Η Παναγία του Νόστου, η Μικρασιάτισσα Η Παναγία του Νόστου, ξεριζωμένη και αυτή από τις προγονικές εστίες του Μικρασιατικού Ελληνισμού, πεταμένη στην θάλασσα για να διασωθεί από τα βέβηλα χέρια των εικονομάχων, λεηλατηθείσα από τους αδίστακτους και αιμοδιψείς Σταυροφόρους της Δύσης και τέλος φορτωμένη στις πλάτες των δυστυχισμένων προσφύγων του 1922, που προσπάθησαν να διασώσουν ότι πιο πολύτιμο είχαν, την Παναγιά τους, έφθασε στην Ελλάδα και σήμερα στολίζει με την παρουσία της τους ναούς των προσφυγικών χωριών, πόλεων και μοναστηριών, χαρίζοντάς τους προστασία και ευημερία. Είναι η Παναγιά μας, Παναγιά της Ελπίδας, της Προσδοκίας και της Νοσταλγίας, που η Παρουσία της διατηρεί στις μνήμες μας τις αδικοχαμένες Πατρίδες. Είναι η Παναγία του Νόστου.

Κοτζαερίδης Γεώργιος

Παναγία Δημιοβίτισσα Μεσσηνίας

Στις πλαγιές του Ταΰγετου βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγίας Δημιοβίτισσας αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, όπου βρίσκεται η χαριτόβρυτη εικόνα 80 της Παναγίας της Δημιοβίτισσας. Υπάρχουν πολλές παραδόσεις και θρύλοι για την ιστορία και προέλευση της θαυματουργής εικόνας. Αναφέρεται ότι φιλοτεχνήθηκε την περίοδο της εικονομαχίας κατά την διάρκεια της δυναστείας των Ισαύρων ( 717 – 802 ).

Σύμφωνα με την παράδοση όταν στον θρόνο του Βυζαντίου ήταν ο αυτοκράτορας Λέων ο Α΄, από τους πιο αδίστακτος διώκτες της ορθοδοξίας μας, παρουσιάσθηκε μπροστά του ένας κωφάλαλος ευνούχος, ο οποίος με νοήματα προσπάθησε να του εξηγήσει ότι είδε την βασίλισσα Ειρήνη να ασπάζεται και να προσεύχεται γονατιστή μπροστά από μία εικόνα της Παναγίας.

Γεμάτος οργή ο αυτοκράτορας κάλεσε μπροστά του την βασίλισσα Ειρήνη και την ρώτησε αν είναι αλήθεια αυτά που του ανέφερε ο ευνούχος. Χωρίς να χάσει την ψυχραιμία της η Ειρήνη του απάντησε ότι έβλεπε τον εαυτό της στον καθρέπτη και έκανε τον σταυρό της γιατί ήταν πολύ όμορφη, γεγονός που παρεξήγησε ο ευνούχος. Μία άλλη μέρα ο αυτοκράτορας, που δεν πίστεψε αυτήν την δικαιολογία έδωσε εντολή να ψάξουν τα δώματα της βασίλισσας, όπου βρήκε την εικόνα της Παναγίας και προσπάθησε να την καταστρέψει κτυπώντας την με ένα τσεκούρι στο πρόσωπο και στο στήθος.

Τότε συνέβη μεγάλο θαύμα !!! Ξαφνικά η εικόνα γέμισε αίματα που πετάχτηκαν σε όλο το δωμάτιο. Γεμάτος οργή και φόβο ο αυτοκράτορας, ζήτησε ξανά εξηγήσεις από την γυναίκα του για την ύπαρξη της εικόνας και η Ειρήνη του απάντησε, ότι κάποιοι εχθροί της έβαλαν την εικόνα στο δωμάτιό της για να την συκοφαντήσουν και να τους χωρίσουν.

