Ο Άγιος Κύρος κατάγονταν από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και είχε σπουδάσει ιατρική, την οποία εξασκούσε αφιλοκερδώς.
Κατά τα τέλη του 3ου αιώνα ο Κύρος αποφάσισε να ασχοληθεί με την ασκητική ζωή και εισήχθη σε ένα μοναστήρι, κοντά στον Αραβικό κόλπο, όπου εκάρη μοναχός.
Εξ αιτίας των χαρισμάτων που διέθετε, έρχονταν και τον επισκέπτονταν πάρα πολλοί πιστοί που ζητούσαν όχι μόνο την ιατρική του βοήθεια, αλλά και την πνευματική του συμπαράσταση.
Ένας από αυτούς ήταν και ο Ιωάννης, ο οποίος κατάγονταν από την Έδεσσα της Μεσοποταμίας και ο οποίος διέθετε επίσης πολλά πνευματικά χαρίσματα.
Βρίσκονταν στα Ιεροσόλυμα όταν άκουσε για τον βίο και τα θαύματα του Κύρου (ο οποίος θεράπευε κάθε νόσο και αρρώστια) και αποφάσισε να πάει στο μοναστήρι για να τον συναντήσει.
Πήγε στο μοναστήρι, επισκέφθηκε τον Κύρο και αποφάσισε να παραμείνει και να μονάσει μαζί του.
Οι δύο μοναχοί ήσαν ιδιαίτερα δραστήριοι και δεν παρέμεναν αποκλειστικά στα κελιά τους, καθώς έπρατταν και σημαντικό ιεραποστολικό έργο εκτός της μονής, επισκεπτόμενοι διάφορες πόλεις και χωριά διδάσκοντας τον Λόγο του Κυρίου.
Έχοντας την δύναμη της πίστης προς τον Σωτήρα Χριστό έκαναν πολλά θαύματα και γιάτρευαν όλους τους αρρώστους που τους πλησίαζαν και ζητούσαν την βοήθειά τους.
Τα θαύματα των Αγίων Αναργύρων συνέγραψε ο Άγιος Σωφρόνιος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων († 11 Μαρτίου), τον οποίο επισκέφθηκαν στα Ιεροσόλυμα και θεράπευσαν τα μάτια του.
Την εποχή εκείνη είχε αρχίσει ο μεγάλος διωγμός που είχε κηρύξει ο Διοκλητιανός (285-305) εναντίον των χριστιανών, κατά την διάρκεια του οποίου, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και θανατώθηκαν πάρα πολλοί χριστιανοί μάρτυρες.
Μια μέρα οι Άγιοι πληροφορήθηκαν πως οι αρχές της πόλης τους συνέλαβαν μία χήρα χριστιανή, την Αθανασία με τις τρεις κόρες της, την Θεοδότη, τη Θεοκτίστη και την Ευδοξία, με σκοπό να τις πιέσουν να απαρνηθούν την χριστιανική θρησκεία και να προσκυνήσουν στα είδωλα.
Χωρίς δισταγμό αποφάσισαν να επισκεφθούν τις τρείς γυναίκες για να τις στηρίξουν και να μη δειλιάσουν ενώπιον του επικείμενου μαρτυρίου τους, ενώ παράλληλα προετοιμάσtηκαν ψυχικά και οι ίδιοι, διαισθανόμενοι και το δικό τους μαρτύριο.
Επισκέφθηκαν λοιπόν τις τρείς γυναίκες στην φυλακή εμψυχώνοντας τες να αντιμετωπίσουν με γενναιότητα τις πιέσεις και τους βασανισμούς που θα υποβάλλονταν από τους αιμοδιψείς ειδωλολάτρες.
Συνελήφθησαν και αυτοί με την ίδια κατηγορία και οδηγήθηκαν ενώπιον του ηγεμόνα, στον οποίο με παρρησία και θάρρος ανέφεραν την χριστιανική τους ιδιότητα.
Ο ηγεμόνας διέταξε να τους βασανίσουν σκληρά, για να πτοήσουν το ηθικό τους, αλλά βλέποντας ότι αυτό ήταν αδύνατο διέταξε να αποκεφαλιστούν.
Πρώτα εκτελέστηκαν οι δύο Άγιοι και κατόπιν η Αθανασία με τις κόρες της, το έτος 292.
Οι Άγιοι Κύρος και Ιωάννης μαζί με τους Αγίους Κοσμά και Δαμιανό και άλλους ιατρούς Αγίους θεωρούνται προστάτες των Ιατρών και η μνήμη τους τιμάται στις 31 Ιανουαρίου.
Απολυτίκιο
«Ἀθλοφόροι εὐκλεεῖς τοῦ Σωτῆρος, καὶ ἰατῆρες τῶν ψυχῶν καὶ σωμάτων, Ἀνάργυροι ἐκλάμπετε ἐν πάσῃ τῇ γῇ, νόσων μὲν ἰώμενοι, ἀνωδύνως τὰ βάρη, χάριν δὲ πορίζοντες, τοῖς βοῶσιν ἀπαύστως· χαίρετε κρῆναι θείων δωρεῶν, Κῦρε θεόφρον, καὶ Ἰωάννη ἔνδοξε».
