Μετά το τέλος του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου΄(1914-1918) οι ιθύνοντες στις ΗΠΑ είχαν προχωρήσει πλέον συνειδητά στην υιοθέτηση και συστηματική εφαρμογή των στρατηγικών πειθούς και χειραγώγησης, σε μια προσπάθεια να παραπλανήσουν το ευρύτερο κοινό και να ''υφαρπάξουν'' την συναίνεση τους σε κρίσιμα πολιτικά και οικονομικά γεγονότα.Αναφίβολα, ένα διαβρωτικό φαινόμενο που υποβάθμιζε την ποιότητα του δημοκρατικού πολίτευματος και κορυφώθηκε τις επόμενες δεκαετίες.
Ζωντανό παράδειγμα των πετυχημένων εφαρμογών χειραγώγησης ήταν η ξεχωριστή περίπτωση του Edward Bernays (1891-1995) που έμεινε στην ιστορία ως ''ο πρύτανης της προπαγάνδας και της επιρροής''. Στο συγγραφικό του έργο με τίτλο ''Προπαγάνδα'',ο Bernays προσπαθώντας να πείσει για την αξία της τέχνης της προπαγάνδας, έγραφε μεταξύ άλλων: ''Οτιδήποτε σημαντικό γίνεται στην πολιτική, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, στη βιομηχανία, στη γεωργία, στη φιλανθρωπία, στην εκπαίδευση ή σε άλλα πεδία πρέπει να γίνεται με τη βόηθεια της προπαγάνδας. Η προπαγάνδα είναι το εκτελεστικό χέρι της αόρατης κυβέρνησης''.Ο Bernays θεωρεί ότι μόνο έτσι, με εργαλεία την προπαγάνδα και τη χειραγώγηση, πιστεύει ότι μπορεί να οργανωθεί το χάος των σύγχρονων δημοκρατικών κοινωνιών.
Τέτοιου είδους τεχνάσματα και στρατηγικές παραπλάνησης εφαρμόστηκαν σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Robert Stinnet (1924-2018) σε μια κορυφαία στιγμή του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, την ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, που είχε ως αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να εγκαταλείψουν το δόγμα της ουδετερότητας και να εισέλθουν τον πόλεμο, αλλάζοντας τον ρου της ιστορίας.
Συγκεκριμένα, μετά το οικονομικό κραχ του '29 που οδήγησε στην πτώχευση χιλιάδων επιχειρήσεων και στην ανεργία εκατομμύρια Αμερικανούς , αλλά και στον απόηχο του δόγματος του απομονοτισμού που κυριαρχούσε στην κεντρική πολιτική σκηνή των ΗΠΑ ενάμιση αιώνα, πρόεκυψε επιτακτικά η ανάγκη να μεταστραφεί επειγόντως η κοινή γνώμη υπέρ της δυναμικής εμπλοκής της Αμερικής στον αιματηρό πόλεμο κατά του Χίτλερ.
Όπως προκύπτει από το βίβλιο που έγραψε ο Robert Stinnet, προκειμένου να νομιμοποιηθεί η απόφαση του Προέδρου Ρούζβελτ και του Κογκρέσου για την κήρυξη του πολέμου κατά των δυνάμεων του Άξονα, έπρεπε να μεταστραφεί η δύσθυμη και εξαντλημένη απο την οικονομική κρίση της δεκαετίας του '30, αμερικανική κοινή γνώμη.
Ο Stinnet κατήγγειλε ότι η πολιτική ελίτ στις ΗΠΑ χρησιμοποίησε συνειδητά ενέργειες προπαγανδιστικού χαρακτήρα ή ακόμη και ''μοιραίες αδράνειες'' που είχαν ως απώτερο σκοπό τον συνειδητό αποπροσανατολισμό του αμερικανικού στόλου στην περίπτωση της τραγωδίας του Περλ Χαρμπορ.Ο κεντρικός σχεδιασμός ήταν ότι έπρεπε να θυσιάσουν μια ''Ιφιγένεια'', εκτιμώντας στο συγκινησιακό-προπαγανδιστικό αποτέλεσμα που θα είχε ως τραγωδία.Έτσι, όπως αναμενόταν υπήρξε μεταστροφή της αμερικανικής κοινής γνώμης που ένιωθε θυμωμένη και ταπεινωμένη και τάχθηκε πανηγυρικά υπέρ της εμπλοκής των ΗΠΑ στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο.
Για να επανέλθουμε στην επικαιρότητα των ημερών, με την ''αιφνιδιαστική'' επίθεση της Χαμάς στο έδαφος του Ισραήλ και τον αιματηρό πόλεμο που πυροδότησε μεταξύ των δυο πλευρών, προκύπτει επιτακτικά το ερώτημα αν πιάστηκαν στον ''ύπνο'' οι πανίσχυρες ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες ή συμβαίνει κάτι άλλο.
Τις τελευταίες ημέρες, έρχονται στην δημοσιότητα συνεχώς αποκαλύψεις ότι το Ισραήλ είχε προειδοποιηθεί έγκαιρα για τους κίνδυνους απρόκλητης βίας από τους ισλαμιστές της Χαμάς.Ένα δημοσίευμα της ισραηλινής εφημερίδας Yedioth Ahronoth (Ynet) ανέφερε ότι ο επικεφαλής των υπηρεσιών πληροφοριών της Αιγύπτου είχε προειδοποιήσει τον πρωθυπουργό του Ισραήλ δέκα ημέρες πριν από την εν λόγω επίθεση, αλλά ο Μπενιαμίν Νετανιάχου αγνόησε την προειδοποίηση και υποβάθμισε την απειλή. Βέβαια, το γραφείο του ισραηλινού πρωθυπουργού χαρακτήρισε ανυπόστατο το δημοσίευμα.
Από την άλλη πλευρά, οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ φαίνεται πως γνώριζαν πολλές ημέρες πριν για την επίθεση της Χαμάς και για το ξέσπασμα του πολέμου με το Ισραήλ στη Μέση Ανατολή και μάλιστα είχαν ενημερώσει τον Πρόεδρο Μπάιντεν, με δύο απόρρητα έγγραφα που περιείχαν πληροφορίες βασισμένες σε όσα ήξεραν από το Ισραήλ, προειδοποιώντας για αυξημένο κίνδυνο σύγκρουσης.Στην απόκαλυψη αυτή προχώρησαν πηγές που μίλησαν στο διεθνές ειδησεογραφικό δίκτυο CNN και είναι δύσκολο να υποθέσουμε ότι οι Αμερικανοί δεν ενημέρωσαν το πιο σημαντικό σύμμαχο τους στη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ, για την επικείμενη επίθεση.
Αναμφιβόλα, θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι η παρούσα επίθεση της Χαμάς ομοιάζει με εκείνη των Ιαπώνων στο Περλ Χάρμπορ τον Δεκέμβριο του 1941, αλλά δεν μπορούμε να απαντήσουμε -με στοιχεία- καταφατικά αν η κυβέρνηση Νετανιάχου ηθελημένα παραπλάνησε την εσωτερική και διεθνή κοινότητα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αφενός η ισραηλινή κοινή γνώμη δεν ασχολείται πλέον με τα δύσκολα προβλήματα της καθημερινότητας και αφετέρου της κυβερνητικής διαφθοράς, όπως και τα δυτικά κράτη στηρίζουν πλέον ανεπιφύλακτα το Ισράηλ, ώστε να ''διευθετήσει'' το πρόβλημα στη Γάζα..
Θάνος Κάλλης