Όταν απομακρύνθηκε ο αυτοκράτορας γεμάτη πόνο και απελπισία η Ειρήνη προσευχήθηκε στην Παναγία, τύλιξε την εικόνα, την τοποθέτησε σε ένα ξύλινο κασόνι και μετά την πέταξε στα γαλήνια νερά του Βοσπόρου. Η θαυματουργή εικόνα πέρασε το Αιγαίο και έφθασε στην Κορώνη Μεσσηνίας, όπου την βρήκαν πιστοί χριστιανοί και την τοποθέτησαν στην Μονή της Παναγίας Χρυσοκελαρώτισσας και αργότερα στην Μονή της Δήμιοβας.

Άλλη εκδοχή αναφέρει ότι ο αδελφός του Λέοντα του Ίσαυρου συνελήφθη από τον ίδιο να προσκυνά εικόνες και για παραδειγματισμό διέταξε να τον τυφλώσουν. Αυτός ικέτευσε τον αδελφό του να μην τον τιμωρήσει διότι κάποιοι άλλοι έβαλαν τις εικόνες στο δωμάτιό του και για να τον πείσει πήρε δυο καυτά σίδερα και τα έμπηξε πάνω στην εικόνα. Ξαφνικά άρχισε να τρέχει αίμα από την εικόνα και έντρομος ο αυτοκράτορας διέταξε να την πετάξουν στην θάλασσα.

Ένας πιστός υπηρέτης πήρε την εικόνα, την έκρυψε, και αργότερα μετά την αποκατάσταση των εικόνων το 842, ένας μοναχός από την Καλαμάτα ήρθε στην Πόλη, πήρε την εικόνα και την μετέφερε στην πατρίδα του. Εκεί έκτισε μοναστήρι στην τοποθεσία Δήμιοβα και τοποθέτησε την θαυματουργή εικόνα, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα.

Παναγία Χρυσοκελαριώτισσα Μεσσηνίας

Η θαυματουργή αυτή εικόνα βρίσκεται στο μοναστήρι της Παναγίας Χρυσοκελαριώτισσας, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Το μοναστήρι είναι κοντά στο χωριό Χρυσοκελαριά, στην επαρχία Πυλίας και ιδρύθηκε τον θ΄αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση, ένας ιερομόναχος ονόματι Ιωακείμ έφυγε από ένα μοναστήρι της Ανατολικής Θράκης, παίρνοντας μαζί του μια όμορφη εικόνα, για να την διασώσει από την μανία των εικονομάχων.

Εγκαταστάθηκε σε ένα ασκηταριό στην περιοχή Κοπίτσου, όπου και εγκατέστησε την θαυματουργή εικόνα. Τα χρόνια πέρασαν, ο Ιωακείμ πέθανε μόνος, με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν τελείως τα ίχνη της. Μετά από πολλά χρόνια ένα κορίτσι που έβοσκε τα γίδια του ανακάλυψε την εικόνα κοντά σε μία πηγή. Τρέμοντας το κορίτσι πήρε την εικόνα, την μετέφερε στο χωριό και την παρέδωσε στον ιερέα.

Στο μέρος όπου βρέθηκε η εικόνα πρωτοκτίστηκε ένας ναός και αργότερα το μοναστήρι. Η παράδοση αναφέρει ότι η θαυματουργή εικόνα είναι μια από τις 70 που ζωγράφισε ο Ευαγγελιστής Λουκάς και πήρε το όνομα του χωριού Χρυσοκελαριά, δίπλα στο οποίο είναι κτισμένο το μοναστήρι. Θεωρείται από τα πιο αξιόλογα προσκυνήματα της επαρχίας Πυλίας, και εκατοντάδες πιστοί προστρέχουν εκεί, για να ζητήσουν την βοήθεια της Παναγίας.

