερωμένης, μαζί με δύο ευσεβείς νέους, τύλιξαν την Αγία Εικόνα μέσα σε ένα πάπλωμα και την έφεραν στην νέα πατρίδα. Στην Νέα Μηχανιώνα Θεσσαλονίκης έχτισαν έναν περίλαμπρο ναό, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου και χιλιάδες πιστοί έρχονται για να την προσκυνήσουν.

Παναγία Τσιμερά Πόντου

Η πολύχρωμη αυτή εικόνα της Παναγίας με τα μεγάλα εκφραστικά μάτια, βρίσκεται στην εκκλησία του χωριού Πέντε Βρύσες του Λαγκαδά και είναι έργο του 17ου αιώνα. Κατά την Μικρασιατική Καταστροφή και την Ανταλλαγή των πληθυσμών που επακολούθησε, την μετέφερε στο χωριό πάνω στην πλάτη του ο πρόσφυγας Παναγιώτης Νεμψίδης από την Τσιμερά της του Πόντου και το 1973 την παρέδωσε στην εκκλησία. Η Τζιμερά ή Τσιμερά είναι χωριό της περιοχής Αργυρουπόλεως (σήμερα Gümüşhane) του Πόντου. Η Τσιμερά χτίστηκε από Τραπεζουντίους, οι οποίοι εγκατέλειψαν την Τραπεζούντα ύστερα από την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς το 1461. Γιορτάζει την ημέρα της Ζωοδόχου Πηγής, και χιλιάδες πιστοί έρχονται στο χωριό να προσκυνήσουν την Χάρη της.

Παναγία Βηματάρισσα Λαγκαδά

Η θαυματουργή αυτή εικόνα της Παναγίας Βηματάρισσας (15ος αιώνας) φυλάσσεται στον Ιερό Ναό Κοίμησης της Θεοτόκου στον Λαγκαδά. Κατά την Μικρασιατική Καταστροφή την έφεραν μαζί τους πρόσφυγες από τις αλησμόνητες πατρίδες της Ανατολικής Θράκης και συγκεκριμένα από την περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών.

Παναγία Γιάτρισσα Ασκού Λαγκαδά

Η θαυματουργή αυτή εικόνα αγιογραφήθηκε μεταξύ του 6ου και 8ου αιώνα και βρίσκονταν στο χωριό Ασκός της Ανατολικής Θράκης. Αναφέρεται ότι ανασύρθηκε από την θάλασσα όπου είχε πεταχτεί για να γλυτώσει από την μανία των εικονομάχων. Σήμερα βρίσκεται στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής, στον Ασκό, Λαγκαδά.

Παναγία Φανερωμένη Νέας Ηρακλείτσας Καβάλας

Η παράδοση αναφέρει ότι η σεπτή εικόνα της Παναγίας βρίσκονταν σε ένα μοναστήρι της Παναγίας στην Ηρακλείτσα της Ανατολικής Θράκης. Παλαιότερα στην θέση της Μονής υπήρχε ένα αρχοντικό, του οποίου οι ένοικοι άκουγαν συνεχώς παράξενους θορύβους, γεγονός που τους φόβισε και το εγκατέλειψαν. Οι εκκωφαντικοί θόρυβοι συνεχίζονταν και σκόρπιζαν ένα πέπλο μυστηρίου στην γύρω περιοχή για το τι μπορεί να έκρυβε το έρημο και εγκαταλελειμμένο αυτό σπίτι.

Γύρω στο 1700 εγκαταστάθηκαν στο αρχοντικό τρεις μοναχές από την Κωνσταντινούπολη, η Παισία, η Τατιανή και η Αγνή, οι οποίες ακούγοντας τους παράξενους θορύβους ειδοποίησαν τον ηγούμενο της Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους, ο οποίος επισκέπτονταν το χωριό για να εξομολογήσει τους κατοίκους του. Ο ηγούμενος ζήτησε άδεια από τις αρχές και έκανε ανασκαφή στο ισόγειο του αρχοντικού, όπου σε μία κρύπτη βρήκαν κρυμμένη την εικόνα της Παναγίας.

Μπροστά στην Αγία Εικόνα Της Μεγαλόχαρης έκαιγε αναμμένο ένα καντήλι, το οποίο έσβησε μόλις οι Μοναχές την πήραν στα χέρια τους. Η παράδοση αναφέρει ότι πολύ πιθανόν η Εικόνα να είχε εντοιχιστεί μέσα στον τοίχο για να αποφύγει την καταστρεπτική μανία των εικονομάχων. Τα χρόνια πέρασαν και στην θέση του αρχοντικού κτίστηκε ναός, ο οποίος ήταν Μετόχι της Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους, όπου και εναποτέθηκε η Αγία εικόνα.

Στις εγκαταστάσεις της Μονής φιλοξενούνταν ασθενείς με ψυχιατρικά προβλήματα ελπίζοντας στην βοήθεια της Παναγίας. Μετά τον ξεριζωμό του 1922 η εικόνα μεταφέρθηκε στην Μονή Ιβήρων από τον τελευταίο ηγούμενο Σωφρόνιο αλλά στις 26 Σεπτεμβρίου του 1932, οι κάτοικοι του νέου χωριού, την ζήτησαν από τον ηγούμενο και την τοποθέτησαν στην νέα τους πατρίδα, την Νέα Ηρακλείτσα Καβάλας. Η Αγία Εικόνα έχει δύο ονομασίες, Φανερωμένη διότι φανερώθηκε με θαυματουργικό τρόπο και Παναγία της Κρύπτης διότι βρέθηκε μέσα σε κρύπτη. Γιορτάζει στις 23 Αυγούστου