Παναγία Σουλτάνα Αγίας Φωτεινής Σμύρνης

Η προσφυγική αυτή εικόνα της Παναγίας, Ρόδον Αμάραντον, αγιογραφήθηκε στην Μικρά Ασία το 1890 και φυλάσσονταν στον ξακουσμένο Ιερό Ναό της Αγίας 83 Φωτεινής στην Σμύρνη. Οι κάτοικοι της Σμύρνης την αποκαλούσαν Σουλτάνα, δηλαδή Βασίλισσά τους. Το 1922 με την Μικρασιατική Καταστροφή ένα πνευματικό παιδί του ιερομάρτυρα Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου, ο Ιωάννης Αλεξανδρίδης πήρε την Άγια Εικόνα και την μετέφερε στον τόπο, όπου εγκαταστάθηκε, στην Πάτρα.

Όταν οι Σμυρνιώτες της Πάτρας αποφάσισαν να χτίσουν τον ναό της Αγίας Φωτεινής για να τους θυμίζει τον παλιό ναό της πατρίδας τους, ο οποίος καταστράφηκε από τους Τούρκους, τότε ο κύριος Αλεξανδρίδης εναπόθεσε στην εκκλησία την Άγια Εικόνα για να την προσκυνούν οι απανταχού πρόσφυγες. Εκτός της Παναγίας το Ρόδον Αμάραντον, στην εικόνα ιστορούνται επίσης ο Άγιος Αλέξανδρος ο Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης, ο Άγιος Αμφιλόχιος Επίσκοπος Ικονίου, ο Άγιος Γεώργιος, οι Προφήτες Ησαίας και Δανιήλ, και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ.

Πίσω από την Εικόνα υπάρχει επιγραφή στα Καραμανλήδικα, που αναφέρει ότι είναι έργο του «Παύλου Σωτηρίου Καίσαρη εν Σύλλη Μικράς Ασίας». Η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής στην Πάτρα γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου και χιλιάδες πιστοί την επισκέπτονται για να προσκυνήσουν την Χάρη και την βοήθειά της.

Παναγία Καμαριώτισσα Σαμοθράκης

Στα δύσκολα, για τους ορθόδοξους χριστιανούς, χρόνια των εικονομαχιών (9ος αιώνας), κατά την διάρκεια των οποίων οι αιρετικοί εικονολάτρες κατέστρεφαν σε όλη την βυζαντινή επικράτεια τις άγιες εικόνες, κάποιοι πιστοί από τα παράλια της Μικράς Ασίας, για να σώσουν την Άγια Εικόνα που είχαν στην κατοχή τους από την μανία των εικονομάχων, την τοποθέτησαν σε ένα κιβώτιο και την άφησαν στην θάλασσα.

Αργότερα, με δάκρυα στα μάτια, προσευχήθηκαν στην Θεία Χάρη της για την σωτηρία του πολύτιμου γι΄αυτούς κειμηλίου και γεμάτοι γαλήνη και ανακούφιση επέστρεψαν στις εστίες τους. Πέρασε πολύς καιρός και μια μέρα, ψαράδες από την Σαμοθράκη, διέκριναν ένα έντονο φως στον ορίζοντα, το οποίο πλησίαζε στην στεριά. Γεμάτοι έκπληξη και περιέργεια πλησίασαν με τις βάρκες τους πιο κοντά στο μέρος απ΄όπου έβγαινε το περίλαμπρο φως, και με έκπληξή τους είδαν να ξεπροβάλει πάνω στα κύματα της θάλασσας ένα μεγάλο ξύλινο κιβώτιο.

Ανοίγοντάς το διέκριναν την μεγαλόπρεπη εικόνα της Παναγίας, που έγραφε το όνομά της ΠΑΝΑΓΙΑ ΚΑΜΑΡΙΩΤΙΣΣΑ. Γεμάτοι δέος και θαυμασμό πήραν την εικόνα και την τοποθέτησαν στην εκκλησία τους. Σήμερα βρίσκεται στον ενοριακό ναό του χωριού και γιορτάζει την Πέμπτη μετά το Πάσχα, ημέρα εύρεσης της εικόνας.

Η Άγια αυτή Εικόνα πραγματοποίησε πολλά θαύματα και ο λαός του νησιού την θεωρεί το πιο σπουδαίο προσκύνημά του. «Θείᾳ χάριτι, ἀξιωθῶμεν, καὶ ὑμνήσωμεν, τὴν Πολιοῦχον, Καμαριωτίσσης εἰκόνα τὴν πάνσεπτον. Τῶν θλιβομένων ἐστὶ παραμύθιον, καὶ ἰαμάτων πηγὴ ἀνεξάντλητος. Μῆτερ Πάναγνε, ἀεὶ τῷ Υἱῷ σου ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος»

Παναγία Θεοτόκος Τσεσμέ

Την όμορφη αυτήν εικόνα, την παρήγγειλε το 1909 από τον Τσεσμέ της Μικράς Ασίας, η οικογένεια Κάσδαγλη από την Χίο. Κατά την διάρκεια της μεταφοράς της στην Χίο, ένας βάρβαρος Τούρκος άρπαξε την εικόνα και την χαράκωσε με μαχαίρι, και οι χαρακιές παρέμειναν στο πρόσωπο της Παναγίας.

Παναγία Οδηγήτρια Προαστίου Μαρμαρά Προποντίδας

Η Ιερή Εικόνα της Παναγίας βρίσκεται στον ναό του Αγίου Δημητρίου Χαλκίδας μεταφερθείσα μετά την Μικρασιατική Καταστροφή από το χωριό Προάστιο της Προποντίδας. Σύμφωνα με την παράδοση, ένας Τούρκος καπετάνιος αγάπησε μια Ελληνίδα, την οποία ανάγκασε να τον παντρευτεί, αφού της υποσχέθηκε να σεβαστεί την πίστη της.

Μια μέρα όταν το ζευγάρι ταξίδευε, έπεσαν σε θαλασσοταραχή και ξαφνικά άκουσαν έναν δυνατό κρότο από την μια πλευρά του πλοίου. Πηγαίνοντας προς την πλευρά, όπου ακούστηκε ο θόρυβος, διέκριναν ένα μεγάλο ξύλο χρωματιστό, το οποίο ανέβασαν στο κατάστρωμα. Με μεγάλη τους έκπληξη διαπίστωσαν ότι επρόκειτο για μια παλιά εικόνα της Παναγίας. Η καπετάνισσα, ασπάστηκε την εικόνα και αξίωσε από τον άνδρα της να της κτίσει ένα μικρό εκκλησάκι για να προσκυνά την Μητέρα του Θεού και να ζητά την βοήθειά της.

Πράγματι ο καπετάνιος έχτισε ένα εκκλησάκι κοντά στο χωριό Προάστιο και εναπόθεσε εκεί την Εικόνα. Μετά την Μικρασιαατική Καταστροφή οι κάτοικοι του χωριού την έφεραν στην Ελλάδα.

Παναγία του Πάθους Μουρσελή Εφέσου

Η ξεχωριστή αυτή εικόνα βρίσκεται στον ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, στο χωριό Ταξιάρχης της Εύβοιας. Παρουσιάζει την Παναγία να κρατά στην αγκαλιά της τον Εσταυρωμένο γιο της. Μεταφέρθηκε στον Ταξιάρχη από το χωριό Μουρσαλή, της περιοχής Εφέσου από την οικογένεια Λυμπέρη. Εκεί στην πατρίδα, η γριά Λυμπέρη είδε στον ύπνο της την Παναγία να της λέει….

«Έξω στην αυλή σου, στο σανίδι που ακουμπάς την σκάφη σου και πλένεις, είμαι εγώ ζωγραφισμένη. Πάρε σαπούνι και νερό και πλύνε με». Η γιαγιά το θεώρησε όνειρο και δεν έδωσε σημασία, όταν όμως το όνειρο αυτό επαναλήφθηκε, τότε βγήκε στην αυλή της, βρήκε το ξύλο και άρχισε να το πλένει. Τότε άρχισε να εμφανίζεται πάνω στο ξύλο η Παναγία με τον Εσταυρωμένο γιο της και η γιαγιά με όση δύναμη είχε, έτρεξε στον παπά του χωριού και του παρουσίασε το μεγάλο θαύμα.

Μεγάλη ευλογία για το Μουρσαλή η εμφάνιση της ιεράς εικόνας, η οποία έγινε γνωστή στην ευρύτερη περιοχή και την επισκέπτονταν πολλοί κάτοικοι από τα γύρω χωριά. Δυστυχώς όμως το 1922 ακολούθησε και αυτή τον δρόμο της προσφυγιάς μαζί με τους κατοίκους του χωριού. Τα θαύματα όμως συνεχίστηκαν και στην νέα πατρίδα. Κάθε χρόνο η Άγια Εικόνα περιέχεται στα χωριά της ευρύτερης περιοχής της Ιστιαίας με σκοπό τον αγιασμό και την ευλογία των κατοίκων.

Παναγία Λαγκαδιώτισσα Λαγκάδας Kυζίκου

Την θαυματουργή αυτή εικόνα την έφεραν οι πρόσφυγες από το χωριό Λαγκάδα της επαρχίας Κυζίκου και την εναπόθεσαν στον ναό του Αγίου Νικολάου Χαλκίδας. Η Παναγία Λαγκαδιώτισσα γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου και χιλιάδες πιστοί καταφθάνουν στην Χαλκίδα για να την προσκυνήσουν.

Παναγία Παραβουνιώτισσα Ερέτριας

Η Ιερή Εικόνα της Παναγίας Παραβουνιώτισσας εικάζεται ότι αγιογραφήθηκε τον 7ο αιώνα, την εποχή που αυτοκράτορας στο Βυζάντιο ήταν ο Ηράκλειος. Την εικόνα αγιογράφησαν δυο μοναχοί από την Κύπρο ο Σιλβέστρος και ο Ησαΐας, οι οποίοι είχαν εγκατασταθεί στην Προικόννησο όταν ο Ηράκλειος μετά την νίκη του επί των Περσών αποφάσισε να μεταφέρει χριστιανούς από την Κύπρο για να κατοικήσουν εκεί.

Οι δυο μοναχοί επέλεξαν να μείνουν στο βουνό, όπου ανήγειραν παρεκκλήσι που του έδωσαν το όνομα Παναγία Παραβουνιώτισσα. Το 1204 όταν οι Σταυροφόροι κατέκτησαν την Κωνσταντινούπολη έκαψαν και λεηλάτησαν πολλές περιοχές. Από την μανία τους δεν γλύτωσε η περιοχή του Μαρμαρά και το παρεκκλήσι της Παναγίας Παραβουνιώτισσας, το οποίο πυρπόλησαν. Για πολλά χρόνια τα ερείπια του παρεκκλησιού είχαν εξαφανιστεί. Τον 16ο αιώνα εγκαταστάθηκαν στην περιοχή κάποιες οικογένειες, οι οποίες δημιούργησαν ένα χωριό που το ονόμασαν Γαλλιμή και έχτισαν μια εκκλησία προς τιμή του Αγίου Γεωργίου. Μετά από πολλά 90 χρόνια κάποιοι βοσκοί θέλοντας να χτίσουν μαντριά, ανακάλυψαν τα ερείπια του παρεκκλησιού και ψάχνοντας καλύτερα βρήκαν την Ιερή Εικόνα της Παναγίας, καθώς και άλλα ιερά σκεύη.

Αμέσως ειδοποίησαν τον εφημέριο του χωριού παρέλαβαν την εικόνα και την τοποθέτησαν στον ναό του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου. Με δαπάνη της οικογένειας Χατζή Δροσίνου ανακαινίστηκε η Ιερά Εικόνα από τον αγιογράφο Δημήτριο Κουτάλεως. Επειδή η ανεύρεση της εικόνας έγινε Δευτέρα του Θωμά, καθιερώθηκε να εορτάζεται πανηγυρικά αυτή την ημέρα κάθε χρόνο έως σήμερα. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή οι πρόσφυγες μετέφεραν την εικόνα τους στην Ερέτρια, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα